Eser Adı: Tasavvuf Ve Hayat

Müellif: Abdülbari en Nedvi

Mütercim: Mustafa Ateş

Yayınevi: Diyanet Vakfı Yayınları, İrfan Yayınevi

İnşallah birkaç hafta dikkatimizi çeken bazı tasavvufi eserleri nazara vereceğiz. Bunlardan ilki Tasavvuf ve Hayat. Şu anda Diyanet Vakfı Yayınevi, ve İrfan Yayınevi tarafından neşredilen bu şaheserin 1974 senesinde İrfan Yayınevi tarafından basılan ilk baskısı var elimde.. Aslı Urduca olan eseri Ebul Hasan en Nedvi’nin yeğeni Muhammed Rabi en Nedvi Arapçaya, Prof. Dr. Mustafa Ateş beyefendi de büyük bir vukufiyet ve dil ustalığıyla dilimize tercüme etmiş. Allah sa’ylerini meşkûr etsin.

Tasavvuf alanında bir çok eser var gerçi ama, Said Havva merhuma katılmamak elde değil; “Tasavvufla ilgili, birine bir kitap adını vermekte güçlük çekiyorum. Çünkü tasavvuf kitaplarının çoğuna, biraz bilgisi olan insanın hoşnut olamayacağı çok şeyler karışmıştır. Bakarsınız mesnetsiz ibareler, ölçüsüz şatahatlar(tasavvuf ehlinin anormal sözleri) ve bir tarafı yapayım derken başka tarafı yıkmalar çoktur.”

Haydarabad Osmaniye Üniversitesi Felsefe Kürsüsü Profesörü merhum Abdülbari en Nedvi’nin bu eseri inşallah bu hatalardan salim ve sahih tasavvufu ortaya koyan bir çalışma. Aslında kitabın mahiyeti Abdülbari merhumun, üstadı Eşref Ali Tehanevi hazretlerinin tasavvufla alakalı çeşitli vaaz ve kitaplarındaki görüşlerini bir araya getirmesi ve bunları şerh etmesinden ibaret.

Merhum Muhammed Zahid Kevseri hazretlerinin ifadesiyle “Hind beldesinin en başta gelen allamesi, şeyhlerin şeyhi, büyük muhaddis, uzman nakkad Mevlana Hakimül Ümme Muhammed Eşref Ali Tehanevi” yirminci asırda tasavvuf sahasında en büyük tecdidi yapan insan olarak bilinir. Öyle ki merhum allame Ebul Hasan en Nedvi şöyle demekten kendini alamaz; “Büyük terbiyeciler, şeyhler ve ilim adamları O’nun bu babda tek olduğunu, bu ilmi yenileme hususunda tek ve benzersiz olduğunu ikrar ve teslim etmiş bulunuyorlar.”

Onun eserleri birçok şeyi olduğu gibi, çığırdan çıkan tasavvuf düşüncesini de Hind alt kıtasında yola koydu. Abdülbari en Nedvi bu hususa şöyle değiniyor; “Ama müceddid Şeyh Tehanevi tecdid ve tahkik cihetinden çok büyük bir seviyede bulunuyordu. Zira o, bazıları için fitneye sebeb olacak ve şüphe girdabına düşmelerine bâdi olacak her şeyi terk etmekten çekinmiyordu. Eğer şimdiye kadar tasavvuf mevzuunda öğretilen şeyler şeriattan inhiraf etmiş, şeriat noktasından kopmuş şeyler ise ne kadar yayılmış ve halk tarafından ne kadar hüsnü kabul görmüş olursa olsun, onların tümünü bırakmakta tereddüt göstermiyordu.”

Nedvi eserinin başka bir yerinde haklı olarak şöyle diyor; “Bilhassa Şeyh Tehanevi’nin külliyatını okumak lazım. Zira bunlar umumi ahvale, zamanın yeni akımlarına daha uygun gelmektedir. Esasen ben, geçmiş evliyanın sözlerinin okunmasından, idrak ve anlayışta birçok hatalar vukuu bulacağı ve haklarında suizanna düşüleceği endişesiyle korkuyorum. Bu sebeble halktan ilmi az olanlara ve bu yola yeni giren mübtedilere Tehanevi’nin eserlerini tavsiye eder ve bunu lüzumlu bulurum. Ömrüm boyunca, bu asrın fikirleriyle müteessir olan ve müsbet ilimleri öğrenen kimselerle münasebetim devam ede gelmiştir. Bu insanlara daima ilk olarak Şeyhin eser ve külliyatını sundum. Derhal düştükleri çeşitli hatalar kendilerinden gider ve fikirlerinde belirmeye başlayan yanlış düşünceler dimağlarından silinir giderdi. Geçtik tasavvuftan, din hakkında düşmüş oldukları suizan bile zail olur, dine karşı sevgileri artar ve kendilerinde zevk-i dini doğmaya başlardı.”

Son olarak, Tasavvuf Kürsisi Profesörü Hasan Kamil Yılmaz beyefendinin bu kitap hakkında bendenize söyledikleri ile noktalayalım; “Abdülbari en-Nedvi’nin neşrettiği “Tasavvuf ve Hayat” diye bir eser. Onların fikirleri hakikaten güzeldir, Şer’i çizgiler, kaygılar, bilgiler, mesajlar içermektedir. Ben mesela Tasavvuf ve Hayat kitabını okuduğumda çok haz almıştım, talebeydim okuduğumda. Tasavvufu sevdiren kitaplardan birisi diye düşünüyorum ve özellikle tasavvufla ilgilenen bizim fakültedeki öğrencilere tavsiye ediyorum. Fazla abartılı ifadelerden korkan, Vahdet-i Vücut, Vahdet-i Mevcut gibi şeylerden kafası karışacak olan insanlara o kitabı tavsiye ediyorum. Onda daha çok ibadetlerde tezkiye nedir, zikir nedir, ihsan kıvamı ne demektir, ona nasıl ulaşırsınız, onlardan bahseder. Tasavvufu yerli yerine oturtan bir eser diye düşünüyorum.