IV. DEÄžER:

NESLÄ°N KORUNMASI

 Tanım

 Nesil kelimesi, lügatte: 'yaratma, çocuk, zürriyet' anlamlarına gelmektedir. Bu baÄŸlamda Araplar bir sülâlenin çok çocukları olduÄŸu zaman 'tenâsele benû fulân' derler⁽¹⁾. Åžeriatta, nesil deyince çocuk ve zürriyet anlaşılır. Zira zürriyet, insan türünün varlığını sürdürmesi için babaların ardından gelip onları takip ederler⁽²⁾.

NESLÄ°N KORUNMASINI SAÄžLAYAN DÄ°NAMÄ°KLER

İslâm'da önem ve özenle korunması istenen beş esastan biri de neslin muhafazasıdır. Son dönem Hanefî fakihlerinden İbn Âbidîn (v.1252/1836) bu konuya temas ederek şu görüşlere yer verir.

"Allah Teâlâ belli bir zamana kadar âlemin bekasını istediÄŸi için, nikâh, alım-satım akdi v.b ÅŸeyleri bu beka için sebep olarak takdir etmiÅŸ ve bu düzen için insan türünün varlığını kıyamete kadar sürdürmesini istemiÅŸtir. Bu durum, tek tek ÅŸahısların korunmasına mebni olarak meydana gelmektedir. Çünkü insan türünün bekası bu ÅŸahısların varlığına baÄŸlıdır. Ayrıca insan, deÄŸiÅŸken karakterinden dolayı, varlığını sürdürmek için, mesken, elbise ve besin konusunda bir takım sinâî iÅŸlere ihtiyaç duymuÅŸtur. Bu da ÅŸahıslar arasındaki yardımlaÅŸma ve ortaklığa gereksinim gösterir. Öte yandan insan, çoÄŸalma ve üreme konusunda kadın erkek arasındaki birlikteliÄŸe (nikâh) ihtiyaç duyar. Bütün bunlar ise, şârî'in adaleti ve düzeni kendisiyle koruyacağı, birtakım genel ilkelere ihtiyaç gösterirler (nikâh ve alış-veriÅŸ akitlerindeki genel kurallar gibi). Bu durum karşısında her bir insan, kendilerine uygun gelen ÅŸeylere arzu ve istek duyarlar, Bu istekler konusunda kendileriyle çekiÅŸen kimselere karşı öfkelenirler. Ardından zulüm baÅŸlar, düzen bozulur. Ä°ÅŸte bu sebeplerden dolayı muamelât'a iliÅŸkin hükümler vaz' edilmiÅŸtir."⁽³⁾

İbn Âbidîn'in sözlerinde de açıkça görüldüğü üzere insan türünün varlığını sürdürmesi, âlemin düzeni için doğal bir zorunluluktur. Çünkü Allah Teâlâ düzenin sürmesini buna bağlamıştır. Bunun sağlanması ise, nikâh (şer'i evlilik) aracılığıyla olmaktadır. Öyleyse nikâhın teşvik edilip korunması mutlaka gereklidir.

Aralarında Ebû Zehrâ⁽⁴⁾, Zekiyüddin Şâ'bân⁽⁵⁾, Ramazan el-Bûtî⁽⁶⁾, Husarî⁽⁷⁾, Hallâf⁽⁸⁾, Zeydân⁽⁹⁾, Mennâ el-Kattân⁽¹⁰⁾, Zühaylî⁽¹¹⁾, Zelemî⁽¹²⁾, Selkînî⁽¹³⁾, Düreynî⁽¹⁴⁾, Cercâvî ⁽¹⁵⁾ gibi zâtların da bulunduÄŸu birçok muasır âlim ve fakih, "neslin korunması"nın "evlilikle" gerçekleÅŸeceÄŸini söylemiÅŸlerdir. Ä°nsan soyunun saÄŸlıklı olarak varlığını sürdürmesi ancak ve ancak bu yolla meydana gelmektedir.

Buna göre, neslin muhafaza için öngörülen en sağlıklı yöntem/kurum evliliktir. Evlilik sayesinde, toplumun ilk çekirdeği sayılan aile meydana gelir.

