Soru: Ben doğu Avrupa ülkelerinden birinde bir fakültede okuyan bir gencim. Namazlarımı ve diğer ibadetlerime devam ediyorum. Toplum, eş ve dostlar çok bira içiyorlar. Bana Müslüman öğrencilerden birisi İmam Ebu Hanife (rahimehullah) Hz.lerinin birayı mubah saydığını söyledi. Hanefi mezhebine göre birayı içmenin caiz olup olmadığı hususunda beni aydınlatır mısınız?

Cevap: Şarabın haram olduğundan icma’ vardır. Âlimlerden ve fakihlerden iki kişi arasında bile bunda bir ayrılık olmamıştır. Fakat nebizin haram olması(1) hakkında sahabilerin ve tabiin arasında görüş farkı vardır. Bunlardan her birinin mezhebinin dayandığı deliller ve sözlerinin doğruluğunu gösteren şahidler vardır.

Ebu Hanife(R.A) Hz.leri “nebiz”i mubah “müdame” (şarab)yi sarhoşluk versin veya vermesin haram saymıştır. Ve hangi maddeden elde edilirse edilsin sarhoşluk veren her şey haramdır. Sarhoşluk vereceğine kuvvetle kanaat getirdiği bir şeyi içmekte haramdır. Çünkü sekr(=sarhoşluk) içilecek olan hangi şeyde olursa olsun haramdır. Hz.Ebu Hanife’nin mubah saydığı nebiz, içenin din ve dünyasına ait faydalar sağladığı, onu içmekle bedenini kuvvetlendirmeyi esas aldığı nebizdir. İmam Ebu Yusuf ta bu görüşte Ebu Hanife ile beraberdir. Ancak bu iki imamın ictihad arkadaşı olan İmam Muhammed b. Hasan es-Şibani bu görüşte onlara muhalif kalmıştır. Ona göre nebiz haramdır. Sarhoşluk veren içkilerden olan bira az önce de ifade edildiği gibi haramdır. Allahü Sübhanehu ve Taala Hz.leri doğruyu en iyi bilendir.

Dipnot:

Nebiz: Hurmadan, kuru üzümden, bal, buğday veya başka tanelerden elde edilen içkidir. Bu taneler suya atılır, içleri çıkıncaya kadar suda bırakılır. Nebiz kelimesi “nebz” kökünden gelmektedir ki bu da bir şeyi bir yere atmak demektir.

Nebizlerden pişirilmemiş olanı haramdır. Ve kaynayıp katılaştığı ve köpük attığı zaman haram olduğu hususunda sahabenin icmaı vardır. Hurmadan elde edilen nebizin haramlığı hususunda birçok hadis varid olduğu gibi helal olduğu hakkında da hadisler rivayet edilmiştir. Buna bira en haram sayılanı pişirilmemiş olanına, helal sayılanı pişirilmiş olanına hamledilerek çelişki bertaraf edilmiş olur.

Sahabilerin ileri gelenlerinden Hz. Ömer, Hz. Ali, Hz. Abdullah b.Mes’ud gibi Bedir kahramanlarından olan zatlar nebizi helal görmüşler. Şa’bi, İbrahim en-Nahai de böyle söylemişlerdir.

Rivayet ediliyor ki imam bazı talebelerine dedi ki: sünnet ve camaatın şartlarından birisi de küpcükteki nebizi haram görmemektir. (bak. Reddü’l-Muhtar Kitabü’l-Eşribe) (mütercim)