"Ebû Tâlib'den sonra bu kadının bana gösterdiği şefkat ve muhabbeti hiçbir zaman unutmam, bunu daima hürmet ve minnetle yâd edeceğim." Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem

BABASI:

Esed İbni Hâşim İbni Abdi Menaf.

NESEBİ:

Hâşim oğullarındandır. Eşi Ebû Tâlib ve Peygamberimizle soyu Hâşim'de birleşir.

ŞEMAİLİ VE AHLÂKI:

İyi ve yumuşak tabiatlı, şerefli, yetim ve fakirlere yardımda bulunan fedakâr bir hanımefendi idi.

BAZI ÖZELLİKLERİ:

v Fâtıma binti Esed, Hâşim oğulları kadınları içinde, Hâşimî erkek sulbünden ilk erkek çocuğu dünyaya getiren kadın olma özelliğine sahiptir.

v Hâşim oğulları kadınlarından halife annesi olanların da ilki Fâtıma binti Esed'dir.

v Fâtıma binti Esed radıyallahu anha Müslüman olan ilk hanım sahabelerdendir.

v Efendimiz aleyhissalatu vesselam Fâtıma Binti Esed'i ziyarete gider, bazen öğle vakti kaylulesini onun evinde yapardı.

HAYATI HAKKINDA KISA KISA:

Hz. Fâtıma Binti Esed, Efendimiz aleyhissalatu vesselam'ın amcası Ebu Tâlib'in hanımı; Hz. Ali ve kardeşleri; Tâlib, Âkîl, Cafer ve kız kardeşleri Ümmü Hâni Cümâne'nin de anneleridir.

Hz. Peygamber aleyhissalatu vesselam İslamiyet'i açıktan açığa tebliğ edeceği zaman ilk önce davete akrabasından başlamıştı. Akrabaları arasında birçok insan Müslüman olmuştu, Fâtıma binti Esed'de bu ilk Müslümanlar arasında idi. Fâtıma Binti Esed'den önce ve sonra olmak üzere bütün çocukları da İslam'la şereflenmiştir. Ailesinden sadece eşi Ebû Tâlib Müslüman olmamıştır, fakat Ebû Tâlib hanımına ve çocuklarına engel de olmamıştır hatta onları desteklemiştir. Ebû Tâlib'in vefatından sonra da Hz. Fâtıma Binti Esed, Resulullah sallallahu aleyhi ve sellem'e uyarak Medine'ye hicret etmiştir.

Fatıma Binti Esed'in Efendimiz aleyhissalatu vesselam'ın yanındaki yeri çok büyüktü. Çünkü o Hz. Âmine vefat ettikten sonra Efendimizi yetiştirip bakımını üstlenmiş, aleyhissalatu vesselama bir anne şefkatiyle bakmış, kendi çocuklarından ayırmamış hatta kendi çocuklarından daha fazla ihtimam göstermiştir.

Peygamberimiz aleyhissalatu vesselam'ın önem verip, iltifat ettiği, hakkında "annemden sonra annem" diye bahsettiği bu fedakâr hanımefendiye ipekli bir kumaştan yapılmış başörtüsü hediye ettiği, Müslim-i Şerif'in Kitabü'l-Libâs bahsinde Hz. Ali radıyallahu anh'ın rivayet ettiği bir Hadis-i Şerif'te şöyle anlatılıyor:

"Tebük taraflarındaki Dûmetü'l-Cendel'in bir Hıristiyan olan vâlisi Ükey, Peygamber Efendimi sallallahu aleyhi ve sellem tarafından Hâlid b. Velîd radıyallahu anh vâsıtasıyla dâvet edildiğinde Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellemin yanına gelerek cizyeyi –vergiyi- kabul etmiş, anlaşma yapılmış ve memleketine dönmüştü. İşte bu ziyarette Ükey, Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve selleme ipekli güzel bir kumaş hediye etmiş, Hz. Peygamber de Hz. Ali radıyallahu anh'e: "Yâ Ali! Şu ipekli kumaşı al, güzelce biç ve Fâtıma'lara birer başörtüsü olacak şekilde paylaştır" diye emretmişti. Fâtıma'lardan maksat;

1. Fâtımâ-i Zehrâ,

2. Hz. Ali Efendimizin muhterem anneleri Fâtıma Bintü Esed,

3. Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellemin amcası ulu şehit Hamza radıyallahu anh'ın kızı Fâtıma Bintü Hamza'dır.