Evlilik, insanın zatıyla ilgili bir durum olup, mutluluÄŸu ve mutsuzluÄŸu ona dayanır, aile onunla kurulur, gelecek kuÅŸaklar ondan doÄŸarlar. Toplumsal düzenin kuruluÅŸunda çok büyük bir yere sahip olan evlilik olgusunu, ÅŸeriatın hafife alıp, göz ardı etmesi düşünülemezdi. Ä°ÅŸte bu yüzden şârî, bu öneminden dolayı diÄŸer akitlerden daha fazla bu akde özel olarak önem göstermiÅŸ ve ilgili hükümlerde titiz davranmıştır.⁽¹⁶⁾ Ä°nsanın varlığını sürdürme içgüdüsü, evlilik hayatının biricik hedefidir. Bu istek, kadın ve erkekte eÅŸit seviyede bulunur. Ayrıca insan, adının ve eserlerinin devam etmesini ister⁽¹⁷⁾.

Kur'ân-ı Kerim, hayatın sürmesi için gerekli ve zorunlu olan bu üreme ve çoğalma faaliyetini, genel olarak teşvik eder. Zira hayatın devamı buna bağlıdır. Şimdi bu ayetlerden bazılarını görelim.

 "İçinizden, kendileriyle huzura kavuÅŸacağınız eÅŸler yaratıp, aranızda muhabbet ve rahmet var etmesi onun varlığının belgelerindendir. Bunlarda düşünen toplum için dersler vardır."⁽¹⁸⁾

Ayet-i Kerime'de "evlilik" olgusu, Allah'ın varlığına iÅŸaret eden belgelerden sayılmıştır. Evlilik sayesinde karşıt cinsler olan erkek ve kadın, huzur ve mutluluÄŸa ulaÅŸmaktadır. Yine Allah Teâlâ, nesli ve ekin (tarım)i yok etmek isteyenlerden hoÅŸlanmadığını; "Ä°ÅŸ başına (yönetime) geçince, yeryüzünde bozgunculuk yapmaya, ekin (tarım) ve nesli yok etmeye çabalayan insanlar vardır. Allah bozgunculuÄŸu sevmez."⁽¹⁹⁾ ÅŸeklinde dile getirmiÅŸtir.

Yüce Allah, kadınlardan evlenilmesi yasak olanlardan bahsettikten sonra:

 "...Bunların dışındakiler size helâl kılındı."⁽²⁰⁾

Peygamberimiz   de çeşitli hadislerinde evliliği teşvik etmiş, bu uyarıya kulak vermeyenleri yermiştir. Rivayete göre, Ashab'tan bir grup Peygamberimizin eşlerine gelerek, Rasûlullah'ın  özel ibadetlerinden sormuşlar, (cevabı alınca) bir kısmı, 'kadınlarla asla evlenmeyeceğim' bir kısmı: 'Asla et yemeyeceğim' diğer bir kısmı ise 'asla yatakta uyumayacağım' diye yemin etmişler, bunu duyan Efendimiz  , Allah'a hamd ve senâ ettikten sonra şöyle demiştir.

"Bir kısım insanlara ne oluyor ki, şöyle şöyle diyorlar. (Dikkat ediniz!) ben namaz kılarım, uyurum, bazen oruç tutar, bazen tutmam ve kadınlarla da evlenirim! Kim benim sünnetinden yüz çevirirse, benden deÄŸildir."⁽²¹⁾

Ayrıca Peygamberimiz  , Ashab-ı Kiram'dan Osman b. Maz'ûn'un  kadınlardan bütünüyle uzaklaşıp, hiç evlenmeyeceÄŸine dair yemin etmesine ÅŸiddetle karşı çıkmış⁽²²⁾ Ä°slâm'da ruhbanlığın, yani kiÅŸinin kendisini bütünüyle toplumdan tecrit etmesi gibi bir davranışın bulunmadığını,⁽²³⁾ olsa olsa Ä°slâm'ın ruhbanlığının "cihat etmek" olduÄŸunu⁽²⁴⁾ ifade etmiÅŸlerdir. DiÄŸer taraftan bekârları evliliÄŸe teÅŸvik için şöyle buyurmuÅŸtur.

 "Ey Gençler topluluÄŸu! İçinizden evlenmeye güç yetirenler evlensin! Çünkü evlilik, gözü (harama bakmaktan) daha çok sakındırır. Irzları daha güzel korur…"⁽²⁵⁾

Åželebî, "Ahkâmü'l-Ãœsra fi'l-Ä°slâm" adlı mukayeseli hukuk çalışmasında⁽²⁶⁾ evliliÄŸin birçok yararları bulunduÄŸunu, bunlar içinde en önemli üçünün ÅŸunlar olduÄŸunu söylemiÅŸtir.

