TAHİR'ÜL MEVLEVİ'NİN GÖZÜNDEN BİR DEVİR

Tahir'ül Mevlevi, Osmanlının yetiştirdiği son dönemin en renkli kişiliklerinden birisi olup, Osmanlı ile Cumhuriyet nesilleri arasında adeta bir kültür köprüsü vazifesini görmüş âbide şahsiyetlerimizdendir.

Şair, muharrir, Mevlevi dedesi, gazeteci, müderris, mesnevi-hân ve edebiyat tarihçisi olan merhum hakkında daha geniş bilgi için, arkadaşlarımızdan Nurgül Dere hanımın hazırladığı biyografisine bakılabilir.

http://www.cevaplar.org/index.php?content_view=4095&ctgr_id=98

Fakir, kendisinin bir hayranı olarak, hazırlamış ve bize hediye etmiş olduğu Mesnevi Şerhi'ni büyük bir hazla ve notlar tutarak okudum. İnşallah önümüzdeki haftadan itibaren bu notları sizlerle paylaşacağız.

Üstad bu eserinde, Mutlakıyet, Meşrutiyet ve Cumhuriyet döneminde şahid olduğu hadiselere de yer yer değinmiştir. Biz de bunları ayrı bir başlıkta sizlere sunmayı düşünüyoruz. Merhuma Cenab-ı Hak'tan rahmet diler, istifadeye medar olmasını temenni ederim. Salih Okur-cevaplar.org

BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI SIRALARI ORTALIĞI SARAN KARABORSACILAR

"Harb-i Umumi içinde harici düşmanlarla uğraşırken, bir de dâhili muhtekirler(karaborsacılar) zuhur etmişti ki, bu melunlar, efrad-ı milleti aç bırakıp, kasalarını dolduruyordu. Nâçâr kalmış ve şöyle demeye mecbur olmuştuk;

Yağmalı ebr-i keremden men ile selva bize,

Vadi-i Tih oldu zira şimdiki dünya bize,

Eyd-i firavniyanda kaldık ey Musa-yı vakt,

Lütf u ihsan et de, göster yed-i beyza bize.

Sefalet ve açlık arasında İngiliz tayyareleri de ara sıra gelip bomba atıyorlardı. Şu kıt'a da, o felaketin hazin bir hatırasıdır;

"İhtikârın yed-i melununa duçâr olarak,

Dehen-i cuûmuzu mâidene açmışken,

Bir de tayyare zuhur eyledi Rabbim, kerem et.

Men ü selva yerine bomba mı yağsın gökten?"

İSTİKLAL HARBİ HAKKINDA

"Nitekim Cenab-ı Hak, Milli Kurtuluş hareketimizi bir metanet ve bir mukavemet neticesinde zafere ulaştırdı. Eğer o mukavemet gösterilmeseydi, hem o zafer kazanılamazdı, hem de arslan gibi bir Türk, tavşan kadar bir Yunan'ın karşısında mağlup kalmış olurdu."

"Mesela Anadolu'nun son zaferi Allah'ın te'yidinden başka bir şey miydi? Senelerce dövüşmekten tâb ü tüvânı kesilmiş, adeta kımıldayamayacak hale gelmiş olan millet, Hakkın verdiği bir kuvvetle düşmanı önüne kattı. Süre süre, perişan bir halde denize döktü." 

HALK PARTİLİ BİR KODAMANIN SÖZÜ

"Dalalet erbabı hidayet eshabıyla mücadelede bulunur ve fevkalade taassup gösterir. Çünkü onlar güneşin aydınlığına tahammül edemeyen yarasalar gibidir. Onun için din güneşinin batmasını isterler. Daha unutulmamıştır ki, İslam ismini taşıyan bir başvekil*; "Din gibi bir zehirden şifa mı umuyorsunuz?" demişti. Hazret-i Mevlana, yine Mesnevi'de; "Mansıp ve mevkiin cahillere yaptığı rezaleti, yüz vahşi arslan yapamaz" buyurur.

*(Şükrü Saraçoğlu) 

UYDURMA TÜRKÇE

Merhum Tahiri Mevlevi Bey, Cumhuriyetin ilk yıllarında patlak veren dile müdahale'ye, her irfan sahibi gibi muhalefet etmiştir. Bu meseledeki bazı beyanları şöyle;

" Şimdi bir de Dil Kurumu'nun uydurduğu bir lehçe peyda oldu ki, o uydurma kelimeler yüzünden, dede ile torunu işaretle konuşmaya mecbur oluyorlar."

"Şu halde, lisan da Allah'ın tâlim ve telkini ile meydana gelmiş demek olur. Öyle olmasaydı, Dil Kurumunun senelerden beri uydurmaya çalıştığı garip ve ahenksiz kelimeler halk tarafından kabul edilir ve söylenirdi."

"Dil kurumunun uydurduğu ve herkese kabul ettirmeye çalıştığının Türkçe değil, Türkçenin güzelliğini bozacak yalan yanlış bir takım dırıltı olduğu tamamıyla meydana çıkmış, bu hakikatı anlamayan bir tek Türk kalmamıştır."