Meşârik adlı eserin sahibi İbn-i Melek, Fâtıma'ları bu üçüne tahsis etmişse de, Hz. Ali radıyallahu anh'ın kardeşi Akîl b. Ebî Tâlib radıyallahu anh'ın zevcesi Fâtıma Bintü Utbe b. Rebîa'da bir rivayete göre bu Fâtıma'lara dâhildir."

Hz. Fâtıma Binti Esed radıyallahu anha hicretin dördüncü yılında Medine'de vefat etmiştir. O'nun vefatında Efendimiz aleyhissalatu vesselam: "Bugün annem vefat etti" buyurmuştur. Kefenlenmesi için Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem kendi gömleğini vermiş, cenaze namazını da Peygamberimiz kıldırmıştır.

"Resûl-ü Kibriyâ Efendimiz, bu mübârek ve muhterem kadının kabrine de indi ve bir müddet kabrin içinde uzandı. Sonra kabirden çıktı. Gözleri yaşlarla doluydu. Müslümanlar: "Yâ Resûlallah, biz senin buna yapmış olduğun şeyi, başkasına yaptığını görmemiştik?"

Nebiyy-i Muhterem Efendimiz şu cevabı verdi: "Ebû Tâlib'den sonra bu kadıncağız kadar bana iyiliği dokunan bir başka kimse olmamıştır. Ona, Cennet elbiselerinden giydirilsin diye gömleğimi kefen olarak giydirdim! Kabir hayatı, kendisine mülayim ve kolay gelsin diye de kabirde yanına uzandım." buyurmuşlardır.

Efendimiz aleyhissalatu vesselam Hz. Fâtıma'nın defin işlemi tamamlandıktan sonra: "Cebrail aleyhisselam: "Bu kadın Cennetliklerdendir" diye bana haber verdi. Ayrıca, Yüce Allah celle celâluhû meleklerinden yetmiş binine bu kadının cenaze namazını kılmalarını emretti. Melekler de, onun cenaze namazını kıldılar." buyurmuştur.

HAKKINDAKİ HADİSLER:

v "O, benim annemdi. Kendi çocukları aç dururken önce benim karnımı doyururdu. Kendi çocuklarının üstleri başları tozlu topraklı dururken, o önce benim saçımı, başımı tarar ve gül yağlarıyla yağlardı. O benim annemdi." Hz. Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem

v Hz. Ali radıyallahu anh anlatıyor: "Annem Fâtıma binti Esed vefat ettiği zaman, Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem, kendi gömleğini sırtından çıkarıp ona kefen olarak sardırdı ve cenaze namazını kıldırdı."

HAKKINDA SÖYLENENLER:

v "Allah, sana merhamet etsin ve hayırla mükâfatlandırsın.
Allah sana rahmet etsin, ey annem!
Sen, benim annemden sonra annem idin!
Kendin aç durur, beni doyururdun!
Kendin giymez, beni giydirirdin!
En iyi nimetlerden nefsini alıkoyar, bana tattırırdın!
Bunu da ancak, Allah rızâsını ve âhiret yurdunu umarak yapardın.
Allah ki, diriltendir, öldürendir; Hayy ve Kayyumdur O.
Allah'ım! Annem Fâtıma binti Esed'i af ve mağrifet et.
Ona hüccet ve delilini anlat! Kabrini genişlet!
Ben Resûlünün ve benden önceki peygamberlerinin hakkı için, duamı kabul buyur, ey merhametlilerin en merhametlisi olan Yüce Allah!" Hz. Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem

v "Ebû Talib'den başka bu kadın kadar bana iyilik eden kimse yoktur." Hz. Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem

v "Ömer bu kadın, beni doğuran annemden sonra annemdi. Ebu Talib yiyecek getirir, Fatıma onu yemek yapar ve sofraya getirirdi. Bir kısmını bana ayırır ve ben gelince yerdim." Hz. Muhammed sallallahu aleyhi ve sellem

v "Hâşimî ailesine mensup kadınlar içinde yine Hâşimî erkek sulbünden çocuk doğuranların birincisi Fâtıma Binti Esed olup onlardan halife anası olanların da ilkidir." İmam-ı Zührî

SÖZLERİNDEN SEÇTİKLERİMİZ:

v Efendimiz aleyhissalatu vesselam sofraya oturursa o sofra bereketlenirdi, eğer O oturmazsa sofrada bereket olmazdı. Bir suyu önce bardaktan O içse, o suda bir bereket olur herkese yeterdi, fakat O içmediyse herkese yetmezdi.

KAYNAK

Nurgül Dere, Hanım Sahabîler, Kayıhan Yayınları, İstanbul, 2019.