1.İnsan türünün varlığını koruma,

2.Hayatın devamı, toplumun mutluluğu için eşler arası, ünsiyet ve rahatı gerçekleştirmek,

3.İnsanın ihtiyacı olan cinsel isteklerinin meşru yoldan giderilmesi.

Sonuç olarak söylemek gerekirse, İslâm hukuku, insanların meşru yollardan üreyip, çoğalmalarını emretmekte, bu hususa son derece özen göstermektedir.

Kendisine Yönelik Zararlar Giderilerek Neslin Korunması 

İslâm dini neslin korunması için evliliği teşvik ederken, öte yandan 'neslin varlığını' ortadan kaldırmaya yönelik davranış ve eylemleri de yasaklamıştır. Bu yasakların en önemlisi, zaruret olmaksızın insan neslinin geçici ya da tamamen kesilmesidir.

 Neslin Devamını Engelleyen Eylemlerin Yasak Oluşu

Bu yasakların başında nesli kısmen ya da tamamen ortadan kaldırma fiili bulunmaktadır. Allah Teâlâ, insan türünün varlığını saÄŸlıklı ve doÄŸal bir biçimde sürdürmesini istemiÅŸ, neslin saÄŸlıklı artmasını önleyici ve ortadan kaldırıcı eylemleri ÅŸiddetle yasaklamış, büyük bir fesat olarak nitelendirmiÅŸtir.⁽²⁷⁾

Çağımızda insan nüfusunun hızla artması, sosyal, ekonomik ve siyasal birçok sorunları beraberinde getirmiÅŸtir. Bu yüzden birçok ülkede artan nüfusun kontrol altına alınabilmesi için çeÅŸitli faaliyetler göze çarpmaktadır. Bu tür çalışmaların Ä°slâm dünyasını da derinden etkilediÄŸi su götürmez bir gerçektir. Özellikle Arap-Ä°slâm dünyasında bu tür çalışmalara (tahdîdu'n-nesl), (dabtu'n-nesl), (tanzîmu'n-nesl), (tanzîmu üsrati'n-nesl) gibi isimler altında yer verildiÄŸini görmekteyiz.⁽²⁸⁾

Ä°slâm dünyasında geliÅŸen bu faaliyetlere karşı Ä°slâm hukukçularının çok duyarlı olduÄŸunu, genel olarak da olumsuz bir tavır sergilediklerini görmekteyiz. Bu olumsuz tavrın nedenleri arasında bu tür bir uygulamanın, batı uygarlığının yeni sömürgecilik anlayışının bir ürünü olarak algılanması da bulunmaktadır. Bunun yanı sıra, böyle bir tepkinin arka planında, konu hakkında Ä°slâm'ın genel anlayışındaki hassasiyetin de büyük rol oynadığını söyleyebiliriz. Buna göre, her ne suretle olursa olsun müslüman nüfusun sayısının sınırlandırılması, kontrol altına alınması, söz konusu olamaz. Bunun çağımızdaki sorunların özellikle ekonomik problemlerin artmasıyla bir zaruret hâline dönüştüğünü söylemek de mümkün deÄŸildir⁽²⁹⁾. Ä°slâm dini, müslüman nüfusun artmasını teÅŸvik eden emir ve tavsiyelere de yer vermiÅŸ, hatta Peygamberimiz  'in "Ahirette diÄŸer peygamberlere karşı kendi ümmetinin çokluÄŸuyla öğüneceÄŸini" belirten bir hadis de rivayet edilmiÅŸtir.⁽³⁰⁾

Zinanın Yasaklanışı

İslâmiyet, nesli korumayı amaçladığı için gayr-i meşru cinsel ilişkileri, dolayısıyla bu yolla nesil elde etmeyi yasaklamıştır. Zinanın bizatihi kendisi yasak olduğu gibi bakmak, konuşmak, dokunmak gibi zinaya götüren öncül eylem ve filler de "sedd-i zerâi" kuralı gereğince yasaktırlar.

Zina, hem nesebin sıhhatli bir biçimde tespitini güçleştirdiği –hatta bazı hallerde imkânsızlaştırdığı- gibi insan sağlığı açısından da son derece sakıncalı bir fiildir. Nesebin sıhhatini güçleştirmesinden dolayı bazı usulcüler, zina için belirlenen haddin, nesebi korumaya yönelik olduğunu söylemişlerdir. Zina için belirlenen haddin hedefi, asıl olarak insan türünün varlığını sağlıklı bir biçimde sürdürmesini sağlamaktır.

