11. Hadis-i Şerif

اَلْعِدَةُ دَيْنٌ

(Va’d –söz verme- borçtur.)

Molla Câmî

مراد راهرچه بر زبان گذرد

عيب باشد و راي ان كردن

وعده در ذمت كرم قرضست

فرض باشد اداي ان كردن

(Söylediğinin tersini yapması insan için ayıp olur. Söz verme, kerem ehlinin zimmetinde bir borçtur. Onu ödemek farz oldu.)

Fuzûlî

Ger dilersen tarik-i ehl-i vefa

Pişe it vadeye vefa kılmak

Karzdur va’de itdügün nesne

Farzdur karzunı eda kılmak.

(Eğer vefa ehlinin yolunu istersen, verdiğin sözü yerine getirmeyi göz önünde bulundur. Söz verdiğin şey borçtur. Borcunu ödemek farzdır.)

12. Hadis-i Şerif

اَلْمَجَالِسُ بِاْلاَمَانَةِ

(Mecliste konuşulanlar emanettir.)

Molla Câmî

اي شدي محرم مجالس راز

راز هر مجالس امانت تست

مكن افشاي راز مجالس كس

زانكه افشاي ان خيانت تست

(Ey sır meclislerine mahrem olan kişi! Her meclisin sırrı sana emanettir. Onu ifşâ etme. Çünkü sırrı ifşâ etmen hâinliktir.)

Fuzûlî

Ey ki her meclis içre mahremisin

Sende meclis sözi emânetdür

İtme ifşa-yı raz-ı her meclis

Ki bu síret büyük hıyanetdür

(Eğer sen bir mecliste bulunsan, mecliste konuşulanlar senin için emanettir. Her mecliste konuşulanları açığa çıkarma, çünkü bu davranış büyük ihanettir.)

13.Hadis-i Şerif

اَلْمُسْتَشَارُ مُؤْتَمَنٌ

(Kendisine danışılan kişi güvenilir kişidir.)

Molla Câmî

هر كه در مشورت امين تو شد

گرچه باشد امان روي زمين

چون كند فاش انچه مصلحت است

خاينش خوان بحكم دين نه امين

(Meşverette kendisine güvendiğin kişi, yeryüzünün emîni olsa bile, bir işi ifşâ ederse din hükmü ile sen ona emîn değil hâin de.)

Fuzûlî

Meşveretde seni emün idene

Renüma-yı sevab kıl sözüni

Saklama maslahat sözin andan

Hayin itme, emîn iken özini

(Toplantıda sana güvenene, sözünle iyilik kılavuzluğu yap. Ondan faydalı sözü saklayarak güvenilir olan kişiliğini ihanetle sarsma.)

14.Hadis-i Şerif

اَلسَّمَاحُ رَباحٌ

(Cömertlik kazançtır.)

Molla Câmî

سود يگر بايدت ز مايه خويش

دست بخشش گشاي و بخشايش

سودت اكنون ستايش و فردا

در جفار خدا اسايش

(Sana kendi sermâyesinden kâr gerekse bağış ve cömertlik elini aç. Böylece dünyada övgü, ahrette de huzur kazanmış olursun.)

Fuzûlî

Bezl kıl maye-i medahilüni

Süd ise mayeden sana maksad

Kurb-ı Hak hâsıl eyle zikr-i cemíl

Ki bulunmaz bulardan enfa‘ süd.

(Bilginin asıl amacı kazanç ise sendeki bilgileri başkalarına dağıt. Güzel bir zikir ile Allah’a yakınlaş, çünkü bunlardan daha faydalı kazanç yoktur

15. Hadis-i Şerif

اَلدَّيْنُ شَيْنُ الدِينِ

(Borç dinin ayıbıdır.)

Molla Câmî

نكشد بهر مال دنيا رنج

هر كه خواهد كمال بهري دين

چهره دين مكن بناخن دين

تا نكاهد جمال چهره دين

(Dînen kâmil olmak isteyen kişi dünya malı için sıkıntı çekmez. Din çehresini borç tırnağı ile kazıma ki dînin çehresindeki güzellik eksilmesin.)

Fuzûlî

Deyne çok ragıb olma kim andan

Dîne bir ziştlik mülazım olur

Olmadukda edaya bir kudret

Hıyel ü küfr ü kizb lazım olur.

(Borca çok rağbet etme, çünkü dinine bir kötülük gelir. Ödeme gücün yoksa küfre girmeye, yalan söylemeye ve aldatmaya mecbur olursun.)

-Devam Edecek-