Eserleri

Bediüzzaman'ın eserleri, kendi hayatındaki dönüm noktalarını ifade eden "Eski Said" ve "Yeni Said" dönemlerine göre iki grupta toplanabilir. Bunlardan "Yeni Said" dönemine ait eserlere "Risale-i Nur" ismi verilmiştir. Bu ismin veriliş sebebi Bediüzzaman tarafından şöyle açıklanmıştır: "Otuz üç adet sözlerin, otuzüç adet Mektubatın mecmuuna Risaletü'n-Nur namı verilmesinin sırrı şudur ki: Bütün hayatımda "nur" kelimesi her yerde bana rast gelmiş. Ezcümle: Karyem Nurs'tur. Merhum Validemin ismi Nuriye'dir. Nakşı üstadım Seyyid Nur Muhammed'dir. Kadiri üstadım Nureddin; Kur'an üstadlarımdan Nuri; talebelerimden benimle en ziyade alâkadar Nur isimli bulunanlardır. Kitaplarımı en ziyade izah ve tenvir eden nur misalidir. Kur'an-ı Hakim'deki en evvel aklıma, kalbime parlayan ve fikrimi meşgul eden (Nur) âyetidir. Hem Hakaik-i İlahiyede müşkilatımın ekserisini halleden Esmaü'l-Hüsna'dan Nur İsm-i Nuranisidir. Hem Kur'an'a şiddet-i şevk ve inhisar-ı hizmetim için hususi üstadım Zinnureyn'dir."(1)

Bediüzzaman'ın kendisi de "Eski Said'in eserleri" ve "Yeni Said'in eserleri" diyerek eserlerini iki bölümde mutaala etmektedir.(2) Biz de önce Eski Said'in, sonra da Yeni Said'in eserlerini ilk baskı tarihlerine göre bir sıralamaya tabi tutarak takdim edeceğiz.

1.2.1. Eski Said Dönemi Eserleri

Eserin Adı Telif Tarihi İlk Baskı Tarihi

Divan-ı Harb-i Örfî 1909 1911

Hutbe-i Şâmiye 1911 1911 (Ar.)

Devâü'1-Ye's 1911 1911

Münâzarat 1911 1911

Muhâkemat 1911 1911(3)

Reçetetü'1-âvâm 1911 1912 (Ar.)

Reçetetü'l-Havass (Saykalü'l-İslâm) 1911 1912 (Ar.)

Nutuk-I 1908-9 1912

Teşhisül-İllet 1911 1912

İşârâtü'l-İ'caz Fi Mazanni'1-Îcaz 1914-16 1918

Bediüzzaman'ın Tarihçe-i Hayatı 1919 1919

Noktatun min Nur marifetillah (Nokta) 1919 1919

Hakikat Çekirdekleri-I Seçme vecizeler. 1920 1920

Sünûhat 1920 1920

Hutuvat-ı Sitte 1920 1920(4)

Hakikat Çekirdekleri-II 1921 1921

Kızıl İ'caz 1899 1921

Lemaât 1921 1921

Åžuaat 1921 1921

Rumuz 1921 1921

Tuluat 1921 1921

İşârât 1921 1921(5)

Katre 1922 1922 (Ar.)

Zeylû'l-Katre 1922 1922 (Ar.)

Habbe 1922 1922 (Ar.)

Zeylü'l-Habbe 1922 1922 (Ar.)

Zerre 1922 1922 (Ar.)

Åžeme 1922 1922 (Ar.)

Zeyl 1922 1922 (Ar.)

Zehre 1923 1923 (Ar.)

Zehrenin Zeyli 1923 1923 (Ar.)

Habab 1923 1923 (Ar.)

Zeylü'l-Habab 1923 1923 (Ar.)

