Mehmed Kırkıncı Hoca'nın Hikmet Pırıltıları ismi en son, 2007'de Zafer Yayınları'ndan çıkmış. Üç yüz on bahisten oluşan bu kitap, aforizmalar* tarzında kaleme alınmış, vakalardan hareketle onları hikmete bağlayan muhtelif boyutta yazılardır.

Bediüzzaman'ın eserleri dört büyük tema üzerinde şekillenmiştir, bunlar tevhid, nübüvvet, haşir, ibadet ve adalettir. Aynen öyle de, Kırkıncı Hoca'nın Hikmet Pırıltıları ve sonradan ona ilave edilen Nükteler isimli eserindeki bahisler de bu dört esas üzerinde şekillenirler. Kırkıncı Hoca, Bediüzzaman'ın olayları açıklarken kurguladığı sahneler ve küçük hikâye yorumlarından ciddi boyutta etkilenmiş, küçük çapta temsili hikâyecikler kurmuştur.

Kırkıncı hocanın olaylara, insanlara, temalara, sorunlara bakış açısındaki en önemli nokta; onun her zaman, sıradan gibi görünen olayları şaşırtıcı bir yorum düzeni içinde, insanı hayrete sevk eden bir bakış açısıyla vermesidir. Hatta onun en büyük yanı, bu olayları sıradanlıktan çıkarıp, insanın hayatında önemli bir yere sahip olan şekilde yorumlamasıdır.

Kırkıncı Hoca şaşırtan adamdır, o hep, olayların kimsenin görmediği yanlarını görür, ülfet edilen, adet elbisesi giymiş olaylar birden onun elinde plastik bir mahiyet kazanır ve ibret ve hayrete dönüşür, insanın davranışlarını düzenler.

Hikmet Pırıltıları, Bediüzzaman'ın Mesnevi-i Nuriye isimli eserinin sırasında yorumlanacak, ondan etkilenmiş bir mesnevi tarzı eser de denilebilir.

Türkiye'de temsillerle hakikatleri anlatma yolunu Bediüzzaman açmıştır. O yolun talebeleri içinde ikinci derecede örnekleme ve temsillerle, dramatik sahnelerle ifade edilmesini Kırkıncı Hoca taammüm ettirmiştir, onun yetiştirdiği talebelerin bir kısmı da bu temsillerle anlatma yolunu icraatları sırasında anlatmışlardır.

Bediüzzaman'dan yansıyan bu aklileştirme, akıl mizanına vurma tarzı Erzurum'dan ülkeye yayılan bir Risale-i Nur yorumlama ve değerlendirme tarzı olmuştur.

Kırkıncı Hoca büyük sanatçılar gibi ya bir olayın tahriki ile, ya bir ilhamın ikazı ile, ya bir insanın ortaya koyması ile, veya bir tezadı yakalaması ile, veya bir müşkül meselenin ortaya çıkardığı kısmi bunalımı çözümleme maksadıyla aforizmalarını ortaya koymuştur.

Onun bir meseleyi hikmete bağlaması uzun uğraşılar ile elde edilmez, o birden bir olayı hikmet kılıfı ile yorumlar ve ortaya koyar, çok çabuk ve seri bir zihinsel üretim mekanizmasıyla hikmetini ortaya koyar.

Kitap konulara veya temalara göre bir tasniften geçmemiş, yığma bir editoryal muameleye maruz kalmıştır. Bunları kendi arasında bir tasnife tabi tutarsak, Allah ve ef'ali, yaratılış olayı, Allah'a yaratma işinde ortak olmaya kalkan mülahazalar, esmanın görülmesi yorumlanması ve esmanın yorumunda ortaya çıkan sorunlar kitabın ağırlıklı konularını işgal ederler. Sahibini Tanıyan Eser, Görmemek Olmamaya Delil Olur mu, Mevhum Sani, Dört Yol, Kim Bu Tabiat, Varlıkların Kendi Kendine Teşekkülü Mümkün mü, Şirkin Muhaliyeti, Kudret Kaleminin Mürekkebi, Vahdetteki Kıymet, Lezzet-i Mukaddese, Allah'ın Ef'aline Onun Canibinden Bakmak, Müsebbib ül Esbab, Tabiat Hakkında adını taşıyan metinlerde Kırkıncı Hoca Risale-i Nur'daki bahislere izahlar ve yorumlar getirir.

