Allah Resûlü'nün, istediği kişi ile evlenebilmesi için ruhsat verdiği hanım sahabedir.

BABASI:

el-Hâris el-Eslemiyye.

HAYATI HAKKINDA:

Hz. Sübey'a'nın (r.anha) hayatı hakkında maalesef fazla bir malumatımız yok, olanları aktarıyoruz.

Hz. Sübey'a (r.anha), Sa'd bin Havle ile evlenmişti. Sa'd vefat edince Sübey'a dul kalır. Sübey'a o sırada hamiledir ve onbeş gün sonra da doğum yapar. Konuyu burada kısaca geçiyoruz, ayrıntısı "Hakkındaki Hadisler"de geçecek.

Ayrıca Hz. Sübey'a'nın vakası kendinden sonrakilere de fetva niteliğini taşımaktadır.

"Muvatta'da Ebû Seleme b. Abdirrahman'dan şöyle rivayet edilmiştir:

"Abdullah b. Abbas ve Ebû Hureyre'ye (r.anhüma) kocası ölen hamile kadının iddeti soruldu. İbn Abbas (r.a): "İki iddetin sonraya kalanı kadar başka kocayla evlenmesi helal olur." dedi. Ebû Hureyre de (r.a): "Doğum yaptığı zaman helal olur" dedi. Bunun üzerine Ebû Seleme b. Abdirrahman, Resûlullah'ın (aleyhissalatu vesselam) hanımı Ümmü Seleme'nin yanına giderek bu meseleyi ona sordu. Ümmü Seleme (r.anha) dedi ki: "Sübey'a el-Eslemiyye kocası öldükten onbeş gün sonra doğurdu. Onunla biri genç, diğeri yaşlı iki kişi evlenmek istedi. Kadının gönlü gence meyletti. İhtiyar: "Daha iddetin bitmedi" dedi. İhtiyarın ailesi seyahatte idi. Dönünce başkasından önce davranarak onu kendisine almalarını rica etti. Bunun üzerine kadın Resûlullah'a (s.a.s) gelip durumu öğrenmek isteyince, Resûlullah: "İddetin bitti evlenebilirsin. İstediğinle evlen" buyurdu."

Hz. Sübey'a Hz. Peygamber'den 12 hadis rivayet etmiştir. Vefat tarihi belli değildir.

HAKKINDAKÄ° HADÄ°SLER:

Ümmü Seleme (r.anha) anlatıyor: "Beni Eslem'den Sübey'a adında bir kadın hamile iken kocası ölmüştü. Benî Abdi'd-dâr'dan Ebu's-Senâbil İbn Ba'kik, kadınla evlenmek istedi. Kadın onunla evlenmekten imtina etti. Adam: "Vallahi, iki müddetin sonuncusuna kadar iddet beklemedikçe evlenmen caiz değil!" dedi. Kadın yirmi gün kadar bekledi, derken nifas oldu. Sonra da Resulullah'a (aleyhissalatu vesselam) gelerek durumu arzetti. Aleyhissalatu vesselam: "Evlen!" buyurdu." [Buhari, Talak 39, Tefsir, Talak 2; Müslim, Talak 57, (1485); Muvatta, Talak 83, (2, 589, 590); Tirmizi, Talak 17, (1193); Nesai, Talak 56, (6, 190, 191)]

Hadis Hakkında Açıklama:
"Sadedinde olduğumuz rivayette bazı teferruata yer verilmemiş. Başka rivayetlerdeki ziyadelere göre, kocası ölen Sübey'a'ya (r.anha) biri genç, diğeri yaşlı iki talip çıkar. Sübey'a gence evet der ve yaşlıyı reddeder. Kadının bu esnada ailesi Medine'de değildir.
Evlenmesi biraz geciktiği takdirde, yakınları gelecek. Yaşlı zatın ümidi bu gecikmede… Ailesi döndükleri takdirde, onlar vasıtasıyla Sübey'a'yı kendisiyle evlenmeye razı edebilecek. Bu sebeple, onun derhal evlenemeyeceğini, "iki müddet"in sonunu beklemesi gerektiğini söyler. Kadın, bunun üzerine Resûlullah'a gidip durumunu arzeder. Aleyhissalatu vesselam, evlenebileceğini söyler. Hikâyede zikredilen yaşlının, hadisin sadedinde olduğumuz vechinde ismi geçen Ebu's-Senâbil olduğu anlaşılmaktadır.
Hadiste geçen "iki müddetinin sonuncusunu bekleyeceksin" tabiri şu demektir: "Eğer dört ay on gün geçmeden önce doğurursa bu müddetin dolmasını bekleyecek; sırf doğumla kadın helal olmaz, eğer doğumdan önce dört ay on günlük müddet dolarsa doğuma kadar bekleyecektir.""

 

KAYNAK

Nurgül Dere, Hanım Sahabîler, Kayıhan Yayınları, İstanbul, 2019.