Kıymetli ziyaretçilerimiz! Dr. Muhammed Hayr Fatıma’nın “Gençlere İçin İslam Edepleri” adlı eserini tercüme eden Necdet İçel Hocamız çalışmayı neşretmek için sitemize vermiştir. Bizde parça parça yayınlayacağız inşallah. Muhterem müellif ve mütercimden Cenab-ı Hak razı ve hoşnud olsun. Cevaplar.org

UYANMA ÂDABI

Uykudan uyanmak Allah (c.c)'ın bürhanlarından bir tanesidir. Öldükten sonra dirilmeye benzeyen bir haldir. Nasıl ki Cenab-ı Hak insanların eceli gelince emanetini alıyor, eceli gelmeyenler de tekrar uykudan sonra uyanıyorlar. Uyanmak ta Allah'ın hikmetlerinden bir tanesidir.  ''Geceyi ( karanlığı ile sizi örten ) bir elbise yaptık''.(1)

Uyanmak yeni bir hayatın başlangıcı anlamına gelir. ''O geceyi sizin için elbise, uykuyu dinlenme, gündüzü de ( etrafa ) yayılıp çalışma ( zamanı ) yaptı''.(2)

Hasan Basri Hazretleri diyor ki: ''Hiç bir gün yoktur ki sabahında bir münadi şöyle seslenmiş olmasın; Ey insanoğlu! ben yeniden yaratıldım. Senin amellerinin de şahitçisiyim, benden istifade et, çünkü kıyamete kadar ben bir daha dönmeyeceğim ..."

Yine büyüklerden birisinin dediği gibi: ''Ey insanoğlu sen günlerden ibaretsin, her günle beraber senden bir parça kopuyor''.

Uykudan uyanmak yeni bir sayfa, yeni bir hayat sayıldığı için, bizler de günlük işlerimizde Allah (c.c)'ın rızasını kazanmak için çalışmamız gereklidir. Vakitlerimizi daima rıza-yı ilahi doğrultusunda ayarlamamız gerekir.

Allah (c.c)'ın buyurduğu gibi: ''O dur ki, geceleyin sizi öldürür, gündüzün ne işlediğimizi bilir; sonra belirlenmiş süre geçirilip tamamlansın diye gündüzün sizi diriltir. Sonra dönüşünüz onadır. Sonra ( o dünyada ) yaptıklarınızı size haber verecektir'.(3)

İnsan uyandığı saatlerde gayet dinç ve dinlenmiş bir halde uyanır. Gün boyunca yapacağı işleri planlar. Bu mübarek saatlerde Allah rızası çerçevesinde planını yaparsa o günü bereketli olur.

Uykudan uyanma adabı ile ilgili bir kaç mesele ele alacağız. Şöyle ki:

1 – Güneş doğmadan önce kalkıp, güzelce sabah namazını eda etmek. ''Geceleri pek az uyurlardı''.(4)

''Seherlerde istiğfar ederlerdi''. (5)

Peygamber Efendimiz (s.a.v) buyurdular ki.. (Taberani'nin rivayeti):

باكِروا في طَلَبِ الرِّزْقِ وَالحَوائِجِ , فَإِنَّ الغُدُوَّ بَرَكَةٌ ونَجاحٌ

''İhtiyaç ve rızkınız için erken vakitleri seçiniz. Erken davranmakta kurtuluş, hareket ve aynı zamanda bereket vardır''.

2 – Kalbimize gelen ilk şey Allah (c.c) olup, O'nu zikr etmenizdir. Yine bir Ayet-i Kerimede (Sabah akşam Rabb'inin adını an''(6)

Hz. Aişe'den rivayet olunan bir hadiste Peygamber Efendimiz buyurdular ki: ''Sizden biriniz sabah uyandığında şu duayı yaparsa:

ما مِنْ عَبدٍ يقولُ عِندَ رَدِّ اللهِ تعالى رُوحَهُ : لا إِلهَ إِلاّ اللهُ وَحدَهُ لا شَريكَ لَهُ , لَهُ الملكُ ولهُ الحَمدُ وهوَ على كُلِّ شيءٍ قديرٌ , إِلاّ غَفَرَ اللهُ تَعالى لَهُ ذُنوبَهُ وَلَو كانت مثلَ زَبَدِ البَحرِ

Allah (c.c) deniz köpüğü kadar dahi günahları olsa bağışlar.

