Mekke'de Nazil Olan Sûreler:

Alak, Kalem, Müzzemmil, Müddessir, Fatiha, Leheb, Tekvir, A'la, Leyl, Fecr, Duha, İnşirah, Asr, Adiyat, Kevser, Tekasür, Maun, Kâfirun, Fil, Felak, Nas, İhlâs, Necm, Abese, Kadir, Şems, Buruc, Tin, Kureyş, Karia, Kıyamet, Hümeze, Mürselat, Kaf, Beled, Tarık, Kamer, Sad, A'raf, Cin, Yasin, Furkan, Fatır, Meryem, Taha, Vakıa, Şuara, Neml, Kasas, İsra, Yunus, Hud, Yusuf, Hicr, En'am, Saffat, Lokman, Sebe', Zümer, Mü'min, Fussilet, Şura, Zuhruf, Duhan, Casiye, Ahkaf, Zariyat, Ğaşiye, Kehf, Nahl, Nuh, İbrahim, Enbiya, Mü'minun, Secde, Tur, Mülk, Hakka, Mearic, Nebe', Naziat, İnfitar, İnşikak, Rum, Ankebut, Mutaffifin.

Medine'de Nazil Olan Sûreler:

Bakara, Enfal, Al-i İmran, Ahzab, Mümtehine, Nisa, Zelzele, Hadid, Muhammed, Ra'd, Rahman, İnsan, Talak, Beyyine, Haşr, Nur, Hacc, Münafikun, Mücadele, Hucurat, Tahrim, Teğabun, Saf, Cum'a, Feth, Maide, Tevbe, Nasr.

Hakkında İhtilaf Edilen Sûreler:  

Mekke'de veya Medine'de indiği konusunda ihtilaf edilen sureler şunlardır: Fatiha, Ra'd, Rahman, Saf, Teğabun, Mutaffifin, Kadr, Beyyine, Zelzele, İhlâs, Felak, Nas.

Mekki Ve Medeni Sûreleri Bilmenin Faydaları:

Mekki ve Medeni'yi bilmenin birçok faydaları vardır. En önemlileri şunlardır:

1) Kur'ân'ın tefsirinde ondan yararlanmak: Her ne kadar sebebin hususi olmasına değil de, lafzın umumi olmasına itibar edilirse de, nüzul yerlerini bilmek, ayeti anlamaya ve onu doğru olarak tefsir etmeye yardım eder.

2) Kur'ân'ın üsluplarından zevk almak ve Allah'a davet üslubunda onlardan yararlanmak.

3) Kur'ânî ayetler içinden Siret-i Nebeviyeye vakıf olmak.

Mekki Sûrelerin Alametleri:  

1) Kur'ân'da "Kella" lafzının geçtiği sûreler Mekkidir. Bu lafız 15 sûrede 33 defa geçmektedir.

2) İçinde Secde âyeti bulunan her sûre Mekkidir.

3) Bakara ve Âl-i İmran'ın dışında başında heca harfi (Hurufu Mukatta'a) bulunan her sûre Mekkidir. Ra'd sûresi ihtilaflıdır.

4) Bakara sûresi hariç içinde Nebi ve Rasullerin, geçmiş milletlerin, Âdem ve İblis'in kıssasını ihtiva eden her sûre Mekkidir.

5) İstisnasına rağmen çoğunlukla "Ey insanlar!" ibaresi bulunan her sûre Mekkidir. "Ey iman edenler!" hitabının bulunduğu Hacc 77 âyeti konusunda ihtilaf vardır.

Medeni Sûrelerin Alametleri:

1) Şer'i cezalar (hudud) ve miras paylarını (feraiz) ihtiva eden sureler Medenidir.

2) Cihad ve hükümlerini ihtiva eden sureler Medenidir.

3) Ankebut suresi hariç münafıklardan bahseden her sure Medenidir.

"Mekke ehline hitab eden sûreler kısa ve vecizdirler. Çünkü onun muhatabları fesahât ehli idiler. Milletin ve ferdin terbiyesi için, geçmiş milletlerden ve Peygamberlerden örnekler vererek, tedrici olarak ıslah yolunu tercih etmiştir."

"Medinelilere hitab eden sûreler ise, şeriatın vaz'ı ve tatbiki, ibâdât ve muamelât üzerinde durur. Ehli Kitabdan olan yahudi ve hristiyanların inançlarındaki sapkınlıkları, işledikleri cinayetleri ve kitablarında yaptıkları tahrifleri beyân eder. Mekkî sûrelerde görülen vecizlik, Medenî sûrelerde aksine dönerek itnâb ve tatvil yolu tutulmuştur.

Ayrıca Mekkî ve Medenî sûreler dört nev'e ayrılır:

1- Sûrenin tamamı Mekkî olur.

2- Sûrenin tamamı Medenî olur.

3- Mekkî olan sûre için de bazı Medenî âyetler bulunur.

4- Medenî olan sûre içinde Mekkî âyetler bulunur."

"Medenî sûrelerin her zaman değil de, ekseriya hâiz oldukları vasıflar ise şunlardır:

1- Sûre ve âyetlere, teşriî ahkâmı vazeden, sakin ve rahat bir üslûp hâkimdir. Bundan ötürü âyetler ve sûreler daha uzundurlar. Prof. Mehdî Bâzergan, Seyr-i Tahavvul-i Kur'ân adını taşıyan ve modern matematik ve istatistik usûllerini uygulayan çalışmasında, ortalama âyet uzunluğunun, devamlı surette kısadan uzuna doğru hep yükselen bir eğri çizdiğini ispatlamıştır.

2- Dinî hakikatlere dâir tafsilâtlı deliller ihtiva ederler.
Mekke'de İslâm çağrısı, şiddetli mukavemete ve işkenceye mâruz kaldığından, müşrikleri müessir bir tarzda red, müminleri ise teselli eden âyetlerin gönderilmesi normaldir. Medine'de üç insan grubu vardı: Müminler, münafıklar ve Yahudiler. Kur'ân Ehl-i Kitabı müşterek kelimeye yani tevhide (Âl-i İmran, 64), Tevrat gibi Kur'ân'ı da kabul etmeye çağırdı. Münafıkların iç yüzlerini ortaya koydu. Müminleri ise sırat-ı müstakimde devama teşvik edip, hayatın her türlü tezahüründe gerekli düsturları onlara öğretti. Zamanı gelmeden, ilgili hükümler gönderilmedi."

DİPNOTLAR

1- Muhammed Salih el-Useymîn-Muhammed Nasıruddin el-Elbani, Tefsir Usulü.

2- İsmail Cerrahoğlu, Tefsir Usulü, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 2009