Bazı metinler Allah'ın isimleri ile ilgilidir. Vahdetteki Kıymet, Nur İsminin Bir Cilvesi, Rezzakiyetin Şumülü , Kayyumiyet Sırrı, Kayyumiyet Sırrına Birkaç Misal, İnsan Ruhunun Kuddus İsmine Mazhariyeti ,Vahidiyet İçinde Ehadiyet Cilvesi , Kesretten Vahdete.. Bu metinler de Allah'ın esması ile ilgili bahislerdir.

Ölüm ve Haşir, Eğer Ahiret Olmasa, Haşir Sabahı, Haşr-i Cismani Üzerine ilgili başlıklar ahiret ve haşir ile ilgilidir.

Hikmetli bahisler içinde insan ile ilgili maddeler de bir yekûn teşkil eder. İnsandaki Fabrikalar, İnsan Ruhunun Süsleri, Gaye ve Hedef İnsan, İnsan Nisyandan Alınmıştır, Zihayat İnsan Kelimesi, İnsanın İsmi Azama ve Her İsmin Mertebe-i Azamına Mazhar Olması, Kâinat Sarayı ve İnsan, İnsanın Nimeti, İnsanın Kıymeti, Kendini Aldatan İnsan, İnsan Ağacı, İnsan ve Yükü, İnsanın Şerefi, İnsandaki Cihazatın Kıymettarlığı, Bir İnsan Yaratmak metinleri, insan ile ilgilidir.

Cenabı Hak İbadeti Niçin Emretmiş?, Şükür Vazifemizi Yerine Getirebiliyor muyuz? Teneffüs ve İbadet, ibadetle ilgili konulardır.

Kur'an'ın Benzeri Neden Yapılamaz, Her Şey Kur'an'da Olduğuna Göre Alimlere Neden İhtiyaç Var?, Kur'an'ın Fatiha'da Dercedilmesi, başlıkları Kur'an ile ilgilidir.

Mukayyed Akıl ve Mutlak Hakikatler, Göz ve Akıl, Kur'an Nuru ve Akıl Gözü, Aklın Meyvesi, Akıl İtiraz Aleti mi ?,gibi bahisler akıl ile ilgilidir. Fen ve felsefenin taciz etmesiyle hastalanan aklı Bediüzzaman makul düşünen bir akla dönüştürmek istediği gibi, Kırkıncı Hoca da o yolda aklı terbiye etmeye çabalar.

Kader İlim Nevindendir, Cüzi İhtiyarinin Mahiyeti, Kaderi Tenkid Eden Başını Örse Vurur Kırar, metinleri kader ile ilgilidir. Kırkıncı Hoca'nın en çok üzerinde durduğu bahislerden biri kaderdir bu konuda bir de Kader Nedir? isimli eseri vardır.

Hikmet Pırıltıları isimli kitap, liselere deneme örnekleri olarak tavsiye edilebilir, Üniversite programlarına kelami ve hikemi denemeler diye dâhil edilebilir. Biraz geliştirilse Montaigne ve Bacon'un peynir ekmek gibi okunan denemelerini aşar.

Bir insanda çok yönlü fikir değişimlerine neden olacak her bahis Hikmet Pırıltıları'na dercedilmiştir. Benim Erzurum yıllarımda bu kitabın ortaya çıkması için bir ekip halinde büyük emekler sarf ettiğimizi belirtelim. Kitap, bakış açısı ve bakış açısının arkasından yapılan yorumlarla, büyük bir mantıki değerlendirme ile benzeri olmayan bir hikmet kitabıdır. Okuyan herkese ve nur talebesine, bir yorum ve gözlem düzeni içinde olaylara bakmayı öğretir.

Prof. Dr. Himmet Uç

Bu yazı

http://www.nurnet.org/mehmet-kirkinci-hoca-ve-hikmet-pariltlari

dan iktibas edilmiÅŸtir.

