SORU SORMA AHLAKI

İlim talebesinin önem arz eden vazifelerinden biri bilmediği ve kapalı kalan hususları sormayı kendisine şiar ve prensip edinmesidir. Nitekim Allah (c.c) bu konuda şöyle buyurmaktadır:

Muhammed Salih Ekinci

sghursi@gmail.com

2022-08-01 09:10:18

İlim talebesinin önem arz eden vazifelerinden biri bilmediği ve kapalı kalan hususları sormayı kendisine şiar ve prensip edinmesidir. Nitekim Allah (c.c) bu konuda şöyle buyurmaktadır: "Eğer bilmiyorsanız zikir(ilim) ehline sorunuz."(Enbiyâ, 21/7)

Kendisine bu ilmi seviyeye ne ile/nasıl ulaştın? Diye sorulan büyük âlim, sahabi Abdullah b. Abbas'ın cevaben verdiği şu sözü meşhurdur: "Akleden bir kalp ve sorgulayıcı bir dille."

Merfu bir hadiste geçtiği üzere Allah Resülü(s.a.v) şöyle buyurmuştur: "Acizliğin/cehaletin şifası sormaktır."(1) Diğer bir hadiste ise, "İlim hazinedir anahtarı ise sormaktır"(2) geçmektedir. Nitekim âlimler, "güzel soru sormak ilmin yarısıdır" demişlerdir. Soru ya soranın bilmediği bir şey nedeniyle ya da bir şeyin yeterince açık olmayan bir yönünün bulunması veya kişiye kapalı görünen bir ibare anlaşılmadığı için sorulur. Bazen de soru, kişide meydana gelen bir şüphe nedeniyle, şüphenin giderilmesi ve problemin çözümü için güveneceği uzman bir ilim ehline ivedilikle sorma durumunda kaldığı için sorulur.

İmam en-Nevevî(r.h), öğrencinin hocasına karşı nasıl davranması gerektiği hususunda şöyle der: "öğrenci, hocasına yersiz soru sormamalı; ancak hocasının bundan rahatsız olmayacağını bilmesi müstesna. Öğrenci, rahatsız edici bir biçimde sorusunda ısrarcı olmamalı. Hocanın boş vaktini ve gönlünün hoş olduğu zamanı soru sormak için ganimet bilmeli. Soru sorarken nazik olmalı ve üslubunu iyi ayarlamalı. Kendisine problemli görünen hususta soru sormaktan çekinmemeli. Bilakis hocasından konuyla ilgili tam bir izah istemeli. Zira soru sormada utangaç olanın ilmi zayıf kalır ve ulema meclisinde eksikliği ortaya çıkar. Şayet hoca, öğrenciye anladın mı? Dese, öğrenci, yalan söylememek ve anlamaktan mahrum kalmamak için maksat hâsıl olmadan evet dememeli ve anlamadım demekten de utanmamalı. Zira onun öğrenmek için göstereceği kararlılık ona hem şimdi ve hem de gelecekte bir takım faydalar sağlayacaktır. Öğrencinin anlamadım demek suretiyle elde edeceği peşin faydalardan bazıları şunlardır; meseleyi öğrenme fırsatını yakalaması, anlamadığı halde anlamış gibi yapmayarak yalan ve nifaka düşmekten kurtulmasının yanı sıra derse ilgi gösterdiğine, anlamaya gayret ettiğine, aklının ve takvasının kemaline ve kendine hâkim olup nifaktan uzak duran bir kişiliğe sahip olduğuna hocanın kanaat getirmesine vesile olur. Bu davranışın gelecekteki faydalarından bazıları ise şunlardır; öğrencide daima doğru sözlü olma anlayışı yerleşir, razı olunacak bir tutum ve ahlak alışkanlık haline gelir. Halil b. Ahmed' in şöyle dediği nakledilir; "cehalet utangaçlık ile kibir arası bir yerdedir. "(3)

Dipnotlar

1-Ebû Davûd (337); İbn Mâce (572).

2-Ebu Nuaym, el-Hilye, 3/192. Bu rivayet zayıf bir senedle nakledilmiştir.

3-Nevevî, el-Mecmu/Mukaddime, 1/68.

Bu yazıya yorum yazın

Bu yazıya gelen yorumlar.

DİĞER YAZILAR

SAHÂBENİN ADALETİ VE ÂLİMLERİN BUNA DAİR AÇIKLAMALARI-2

İbn Hacer el-Heytemî diyor ki: "Sahabe arasında cereyan eden hâdiseler konusunda dilimizi tutmam

SAHÂBENİN ADALETİ VE ÂLİMLERİN BUNA DAİR AÇIKLAMALARI-1

1.Hâfız ibn Hacer el-Askalânî el-İsâbe adlı eserinde diyorki: "Ehli-sünnet, sahâbenin âdil

FİTNE HADİSLERİNE İTİRAZLAR

Bazı İslami oturumlara katılan hocalardan birisi, bu hadislerin(gelecekte olan fitnelerden bahsed

NEDİR İTTİHAD-I İSLAM?

İTTİHAD-I İSLAM, şeref tacımız, uhuvvet sancağımız, muhabbet bayrağımızdır. İTTİHAD-

BATI DÜNYASININ İHANET SENARYOLARI VE PİLTDOWN ADAMI

Batı dünyası ve materyalist felsefenin düzenbazları yalan üretmekte, hakikatleri evirip çevir

HZ. MUAVİYE'NİN, OĞLU YEZİD'İ VELİAHD TAYİN ETMESİ

Meseleyi iki açıdan ele almak durumundayız: A. İslâm şeriatına göre veliahtlığın hükm�

KUR’ÂN VE HADİS-İ ŞERİFLERDE MUTLU EVLİLİK PRENSİPLERİ-5

Eşler Arasında Dünya ve Âhiret Hayatını Berbat Eden Bir Kötü Davranış: Nuşûz Kur’ân,

HZ. MUÂVİYE RÂŞİD HALÎFELERDENDİR

Muâviye'nin (r.a) hayatına az çok vakıf olan biri, onun hidayete eren ve erdiren raşid halifele

KUR’ÂN VE HADİS-İ ŞERİFLERDE MUTLU EVLİLİK PRENSİPLERİ-4

"Sâliha" Eş Olmaya Çalışmak İslâmî hayatta en önemli konulardan olan iffeti koruma yollar

ABDULLAH BİN SEBE DİYE BİRİ YOK MUDUR?

Bazıları, Taberî'nin İbn Sebe ile ilgili aktardığı rivayetin senedinde Seyf b. Ömer et-Temim

KUR’ÂN VE HADİS-İ ŞERİFLERDE MUTLU EVLİLİK PRENSİPLERİ-3

Allah’ın emirlerini yerine getirip; yasakladıklarından da kaçınma gibi anlamlara da gelen “

İnsanlardan öylesi var ki, herhangi bir ilmî delile dayanmadan Allah yolundan saptırmak ve sonra da onunla alay etmek için boş lafı satın alır. İşte onlara rüsvay edici bir azap vardır.

Lokman,6

GÜNÜN HADİSİ

Sizden biriniz, kendisi için sevdiği şeyi (mü'min) kardeşi için de sevinceye kadar kamil mümin olmaz.

SORU SORMA AHLAKI

Bu yazıya yorum yazın

Bu yazıya gelen yorumlar.

DİĞER YAZILAR

GÜNÜN HADİSİ

KATEGORİLER

SON YORUMLAR

TARİHTE BU HAFTA

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

SİTE HARİTASI