UNUT GİTSİN

Sezar, ekonomik durumun kötüye gittiği dönemde büyük eğlenceler tertipleyerek halkın dikkatini dağıtmaya çalışmıştı. Günümüzde iflasa doğru sürüklenen şirketlerin aşırı biçimde reklâm yaparak kendilerini iyi durumdaymış gibi göstermeleri Sezar’ın bu taktiğine ne kadar benzemektedir.

ÖNCE KURTLAR DOYSUN

Çin’de altı sülale devri (220–581) şeflerinden biri, halkın, kurtların açlıktan insanlara saldırarak onları yediklerini söyleyip şikâyet etmesi üzerine; “Hayvanlar aç, karınları doyarsa artık sizleri yemekten vazgeçerler” demiştir. 18.yy’da Fransa Kraliçesi Marie Antoinette’nin halkın “Açız, yiyecek ekmek bile bulamıyoruz” sözlerini ileten elçiye karşı “Ekmek bulamıyorlarsa, pasta yesinler” dediği rivayet edilir. Bu davranışlar idarecilerin halktan ne kadar uzak olduğunun en acı örnekleridir. Oysa Türk- İslam tarihi halkın içinde halkla beraber olan yöneticilerin hikâyeleri ile doludur.

ÇİN İNCELİĞİ

Çinlilerin en belirgin özelliklerinden biri düşünce ve davranışlarda inceliğe özen göstermeleridir.

Eski Çin’de öğretmen, talebenin omuzuna elini dayayıp kulağına bir şeyler söylemek isterse, talebe eliyle derhal yüzünü kapatırdı ki nefesinden öğretmeni rahatsız olmasın.

ÖRNEK ÖĞRETMENLER

Çin halkı büyüklerinin tecrübelerine önem verirdi. Bu düşünceden kaynaklansa gerek, Eski Çin’de yüksek okullarda üç ihtiyar barındırılırdı. Böylece hem çalışamayacak durumda olan üç yaşlı insana sahip çıkılmış hem onların tecrübelerinden istifade edilmiş hem de bu yaşlılar çocuklara örnek teşkil etmiş olurdu.

ÇİN İŞİ CEZALANDIRMA

Çin’de idamlık kişi ayak uçlarıyla tahtaya basabileceği şekilde boynundan bir iple asılırdı. Böylece kişi dayanma gücü bitinceye kadar ayak uçları üzerinde durmaya çalışırdı. Takati kalmayınca kendisini salıverir ve boynundaki ip vasıtasıyla boğulurdu.

Su damlası ile cezalandırma usulü de ilginçtir. Mahkûm, saçları kazınarak sessiz bir yere sıkıca bağlanır ve kafasına üstten su damlatılmaya başlanırdı. Özel bir düzenek sayesinde bu işlem uzun süre devam ederdi. İlk dakikalarda cezanın ağırlığı fazla hissedilmez. Zamanla mahkûmun bütün, dikkati, sessiz ortamda, su damlalarına kilitlenir. “Tıp Tıp “ sesleri zamanla gonk sesine dönüşürdü mahkûmun kafasında. Bunun uzun süre devam etmesi mahkûmun acılar içinde ölmesi için yeterli olurdu.

REAGAN VE İBNİ HALDUN

1980’li yıllarda ABD eski başkanı Reagan’ın neo-liberal ekonomistlerinin ilham kaynağı İbni Haldun’dur. İbni Haldun Mukaddime’yi 1374’te yazmış; 1406’ya kadar ilavelerde bulunmuştur. Kime sorarsanız sosyolojinin babası olarak İbni Haldun’u gösterirler, yani Montesguie’nun, Vi-co’nun ,Marx’ın öncüsü… Ama en güzel değerlendirmeyi Ümit Hassan yapmıştır. Ona göre:‘’İbni Haldun, İbni Haldun’dur.”

İbni Haldun’a göre bir devletin halkına yüksek vergiler koyması, kendi aleyhine sonuçlar doğurur. Çünkü yüksek vergi, halkın elindeki sermayenin azalmasına, bu da girişimciliğin gerilemesine. O da üretimin dolayısıyla üretimden elde edilen vergi gelirini azaltmış olur. Daha da önemlisi insanlardaki girişimcilik ruhunu azaltır. Buna karşılık devletin vergi oranlarını azaltması tam tersi etki yapar.

Reagan koltuğuna oturmadan önce(daha sonra danışmanlığına getireceği) Arthur Laffer’in 1955’de İngilizceye mükemmel bir şekilde çevirdiği 3 ciltlik ‘’The Muqaddimah’ı’’ satır satır okumuştur. Başkanlığın ilk 2 senesinde yaptığı her ekonomik konuşmada bunu dile getirmiştir. Aynı şekilde Kennedy de konuşmalarında sık sık İbni Haldun’dan örnekler verir.

Faruk Kılıç-

Kaynak:

1-Tarihte İlginç Gerçekler, Yitik Hazine Yayınları

2-Maskeler ve Yüzler-Mustafa Armağan-Timaş Yayınları