Soru: Mushaf’ta bulunan surenin manası nedir?

Cevap: Sûre : başı ve sonu bulunan âyetleri içinde bulunduran Kur`an`dır. En azı üç âyettir. Bütün sûrelerin isimleri hadislerle sabit olmuştur. Sûreler Allah Resulü`nün (sallâllahû aleyhi vesellem) bildirmesi ile özel isimler almışlardır.

Evleri bir araya toplayan sûr gibi, sûrenin de âyetleri içine alması ve onları bir araya toplaması dolayısıyla bu ismin “şehir suru” deyiminden alınmış olduğu da söylenmiştir.

Ve yine Allah kelâmı olması itibarı ile derecesi yüksek olduğunda sûre adı verildiği de söylenmiştir. Çünkü sûre yüksek derece demektir. Bazı sûrelerin tek-ki bunlar çoğunluktadır- bazılarının iki ve daha çok isimleri bulunmaktadır. Fatiha Sûresi bunlardandır. Ben Fatiha`nın yirmiden fazla ismine vakıf olmuştum. Böyle isminin fazla oluşu onun şerefini gösterir. Çünkü isim çokluğu o ismi taşıyanın şerefine delâlet eder.

Sûrelerdeki âyetlerin tertibi(sırası) de Resulü Ekrem (sallâllahû aleyhi vesellem) `in emri ile olmuştur. Berâe(t) Sûresinin başına besmele yazılmasını emir buyurmadıkları için bu sûrenin başına besmele yazılmamıştır.

Allah Resulû (sallâllahû aleyhi vesellem)Cibrîl`in O`na,her âyet indiğinde bu âyet bu sûrede şu âyetten sonra yazılacak diye bildirmesi ile,Kur`an`dan kendisine indirilenleri bugün Mushaflarımızdaki sıraya göre olduğunu ashabına bildirir ve zihinlerine yerleştirirdi.

Bundan anlaşılıyor ki ashab-ı kirâm (radıyallahû anhûm) Kur`an âyetlerini bir araya toplamak için çalışmışlardır, tertibi(sıraya konması) için değil. Çünkü Kur`an LEVH-İ MAHFUZda[1] bu sıraya göredir.

Allah Taalâ Hz.leri onu dünya semasına topluca indirmiş sonra onu ihtiyaç oldukça parça parça peygamber (aleyhissalâtû vesselâm`a)inirmeye devam etmiştir. İniş sırası sûrelerin sırasına göre değildir. Âyetlerin yerlerine konması ise vahy ile olmuştur. Peygamber (sallâllahû aleyhi vesellâm ) şu âyeti şuraya koyunuz buyururlardı. Resulü-Ekrem(sallâllahû aleyhi vesellem) `in tilâvetlerinden ve sahabe-i kiram(rıdvanullahi aleyhim ecmain)`in bu şekilde ortaya koyarak meydana getirdikleri icma`dan,Kur`an`ın bu sıraya göre olduğu hususundaki mütevatir nakılden yakîn(şüphesiz bilgi) bilgi hasıl olmuştur.[2]

[1] LEVHİ MAHFUZ: Her şeyin yazıldığı varlık sayfasıdır. Bunun adı aslı ümmü`l-kitap (kitabın esası) olan Allah`ın ilmidir.(mütercim)

[2] el-Kur`an,Suyûtî s/26,27