Sahabeden Adiyy bin Hâtem'in kız kardeşidir ve Adiyy'in İslâm'a intisab etmesine vesile olmuştur. 

BABASI:

Hâtem-i Tâi diye meşhur olmuş Yemen'li hükümdar Hâtem bin Abdillah et-Tâi.

NESEBÄ°:

Seffane Binti Hâtem bin Abdillah bin Sad bin el-Haşrec bin İmri'il-Kays bin Adiyy et-Tâi.

HAYATI:

Cömertlikte sembol olmuş Hâtem-i Tâi'nin kızı Hz. Seffane (r.anha) sahabeden Adiyy bin Hâtem'in kız kardeşidir. Seffane ve ailesi önceleri Hıristiyan idi. Seffane'nin babası hicretin sekizinci yılında hristiyan olarak ölmüştü. Seffane ve kardeşi Adiyy'in Müslüman olmaları ise hicretin dokuzuncu yılına denk gelir. Onuncu yıl da denmiştir.

Hz. Ali'nin (r.a) komutanlığındaki İslâm ordusu Yemen'e girdiği zaman, Hz. Seffane'nin kardeşi Adiyy bin Hâtem, ailesini de yanına alarak Yemen'i terk edip Suriye'ye kaçmıştı. Fakat Seffane Yemen'de tek başına kalmıştı.

Yemen'e giren Hz. Ali (r.a), Müslüman olmayanların esir alınacağını söyleyip: "Lâ ilâhe illâllah deyin canınızı ve malınızı kurtarın" diyordu.

Seffane Binti Hâtem'e kabilesinden bazı kadınlar: "Onlar develerin miras alındığı gibi kadınları miras olarak dağıtıyorlar" dediler. Seffane: "Nasıl?" dedi. Kadınlar: "Çünkü onlar ailenin malından hiçbir şeye mirasçı olamıyorlar" deyince Seffane: "Onlar beni esir olarak mı götürecekler? Eğer bunu yaparlarsa kendimi öldürürüm" dedi. Bunun üzerine kadınlardan biri: "Kim İslâm'a girerse esir olarak alınmaz. Ali İbni Ebî Talib'in: " Lâ ilâhe illâllah deyin canınızı ve malınızı kurtarın" dediğini duymadın mı? İslâm kadına değer vermiştir" dediyse de Seffane Müslüman olmakta acele etmez. Bunun üzerine esir düşer ve diğer esirlerle birlikte Medine'ye götürülür.

Medine'ye getirilen esirler mescidin yanında bir yerde toplanır. Esirlere hiçbir zaman kötü muamele yapmayan ve yapılmasını da yasaklayan Allah Resûlü (aleyhissalatu vesselam), gelen esirlere çok iyi davranır, Seffane'ye de ilgi gösterir. Seffane Allah Resûlü'nü görünce önce kendisini tanıtır ve Peygamberimize: "Yâ Resûlallah! Babam öldü. Kardeşim de ortadan kayboldu. Allah'ın sana lütfettiği gibi sen de bana lütufta bulun" der.
Peygamberimiz (aleyhissalatu vesselam): "Tamam, yalnız gitmekte acele etme. Kavminden güvendiğin birisi memleketine gideceğinde, bana haber ver" buyurur.

Bir müddet sonra Seffane: "Yâ Resûlallah! Kavmimden içlerinde kendisine güvendiğim ve beni götürecek birinin bulunduğu bazı insanlar geldiler" diye Resûlullah'a (aleyhissalatu vesselam) tekrar müracaat edip, gitmek için izin ister.

Seffane'yi esaretten kurtaran Resûl-i Ekrem (aleyhissalatu vesselam), ona çok güzel bir şekilde ikramlarda bulunup, Seffane'yi kavminden güvenilir insanların yanına vererek uğurlar.

Medine'den ayrılan Hz. Seffane, kardeşini bulmak için Suriye'ye gider, Adiyy'i bulur ve: "Akrabasını unutan zalim! Aileni ve çocuğunu alıp babandan kalan namusunu bıraktın değil mi?" diye kardeşini azarlar. Adiyy ise: "Kardeşim! Hayırdan başka bir şey söyleme! Vallahi, benim bahanem var.. Fakat söylediğini yaptım" diye mukabelede bulunur. Sonra Adiyy devam eder: "Bu adamın (Resûlullah'ın (s.a.s)) durumu hakkındaki görüşün nedir?" diye Seffane'ye sorar, o ise: "Vallahi, benim görüşüm çabuk ona katılmanızdır. Eğer o adam bir peygamberse ona önce giden için fazilet vardır. Eğer o bir hükümdarsa daima Yemen'in seçkin insanları arasında oluruz. Artık karar sana ait" der. Adiyy: "Vallahi, bu bir görüştü" Seffane: "Sen babanın yaptığı gibi bir hareket yaptın. İster gönüllü olarak ister korkarak hemen işe koyul" deyince, Adiyy: "Umarım Allah benim elimi onun elinin içinde kılar" diyerek yola çıkar.

"Adiyy, Medine'ye geldi. Hz. Peygamber (aleyhissalatu vesselam) mescidde idi. Adiyy, mescide girerek selam verdi. Hz. Peygamber (s.a.s) selamını aldıktan sonra adını sordu. Tanıştıktan sonra onu alarak eve doğru yürüdü. Bu sırada yaşlı bir kadın geldi ve Hz. Peygamber'i (s.a.s) durdurarak uzun süre bir konuda kendisiyle görüştü. Adiyy'in kendisi bir kabile reisiydi. Saltanat hayatını iyi bildiği gibi Suriye'de Bizanslılar'ın saray ve köşklerini de görmüştü. Bütün Araplar'a hükmeden bir hükümdarın, yaşlı bir kadınla bu kadar sıcak bir şekilde görüşmesine hayret etti. Orada anladı ki, bu adam bir hükümdar değildi. Hz. Peygamber (s.a.s) eve vardı. Deriden bir şilte vardı. Onu Adiyy'e uzattı. Hz. Peygamber'in (s.a.s) ısrarı üzerine Adiyy onun üzerinde oturdu.

Hz. Peygamber (s.a.s): "Ey Adiyy neden kabilenden dörtte bir vergi alıyorsun? Bu senin dinin hıristiyanlıkta da caiz değildir" buyurdu. Sonra şunu sordu: "Allah'tan başka bir ilah var mıdır?"

Adiyy: "Hayır" dedi.

Hz. Peygamber (s.a.s): "Allah'tan daha büyük biri var mıdır?" diye sorunca,

Adiyy: "Hayır" dedi.

Hz. Peygamber (s.a.s): "Yahudilere Allah'ın gazabı inmiştir. Hıristiyanlar da Hak yoldan sapmıştır." buyurdu."

Kız kardeşi Seffane'nin etkisiyle Resûlullah ile görüşen Adiyy, Peygamberimiz'den çok etkilenir ve Müslüman olur.

Adiyy bin Hâtem (r.a) çok sağlam bir imana sahiptir. Resûlullah'ın (aleyhissalatu vesselam) ahirete irtihalinden sonra Kureyş ve Sakîf hariç kabileler irtidat etmişti. Ama o asla dininden dönmedi. İslâm'a hayatının sonuna kadar hizmet etmiş ve Hâlid bin Velid (r.a) ile birlikte mürtedlere karşı savaşmıştır.

Seffane Binti Hâtem'in vefat yılı ve diğer ahvali hakkında bir bilgiye ulaşamadık.

KAYNAK

Nurgül Dere, Hanım Sahabîler, Kayıhan Yayınları, İstanbul, 2019.