4-ÖĞRETMENİN ADABI

1- Şüphesiz ki Kur'an-ı Kerim'i öğreten, ezberleten ve en güzel şekilde okunması için çalışan kimse, yalnızca Allah Teâlâ'nın rızasını gözetip

وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ

"Kendilerine dini yalnız Allah'a halis kılmaları emredildi"(Beyyine:98:2) ayetinin mucibince hareket ettiği müddetçe, büyük ecirlere ve bol bol hayırlara nail olacaktır. Herkese niyet ve samimiyeti kadar karşılık verilir. Sen de öğretici kardeşim, yaptığın bu işle sırf Allah'ın rızasını umup, şan, şöhret, mevki, makam gibi herhangi bir dünya menfaati gözetmediğin müddetçe, sana da bol bol hayır ve mükâfat vardır. Çünkü sana Rasulullah(sav)'in şu sözü ile işaret ettiği üzere, öğrettiğin kimselerin sevabı kadar sevab yazılır; "Kim bir hayra vesile olursa, ona da yapan kadar ecir vardır."

Allah Teala da

إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي الْمَوْتَى وَنَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآَثَارَهُمْ  

"Biz ölüleri diriltiriz ve öne sürdükleri işleri ve bıraktıkları eserleri yazarız" (Yasin:36:12) buyuruyor.

2- Bir terbiyecide bulunması gereken en önemli özellik, onun, övülmüş sıfatlara, sevecen bir mizaca ve güzel ahlaka sahip olmasıdır. Zaten Allah'ın kitabını öğreten ve ona yönlendiren kimsenin nasıl olmasını düşünürsün ki... Allah Teâlâ'nın kitabında da

وَإِنَّكَ لَعَلَى خُلُقٍ عَظِيمٍ

"Sen büyük bir ahlak üzerindesin"(Kalem:68:4) şeklinde tavsif ettiği üzere, öğreticinin ilk öğretmen olan Rasulullah(sav)'in yolunu takip ederek güzel sıfatlarla ve üstün bir ahlakla bezenmesi onun için en iyi olanıdır.

Şunu daima göz önünde bulundurmalısın ki, sen öğrencilerin için sana uyacakları bir model, yolunu takip edecekleri bir örneksin. Onlara en güzel şekilde örnek olmaya çalışmalısın.

3- Kur'an öğreticisinin en önemli sıfatı, alçakgönüllülük, öğrencilerine karşı büyüklük ve kibir göstermemesidir. Aynı zamanda da yumuşaklıktır ki o bir kişinin karakterinde bulunursa onu güzelleştirir, yokluğu onu çirkinleştirir. Öğrencilerine yumuşak ve nazik davranmalı, onlara iyi muamele edip, güler yüzlü ve şefkatli olmalısın. Hoşuna gitmeyecek tasarruf ve davranışlarda bulundukları zaman, onların kalplerini kazanmak, saygılarını arttırmak ve sana daha yakın olmalarını sağlamak için sabırlı olman ve güzellikle yaklaşarak ikaz etmen gerekir. Daima Allah Teala'nın şu sözünü hatırında tutarsan iyi olur;

 وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ

"Eğer kaba, katı yürekli olsaydın, çevrenden dağılır giderlerdi" (Al-i-İmran:3:159)

4- İnsanların kalpleri iyilik yapmakla kazanıldığına göre sen de iyilik yapıver. Öğrencilerine onları sevdiğini, iyilikleri için çaba harcadığını ve hatta seni sevip sayanlara senin de yardımlarını daha geniş tutacağını hissettirmelisin. Onları azarlamadan, tehdit etmeden, hikmetle ve yumuşak bir şekilde nasihatte bulunmaya çalışmalısın.

5-Şahsiyetinin kuvvetli olması öğrencilerinle ilişkilerinde başarılı olacağının bir göstergesidir. Bu yüzden kararlılık göstermen yerde kesin kararlı, yumuşak davranman gereken yerde ise yumuşak tavırlar içinde olmalısın. Burada şairin şu sözünü zikredelim: "Sevdiklerinden dolayı sana yönelip etrafında toplandılar, heybetini görünce de ayrılıp dağıldılar"

6- Son olarak öğrencilerden başarılı olanları, onların Allah'ın kitabına olan heves, iştiyak ve sevgilerini artırmak için, sözlü olarak veya sembolik hediyeler vermek gibi fiili olarak, elinden geldiği kadar taltif etmelisin. Bu arada onlardan gevşek ve kayıtsız olanları da sabırla yüreklendirmeye ve teşvik etmeye çalışmalı, arkadaşlarının önünde onları ayıplayıp, azarlamamalısın. Bunun yerine onlarla özel olarak yumuşak bir şekilde konuşarak, bundan sonra daha ciddi bir şekilde çalışacaklarına, ihmal ettikleri hususları telafi edeceklerine dair söz alıp, kendilerine Allah tarafından nail olacakları sevap ve ecirleri hatırlatabilirsin.