"Allah'tan başka ilah yoktur, O'nun ortağı yoktur. Mülk O'nundur, hamd ve sena O'na yapılır, O her şeye kadirdir”(7)

Hüzeyfe'tül Yemani'den rivayet olunan bir hadiste Peygamber Efendimiz şöyle buyuruyor:

باسمِكَ اللهمَّ أحيا وَأَموتُ , وإذا استيقَظَ قال : الحَمدُ للهِ الذي أحيانا بعدَ ما أَماتَنَا وإليهِ النُّشور

(Her kim yatağına girdiğinde) "Ey Allah'ım! Senin adınla ölüyor ve diriliyoruz ve uyandığında ise; bizi öldürdükten sonra dirilten Allah'a hamd olsun ve dönüş ve neşrediliş sadece O'nadır.''(8)

3 – Uykudan kalkınca ilk iş olarak abdest almak. Bu işi adet haline getirip zikir ve dua ile de o anı süslemek. Ebu Hureyre'den rivayet olunan bir hadiste (r.a) Peygamber Efendimiz buyuruyor ki: ''İnsan uyuduğunda şeytan kafasına üç düğüm atar. Gece çok uzun deyip uyumasını diler. Kul uyanıp Allah (c.c)'ı zikir edince düğümlerden biri, kalkıp abdest alınca bir diğeri ve namaz kılınca ise son düğüm de çözülür. Bu şekilde kendini çok iyi hisseder, yoksa kendini tembel bulup uyuşuk bir halde güneş doğduktan sonra uyanır...''(9)

4 - Uyandıktan hemen sonra ayağa kalkmak, uzun süre yatakta oturmaktan kaçınmak. Çünkü yatakta oturduğu sürece uykusu gelip, kalkamayabilir.

5 – Namazını kılmada acele etmek, uykusuzluğu veya yorgunluğu bahane edip namazını geciktirmemeye gayret göstermek. Bu davranış insanı tembelliğe iter.

6 – Uyandıktan sonra daha güneşin doğmasına çok vakit var deyip tekrar uyumamak. Çünkü bu şeytanın hilelerindendir. Namazın geçmesine sebep olur.

Allah (c.c)'ın buyurduğu gibi

تَتَجافى جُنُوبُهُم عَنِ المَضاجِع يَدعونَ رَبَّهم خَوْفاً وَطَمَعاً وممّا رَزَقناهُم يُنفِقون

''Yanları yataklardan uzaklaşır. (Gece teheccüd namazı kılmak için yanlarını yataklardan ayırıp kalkarlar) Korkarak ve umarak Rab'lerine dua ederler ve kendilerine verdiğimiz rızıktan (hayır için) harcarlar.''(10)

7 – Uykudan uyandıktan sonra dişlerini fırçalayıp yüzü yıkamak. Hz. Huzeyfe (r.a) rivayet olunan bir hadisi şerifte ''Peygamber Efendimiz (s.a.v) uyandıktan sonra dişlerini misvakla temizlerdi''

8 – Sakin bir şekilde uyanıp, sükûnete riayet etmek, aile fertlerinden herhangi birini rahatsız etmemek.

9 – Sıcak bir ortamdan aniden soğuk bir mekâna geçmemek. Uykudan hemen sonra elbiselerimizi değiştirmeliyiz.

10 – Birilerini uyandırırken kibar davranıp alçak sesle uyandırmak.

11 – Uyandıktan sonra odayı havalandırmak ve odaya temiz havanın girmesini sağlamak.

12 – Uyandıktan sonra yorganı veya battaniyeyi katlayıp çarşafı düzeltmek. Yatağı düzgün bir şekilde terk etmek.

Dipnotlar

1-Nebe ( 10 ).

2-Furkan ( 47)

3-En'am ( 60 ).

4-Zariat ( 17)

5--Zariat ( 18 ).

6-İnsan ( 25 ).

7-İbni Sini rivayet etmiştir.

8-Buhari’nin rivayeti.

9-Buhari ve Muslim.

10-Secde (16)