*Aforizma: Çeşitli konulardaki düşünceleri, çarpıcı, kimi zaman mizahî bir şekilde ifade eden kısa, yoğun, özlü sözler. (Edebiyat Terimleri Sözlüğü)

Not: Hikmet Pırıltıları adlı eserle alakalı bazı mülahazalar;

* Bundan sonra zaman zaman çok sevdiğim ve eserlerinden çok istifade ettiğim yazarları tanıtacağım. İlk olarak, eserleriyle istikamet bulduğum ve öğretmenliğimde çok faydalandığım Mehmet Kırkıncı Hocamı tanıtacağım. Mehmet Kırkıncı Hocaefendi Erzurum'un önemli bir kanaat önderidir. Nur Cemaatinin önde gelenlerindendir. Pratik zekâsı ve hazır cevapları ile üniversite öğrencilerinin ilgisini çekmiştir. Eserleri daha çok imani konulardadır. Benim çok beğendiğim ve el altında bulundurduğum üç eseri şunlardır: Kader Nedir? Nükteler ve Hikmet Pırıltıları. Mehmet SAYGAZ

http://www.marashaberi.com/mehmet-kirkinci-hocamdan-nukteler-makale,40.html 

*Kırkıncı Hoca'nın Allaha Giden Yollar, Kader Nedir?, Nükteler, Hikmet Pırıltıları gibi çok sayıda yayınlanmış eserleri var. Kırkıncı Hoca'ya göre iman; eğrinin doğruluğu, çirkinin güzelleştiği, uzağın yakınlaştığı mukaddes potadır. Hoca bu eserlerinde hayatın her anını kuçaklayan bir genişlikte, zarif, nazik ifadelerle hep iman üzerinde yoğunlaşıyor. Mehmet Cemal ÇİFTÇİGÜZELİ

http://www.kocaeliaydinlarocagi.org.tr/Yazi.aspx?ID=4063

*Kırkıncı Hocam'ın diğer âlimlerden bir farkı da Risale-i Nur'a hemen hemen Türkiye'de en vakıf olan âlimlerden birisi olması.. Hatta bir numara..Bunun en büyük delili Hikmet Pırıltıları adlı eseri ile Kader Nedir kitabıdır. Prof. Dr. Ahmed AKGÜNDÜZ

http://www.cevaplar.org/index.php?content_view=4857&ctgr_id=138 

* Hikmet Pırıltıları'nı hiçbir zaman başka bir eserle, başka bir âlimin eseriyle kıyaslamayın. Prof. Dr. Ahmed AKGÜNDÜZ

http://www.cevaplar.org/index.php?content_view=2872&ctgr_id=37 

* Hocanın okuduğum ilk eseri Hikmet Pırıltıları'ydı. Sadece benim değil, nesillerin el kitabıydı Hikmet Pırıltıları. Eser, sorulan ya da akla gelen sorulara kısa ve ikna edici cevaplardan oluşuyordu. İman hakikatlerinin daha güzel anlaşılmasını sağlayan doyurucu izahlar vardı bu kitapta. Ele alınan herhangi bir konu bazen aklî bir delil, bazen de fikri bir nükteyle, süslü örneklerle açıklanıyordu. Zor gibi görünen, anlaşılması güç sanılan pek çok mesele, hassas ölçülerle tartılarak, akıl ve mantık çerçevesinde, sağlam kaynaklara dayanılarak gözler önüne seriliyordu. Kısacası iman meselelerini akıl dürbünüyle gözlere açık ve net biçimde gösteriyor, uzakları yakın ediyordu. Mehmet Nuri YARDIM

http://mehmetnuriyardim.com/mehmed-kirkinci-hocanin-hatiralari/#.UYy5CqLviCo

*Şüphesiz ki hocamızın o tarzı bir Allah vergisidir. Onun bu açıklamaları binlerce, insanın imanını kurtarmış; on binlerce insanın imanını da kuvvetlendirmiştir. Eğer onun anlaması, anlatması; hizmeti ve hikmeti olmasaydı, (Diğer Ağabeylerin tarzı ve hizmeti gibi) belki de Risale-i Nur'un bir yönü eksik kalacaktı.

Onun bu açıklamalarından alınan notlardan "Hikmet Pırıltıları" kitabı teşekkül etmişti. Bu tarz alınan notlarla oluşturulan kitapların ilki olmak hasebiyle bir evveliyatı vardır "Hikmet Pırıltıları"nın. İbrahim Köse

http://www.cevaplar.org/index.php?content_view=5410&ctgr_id=110