Soru: Her türlü gıdalara, hatta ekmeklere bile, katılan E–471, E–472 ve diğer katkı maddelerinin dinen helal mi haram mı olduğunu Allah rızası için bildirir misiniz? Sorup öğrenebileceğimiz bilirkişi olmadığından, cemaat arasında birçok fitneye sebep oluyor. Allah razı olsun.

Cevap: Değerli kardeşim bu konuda çok büyük bir bilgiye sahip değiliz. Edinmiş olduğumuz bilgiyi yazıyoruz. Dinimizde, domuz ve domuzdan elde edilen her türlü ürünün yenilmesi, içilmesi ve kullanılması yasaklanmıştır.(E) kodlu gıda maddelerinin açılımı konusunda (E) numaralarının Avrupa Birliği tarafından belirlenen gıda katkı maddelerinin kod numaraları olduğunu belirtmiştir. 16 Kasım 1997 tarih ve 23172 sayılı T.C. Resmi Gazete'de yayınlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğinde bu katkı maddelerinin açık adları, ne amaçla kullanıldıkları ve mahiyetleri detaylı olarak belirtilmiştir.
Emülgatörler, yüzey gerilimini azaltmak ve buna bağlı olarak gıdaların ince dispers yapıya kavuşmalarını sağlayan maddelerdir. Gıdaların uzayan raf ömürlerine bağlı olarak meydana gelebilecek fiziki bozulmaların önüne geçmek üzere kullanılırlar. En önemli emülgatörler şunlardır:
Lesitin: Margarin, çikolata ve şekerleme endüstrisinde kullanılır. Bir homojenleştiricidir. Soya fasulyesi gibi bitkilerde, yumurta sarısında ve hayvani kökende bulunur. Homojenleştiriciler sıvı yağı, katkı yağ ve suyu bir fazda birleştiren yardımcı maddelerdir. Lesitin, homojenleştiricilerin arasında en yaygın kullanılanıdır. Eğer lesitin soya yağından, yumurta sarısından veya İslâmi usule göre kesilmiş, eti helâl bir hayvanın iç yağından türetilmişse helâl kabul edilir. Aksi halde haram olur.
Gıda, ilaç ve kozmetik ürünlerinin ambalaj etiketinde 'soya lesitin' yazıyorsa kullanılabilir. Sadece 'lesitin' yazıyorsa iyice soruşturmadan kullanılmamalıdır.
Mono ve digliserit: Fırıncılık ürünlerinde, sütlü içeceklerde ve margarin endüstrisinde kullanılmaktadır. Yağların yapı taşlarıdır. Kökenlerine göre bitkisel ve hayvansal olabilmektedir.Buna göre Emülgatörlerden en çok kullanılan Lesitin'in elde edilmesinde domuz kesinlikle söz konusu olmazken, mono ve digliserit'lerin hazırlanmasında kullanılan yağlar genelde hayvansal orijinli olmasından dolayı -ki domuzdan da elde edilebilir-şüphe bulunmaktadır. Bu durumda üretici firmanın beyanı önem arzetmektedir. Şayet bu tür emülgatör domuz yağından elde edilmişse, onun katıldığı yiyeceğin yenmesi caiz değildir. Ancak böyle kesin bir bilgiye sahip olunmaksızın, şüphe üzerine hareket etmek de doğru değildir.
Şu kadar var ki, müslümanın şüpheli şeylerden kaçınması önemli olmakla birlikte, fıkhî açıdan şüphe ya da zan kesin bilgi ifade etmediğinden, böyle bir yiyeceği yiyen kişi dinen sorumlu değildir.
Şurası da unutulmamalıdır ki, katkı maddelerinin kodlanmasında kullanılan 'E' harfi Emülgatörün başındaki 'E' ile ilgili değildir. 'Europa'nın başındaki 'E' kodlamaya esas alınmıştır. Dolayısıyla bütün 'E...' kodlu katkı maddelerini hayvansal kökenli, dolayısıyla domuzla irtibatlandırmak doğru değildir. Çünkü bu katkı maddelerinin büyük bir çoğunluğu bitkisel ve kimyasaldır. Örneğin E100 Turmerik, Hindistan'da bulunan bir bitkinin köküdür. Tat ve koku vermek amacıyla mayonez ve hazır çorbalarda kullanılmaktadır.
Sonuç olarak, Müslüman olarak yiyecek ve içeceklerimizde haram olduğu sabit olan herhangi bir katkı maddesinin varlığı konusunda kesin bir bilgiye sahip isek, o tür yiyecek ve içeceklerden kaçınmak durumundayız.