Lemaât, Tuluat, Sünuhat, Nokta, Kızıl İ'caz, Rumuz, İşârât, Hutuvat-ı Sitte, Hakikat Çekirdekleri-birinci cüz, ikinci cüz adlı eserler, Bediüzzaman Darü'l-Hikmette iken kaleme alınmıştır.(6)

Ayrıca 1899-1906 yılları arasında yukarıda adı geçen "Kızıl İ'caz" adlı Arapça kitabın yanında, yine Arapça bir mantık kitabı olan "Tâlikat" adlı eser ile, matematik ve fizyonomi ile ilgili iki kitap daha telif edildiği, ancak bu son iki kitabın bir yangın sırasında yandığı bilinmektedir.(7) Risale-i Nurları Arapça-ya çeviren değerli ilim adamı ihsan Kasım tarafından "Saykalü'1-İslâm" adı ile neşrettiği bir mecmuada, "Tâlikat" isimli eser de neşredilmiştir. Buna göre Eski Said'in elimizde mevcut eserlerinin sayısı 34 tanedir. Kayıp olduğu bildirilen iki eserle birlikte bu sayı 36'dır.(8)

1.2.2. Yeni Said Dönemi Eserleri

Yeni Said dönemi eserleri 1926'dan 1949'a kadar yaklaşık 22-23 yıllık bir zaman zarfında peyderpey yazıldığı gibi, peyderpey de neşredildi. Bu sebeple eserlerin ilk baskı yerlerini veremiyoruz. Ulaşabildiğimiz kadarıyla telif tarihlerini vermekle yetineceğiz.

Eserin Adı Telif Tarihi

Et-Tefekkürü el-İmaniyyu er-Refi' 1918-1930

Nur'un İlk Kapısı 1925

Sözler 1926-30

Mektûbat 1929-34

Barla Lahikası 1926-35

Lem'alar 1932-36

Åžualar 1936-49

Kastamonu Lahikası 1936-43

Emirdağ Lâhikası-I 1944-47

Emirdağ Lâhikası-II 1949-60

Nur Âleminin Bir Anahtarı 1953

Yukarıda zikredilen risalelerin çoğu Barla ve Isparta merkezinde telif edilmiştir. Bediüzzaman burada ikamet ettiği yaklaşık dokuz sene zarfında 126 eser telif etmiştir.(9) Abdülkadir Badıllı'nın yaptığı araştırmaya göre Bediüzzaman'ın gerek Eski Said ve gerekse Yeni Said döneminde telif ettiği eserlerin toplam sayısı 196'dır.

Dipnotlar

1-bkz. Badıllı, Tarihçe, I/102.

2-bkz. Badıllı, Tarihçe, I/354.

3-Badıllı, bu eserin ilk baskı tarihini 1921 olarak vermiştir. bkz. Tarihçe, I/280; Hâlbuki bende "Kostantiniyye-Matbaa-i Ebuzziya, ( Osmanlıca'dan Latince'ye tıpkı basımı gerçekleştirilmiş. ) 1327/1911" tarihli Muhâkemat mevcuttur. Şahiner'de de elimizdeki bu eserin kilişesi mevcuttur. bkz. Şahiner,117.

4-Badıllı bu eserin tarihini listede vermekle beraber, kendisinin de ifade ettiği gibi, bu eser 1920'de telif ve neşredilmiş olduğu bilinmektedir. bkz. Badıllı, Tarihçe, I/354.

5-Badıllı, Eski Said'in eserleri arasında bu eseri yazmamıştır; bkz. a.g.e., I/354. Abdurrahman Nursi'nin yazdığı Tarihçe-i Hayatın zeylinde bu eser de yazılmıştır. bkz. Asar-ı Bediiye, 680.

6-bkz. A. B., 680. Adı geçen eserlerle birlikte Münâzarat, İki Mekteb-i Musibet, Nutuklar, Makaleler ve Muhâkemat adlı eserler de Eski Said'in eserleri olarak Osmanlıca yazılmış olan Âsar-ı Bediiyye adlı mecmuada toplanmıştır.

7-bkz. Badıllı, Tarihçe, 1/130-131.

8-Eski Said'in eserleri için bkz. Badıllı, Tarihçe, 1/130, 280, 354.

9-bkz. Badıllı, Tarihçe, II/709.