Not; Merhum, "ararım" redifli bir gazelinde de şöyle demiştir;

"Bugünkü Türkçe için ben de tercüman ararım."

MODA DİNSİZLER

"Moda dinsizlerin bak hepsi 

 Eski erbâb-ı nifakın tersi"

Evet, eski münafıklar dinsiz idiler. Fakat dindar görünürlerdi. Moda dinsizlerden bazıları ise, eski inandıklarını kalplerinden çıkaramadıkları halde, inanmamış, dinden, imandan alakayı kesmiş gibi davranırlar. Bunların içinden ezan ve kametin değiştirilmesi bid'atını alkışlayanlar da vardı.

EZANIN ASLINA İRCASI ZAMANINDA(1950) KOPAN YAYGARALAR

"Medeniyetten bahsolundu mu, İnkılâp prensiplerinden söz geçti mi, "ya hep ya hiç" diyenler, Ezan-ı Muhammediyenin aslına ircaı dolayısıyla "Atatürk'ün prensipleri bozuluyor" diye az mı yaygara edildi. Doğru yapılmamış bir hareketin düzeltilmesine tahammül edemeyen bu gayretkeşler, Allah'ın emir ve peygamberin tebliğ eylemiş olduğu hükümlerin değiştirilmesinde beis görmüyorlar."

DİNDE TENAKUZ ARAYAN BİR MUALLİMLE MUHAVERE

"Bir aralık din lehinde söz söylemek adeta haram sayılıyor, aleyhinde hezeyan etmek ise mubah görülüyor, bazı huluskâr muallimler de bilmem kime yaranmak için din hakkında bilir bilmez dil uzatıyor ve talebenin zihnini çeliyorlardı.

Bunlardan biri bir gün bana ; "Ayetle hadis arasında bir tenakuz buldum" dedi.

-Ne gibi diye sordum. Aramızda şöyle bir muhavere geçti.

-Kur'an, Âdem'in topraktan yaratıldığını, haber veriyor. Peygamber ise, kızını Ali'ye nikâh ettiği zaman "insanı sudan yaratan Allah'a hamdolsun" demiş. 

-Ey?

-Bu bir tenakuz değil mi? Allah 'topraktan' diyor. Peygamber ise 'sudan' diyor. Birinin dediğini öbürü nakz ediyor.

-Mirim, tenakuz var ama ayetle hadiste değil, senin anlayışında..

-Neden?

-Allah'ın topraktan yaratıldığını haber verdiği kim? Âdem değil mi?

-Evet.

-Peygamberin sudan yani mâ-i meniden halk edildiğini söylediği Âdem'in evladı ve ahfâdı değil mi?

-Ha!

-Yaa.. Tenakuz ayetle hadiste değil, senin anlayışında daha doğrusu anlamayışında.

…Bu kadarcık bir şeye aklı ermeyen münekkit bey, sükûta mecbur olmuştu."

SİYASET ENTRİKALARI

"Parti menfaatini, memleket menfaatinden üstün tutmak ve iktidarı kazanmak için türlü entrika yapmak ta hamiyet-i cahiliyyenin modern nevinden olsa gerektir." 

ÇÖLDE SAĞLANAN ÂSÂYİŞ

"İlahi hamiyet ve dini gayret neticesinde adalet zuhura gelir. Adalet tatbik edilen bir memleket yemyeşil bir cennet halini alır. Kur'an "hırsızın elini kesin" diyor. Herkesin malına uzanan bir yed-i gasbın kesilmesi, adaletin ta kendisidir.

Hicaz kıtası 923(Hicri) tarihinde ve Selim-i Evvel'in Mısır'ı fethetmesi üzerine Osmanlı idaresine geçmişti. Fakat Almanların hatırı için Birinci Harb-i Umumiye'ye karışmak felaketine uğramamız üzerine elimizden çıkmıştı.

Asırlarca idaremizde kalan o mübarek kıtada şeriat âhkâmını tatbik etmediğimiz için, hırsızlık, eşkıyalık umumileşmişti.

Vaktaki, Suudiler orayı istila ettiler. Birkaç hırsızın bileğini kestiler. Çöllerde umumi bir âsâyiş husule geldi. O âsâyiş hâlâ devam ediyormuş.

Şu sözlerimden Vehhabilere avukatlık ve propagandacılık yaptığım zannedilmesin. Abdülvehhab namında cahil ve mutaassıp bir herifin ihdâs etmiş olduğu Vehhabiliği, Allah rızası için sevmeyenlerden biri benim. Fakat âsâyişi temin hususundaki muvaffakiyetlerini de inkâr edemem."

Kaynaklar

1-Tahirül Mevlevi, Şerh-i Mesnevi; Cilt: 3, 4, 5, Şamil Yayınevi, İst.

2-Mahir İz, Yılların İzi, Kitabevi Yayınları, İst. 2012

3-Dr. Atilla Şentürk, Tahir'ül Mevlevi, Nehir Yayınları, İst. 1991