5- ÖĞRENCİNİN ADABI

1- Amaç ve araç.

Öğrenci kardeşim, şunu göz önünde bulundurman gerekir ki, ezber yaparak ulaşmaya çalıştığın gaye, Allah'ın rızasını kazanmak, O'na ve Resulüne itaat etmek suretiyle, dünya ve ahiret hayırlarını elde etmek olmalıdır.

Gayenin bu olduğuna iyice emin olup, bu hakikati kavradıktan sonra, yapman gereken buna ulaşmak için bir yol aramaktır. O da senin gücün nisbetinde Kur'an'ı öğrenmek ve ezberlemek için göstereceğin azim ve hırsındır. Gücünün sonuna kadar çabanı ortaya koymandır. Tabi ki bunu yaparken kaldırabileceğinden fazla yükü de kendine yüklememelisin. Yoksa kısa bir zaman sonra çabucak yorulup sıkılabilirsin. Sana bir gevşeklik arız olur ve içini hoşnutsuzluk kaplar. Yarı yolda kalırsın. Rasulullah(sav)'in hadisini hatırlayalım; "bir şeyi çok arzu eden kimse ifrat ve tefrite kaçarak istediğine ulaşamaz." (Cabir'in rivayet ettiği hadis Allah ondan razı olsun)

Bilmelisin ki, genç olduğun müddetçe ilim tahsil etmek için altın çağındasın. İşte bu çağını imkanların nisbetinde değerlendirmeye çalış.

2- Sen ve hocan

Her zaman Hz. Musa'nın öğrenmeye çalışırken söylediği şu sözü hatırla

سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ صَابِرًا وَلَا أَعْصِي لَكَ أَمْرًا  

"İnşallah sen beni sabredici bulacaksın" (Kehf:18:69)

Öğrenmek isteyen kimse, kendisinden ilim tahsil ettiği kimseye karşı gayet saygılı ve itaatkar olmalıdır. Kim öğrenmek için boynunu eğmeye yanaşmazsa, cehalet karanlıkları içinde kalmaya mahkûmdur. Hocana karşı itaati elden bırakmamalısın.

Yine ilim tahsil etmek isteyen kimsenin sabırlı olması gerekir. İlmi elde etmek için, hocan seni ne ile yükümlü tutuyorsa hoşuna gitmese dahi sabırla karşılamalı, ona çok fazla değer verip, saygıda kusur etmemelisin.

Bu senin hocanın nazarındaki değerini arttırır ve onun da senden razı ve hoşnut olmasını sağlar. Bunun yanında, herhangi bir dünyevi kazanç ve gaye için değil, sırf Allah için hocana karşı gösterdiğin itaatin, sabrın ve ciddiyetin karşılığında Allah'ın rızasını da kazanırsın.

Şüphe yok ki sen hocanı sevip, ondan razı olmadığın müddetçe, onun ilminden tam manasıyla istifade etmen mümkün değildir. Daima sahabe-i kiramın Hz. Rasulullah ile olan münasebetlerini hatırlayıp, senin de hocanla olan ilişkilerini düzenlerken onları kendine örnek alman gereklidir.

3- Ders sırasında

Geçtiğimiz bölümlerde Kur'an-ı Kerim'i yüzünden okurken ve ezber yaparken, kalbi diğer meşguliyetlerden arındırıp, zihni tam olarak okunan ve ezberlenen yere yoğunlaştırmanın ezber yaparken en önemli unsur olduğunu söylemiştik. Ders sırasında arkadaşlarına söyleyeceğin bir söz, etrafındaki bir konuşma veya işaret seni kesinlikle oyalamamalıdır.

Aklını ve kalbini okuduğun ve dinlediğin ayetlerden ayırmamalısın. Allah'ın kitabının okunduğu ve ezberlendiği bu ilim meclisini, içinde her türlü yaygara, gürültü, konuşma ve fısıldaşmanın yapılabildiği, okullardaki sınıf veya üniversitedeki anfi ile karıştırmamalısın.

-Devam edecek-