Eserin Adı: Volga Kızıl Akarken

Anlatan: Şevki Bektöre

Yazıya geçiren: Saadet Bektöre

Yayınevi: Nur Yayıncılık

Bu eserle beraber hatırat tavsiyesine bir ara vereceğiz inşallah. Bu akıcı eseri ilk okuduğumda kendimi merhum yazarın yerine koymuş ve sayfalar ilerledikçe iliklerime kadar irkilmiştim. Aslında iyi bir senaryo ile keşke bir film halinde insanlara aktarılabilse ne iyi olurdu.

Yıl 1930’lar… Şimal tarafımızda hüküm süren bir korku imparatorluğunda geçiyordu hadiseler. 70 sene yuvarlanarak cehenneme defolup giden bu nifak şebekesi güya hür dünyaya kendisini “işçi cenneti” olarak lanse ediyordu. Oysa “perde-i müstebidane”nin parçalanmasını hemen öncesi yıllarda bu ülkeyi defaatla ziyaret eden Sayın Mehmed Ali Birand şöyle demekten kendini alamıyordu; “Asık suratlı, konuşmayan, mutsuz, içine kapanık insanların ülkesiydi bütün Sovyet toprakları. Her gelişimde aynı ağır havayla karşılaşır, içime bir sıkıntı çökerdi. Bu ülkede yaşayanlar adeta korkuya esir düşmüşlerdi. Hep birlikte kimsenin ağzını bıçak açmıyordu.”

Ya bir de rejimin ilk yıllarını ve özellikle 1930–53 arasını düşünsek. Müellifin şu ifadelerine bakınız; “Sovyet Rusya’da kimse yarının ne olacağını bilemez. Gizli Polis Teşkilatı’nın (G.P.U.) eline düşenler ise geri dönmez. Gizli polis lügatinde “dönmek” diye bir kelime yoktur. Benim dönüşüm, milyonda bir insana nasip olmuş bir mucizedir. Daha doğrusu Allah’ın büyük bir lûtfudur.”

Şevki Bektöre beyefendi aslen Kırımlı olup, idealist bir öğretmen olarak İstanbul’dan kalkan bir vapurla, 1918 senesinde ata diyarına gitmiş, Rusya’nın dağılmasıyla oluşan büyük kargaşa, Lenin ve hempalarının idareye el koyması ve sonrasını bütün dehşetiyle yaşamıştır.

Lenin’in ölümünden sonra dizginleri kanlı bir şekilde ele alan Stalin dönemi eski devri mum ile aratmaya başlar ve giderek kanlanır. Bu zor şartlar altında mücadele veren öğretmenimiz, GPU merkezinde gördüğü çok ağır işkenceli sorgulamalardan sonra 1932 yılında Mart ayında tutuklanır Götürüldüğü Taşkent hapishanelerinde yapılan işkenceye dayanamaz ve hafızasını kaybeder. Mahkûmiyetten kurtulduğu iki yıl boyunca işsiz yarı aç yarı tok yaşayan şair, 1949'da Sibirya'ya sürülür. 1956'da Türkiye'de yaşayan karısı ve çocuklarının daveti üzerine Türkiye'ye gitmesine izin verilen Bektöre 1961 senesinde vefat eder.

“Daracık ve karanlık hücreler, zindanlar, işkenceler, itiraf usulleri, her şey nevi şahsına münhasırdır orada. Mahkûmların çalıştırıldığı kampların uçsuz bucaksız stepleriyle büyük sürgünler diyarı Sibirya’nın ve Demirperde gerisindeki âlemin esrarını diyebilirim ki, benim kadar yaklaşan ve cehennemde kırk yıl yaşadıktan sonra bir talih eseri kurtulan kimse olmamıştır.

Komünizmin, ergeç Dünya yüzünden silineceğine inanmış bir insan olarak hatıratımı, bu mücadele uğrunda canlarını feda eden isimsiz “Hürriyet Kahramanlarının Aziz Ruhlarına” ithaf ediyorum” diyerek aynı zamanda büyük öngörüsünü gösteren bu aziz insana Mevla’dan rahmet diler, özellikle de bu enkazın üzerinde mamureler inşa eden o diyardaki idealist öğretmenlerimize bu kıymetli hatıratı hassaten tavsiye ederim.