Kur'an-ı Kerim zinayı şiddetle yasaklar, onun büyük bir cinsel suç olduğunu belirtir. Bu konuda o kadar duyarlıdır ki, değil zina etmeyi ona götüren davranışlardan bile sıkındırır. Allah Teâlâ, bunu şöyle ifade eder:

"Zinaya yaklaÅŸmayın! Zira o, bir hayâsızlıktır ve çok kötü bir yoldur."⁽³¹⁾

Ayrıca Kur'an, Hz. Peygamberin kadın ve erkeklerden biat alırken "zina yapılmaması" prensibine de yer verdiÄŸini haber vermektedir⁽³²⁾.

Peygamberimiz   de zina'dan sakındıran birçok hadis irat etmiÅŸlerdir. Bunlardan birisine göre şöyle buyurur: "Zina esnasında zina eden kimsenin mümin olmadığı" gibi büyük bir tehdit söz konusudur⁽³³⁾. Ä°bn Abbas ise bu meyanda, "Zina sırasında kiÅŸiden iman nuru sökülüp, çıkarılır."⁽³⁴⁾ der.

Sonuç olarak diyebiliriz ki, zina etmek "neslin korunması" hedefine karşı işlenen en büyük suç niteliği taşır. Bu fiilin yasaklanmasında, sağlam ve sağlıklı nesillerin oluşumunda çok önemli bir yaptırım gücüne sahip bulunduğunu da unutmamak gerekir.

 

Dipnotlar

^1-Cevherî, a.g.e., c.V, s.1830.; İbn Manzûr, a.g.e., c.XI, s. 660; Feyyûmî, a.g.e., s.230-231.

^2- Âlim, a.g.e., s.393.

^3- İbn Âbidîn, Muhammed el-Emîn (v.1252/1836), Hâşiye Nesemâti'l-Eshâr alâ Şerhi İfâdati'l-Envâr alâ Metni Usûli'l Menâr, Kahire, 1979, II. Baskı, s.175.

^4- Ebû Zehrâ, el-Ukûbe, s.36; el-Cerîme, 36.

^5-Şâ'bân, a.g.e., s.351.

^6-Bûtî, a.g.e., s.110.

^7-Husarî, a.g.e., s.33

^8-Hallâf, İlmü Usûli'l-Fıkh, s.239.

^9-Zeydân, el-Vecîz, s.380.

^10- Kattân, a.g.e., s.65.

^11-Zühaylî, el-Veciz, s.220.

^12-Zelemî, a.g.e., s.53.

^13- Selkînî, a.g.e., s.418.

^14- Düreynî, Hasâis, s.231.

^15-Cercâvî, Ali Ahmed, Hikmetü't-Teşrî ve Felsefetüh, Dârulfikr, ts., cüz. II, s.7.

^16- Şâ'bân, Zekiyüddîn, el-Ahkâmü'ş-Şeriyye li'l-Ahvali'ş-Şahsiyye, Bingâzî, 1989/1409, V. Baskı, s.49-50. 

^17-Ebû'n-Nûr, Muhammed el-Ahmedî, Menhecü's-Sünne fi'z-Zevâc, Kahire, 1988/1409, III. Baskı, s.84.

^18-er-Rûm, 30/20-21.

^19-el-Bakara, 2/205.

^20-en-Nisâ, 4/24.

^21-Müslim, a.g.e., Nikah, 1. (Hd. No; 1401).

^22- Müslim, a.g.e., Nikah, 1, (Hd. No; 1402).

^23- Dârimî, a.g.e., Nikah, 3; İbn Hanbel, a.g.e.,c.6, s.226.

^24-Ä°bn Hanbel, a.g.e., c.3, s.82, 266.

^25-Müslim, a.g.e., Nikah, 1, (Hd. No;1400).

^26-Şelebî, Muhammed Mustafa, a.g.e., Beyrut, 1977, II. Baskı, s.38, 39.

^27- el-Bakara, 2/205.

^28-Zübeyr, ez-Zeyn Yakûb, Mevkıfü'ş-Şerîati'l-İslâmiyye min Tanzîmi'n-Nesl, Beyrut 1991, s.16; İbn Mübârek, a.g.e., s.408.

^29- İbn Mübârek, a.g.e., s.409, 411.

^30- Ä°bn Hanbel, a.g.e., c.III, s.158.

^31- el-İsrâ, 17/32.

^32- el-Mümtahine, 61/12.

^33-Buhârî, Hudûd, 1, (c.8, s.13)

^34-Buhârî, Hudûd, 1, (c.8, s.13)