ŞEMS:

لَا الشَّمْسُ يَنبَغِي لَهَا أَن تُدْرِكَ الْقَمَرَ وَلَا اللَّيْلُ سَابِقُ النَّهَارِ وَكُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ

 "Ne güneş aya yetişebilir, ne de gece gündüzü geçebilir. Her biri bir yörüngede yüzerler" (Yâsin,36/40) âyeti, güneş sistemi içerisinde yer alan Güneş, Ay ve diğer gezegenlerden hiçbirinin, kendisine tahsis edilen yörüngeden dışarı çıkmasının mümkün olmadığını ifade etmektedir. Sağlam bir plân ve projeden ibaret olan bu dakik hesap sayesindedir ki, öyle bir Güneş Sistemi kurulmuştur. İnsanı yakından ilgilendiren mevsimler, vakitler, gün, ay ve yılların hesaplanması, hep bu kusursuz plân ve program sayesinde mümkün olmaktadır.

Şems; yürüyen, koşan, yerinde duramayan, dizginlenemeyen anlamındadır.

"Feres şâmis"demek, "serkeş ve zaptedilemeyen at" demektir.(1)

وَالشَّمْسُ تَجْرِي لِمُسْتَقَرٍّ لَّهَا

"Güneş kendisi için belirlenen yerde akar (yürür, döner)" (Yâsin,36/38.) âyeti, Şems kelimesinin bu anlamını teyit etmektedir.

Kopernik'ten(1473-1543) önceki dönemlerde, jeosantrik adı verilen Dünya merkezli kâinat görüşü benimsenmiş ve bu görüş, Avrupa'da sorgulanamayacak kadar kabul görmüştür. Bu görüşe göre kâinatın tam ortasında Dünya bulunuyor, güneş ve gezegenler onun etrafında dönerken, bunları da, en dıştan bir yıldız zarfı çevreliyordu. Kopernik'in heliosantrik (güneş merkezli) kâinat görüşü ise, Güneş sisteminin merkezine Dünya yerine güneşi yerleştirdi.(2) Bugün bilimsel çalışmalar ışığında bu teorinin doğruluğu kesin olarak ispatlanmıştır. Meselâ güneş ve ay tutulması hadisesi, bu görüş doğrultusunda yapılan hesaplarla çok önceden tespit edilebilmektedir.

Ancak güneş sistemini meydana getiren gezegenlerin sayısı, yeni keşiflerle sürekli değişmektedir. Daha önce 7 gezegenden bahsedilirdi. Sonra 8, 9, 10 derken, bugün 12 gezegenden söz edilmektedir. Hâlbuki Bediüzzaman Said Nursi, yaklaşık elli-altmış sene öncesinden on iki gezegenin bulunduğunu belirtmiş ve o dönemlerde ilmin hayal bile edemediği yere, Kur'an'ın feyziyle isbat parmağını basmakla, İslâmiyet'in ileri görüşlülüğünü ortaya koymuştur.(3)

Bediüzzaman, "Güneş, kendisi için belirlenen yerde akar (döner)." (Yâsin,36/38.) âyetini tefsir ederken şöyle demiştir: Evet, manzume-i şemsiye denilen küremizle beraber oniki seyyare; cirmleri küçüklük-büyüklük itibariyle pekçok muhtelif ve mevkileri uzaklık-yakınlık noktasında pekçok mütefavit ve sür'at-i hareketleri çok mütenevvi' olduğu halde kemal-i intizam ve hikmet ile ve kemal-i mizan ile ve bir sâniye kadar şaşırmayarak hareketleri ve deveranları ve güneş ile, cazibe kanunu tabir edilen bir kanun-u İlahî ile bağlanmaları, yani onlar imamlarına iktidaları; büyük bir mikyasta bir azamet-i kudret-i İlahiyeyi ve vahdaniyet-i Rabbaniyeyi gösterir. (Sözler, s: 672) (4)

Yûsuf Sûresi'nde de, gezegenin varlığına işaret eden deliller mevcuttur;

إِذْ قَالَ يُوسُفُ لِأَبِيهِ يَا أَبتِ إِنِّي رَأَيْتُ أَحَدَ عَشَرَ كَوْكَباً وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ رَأَيْتُهُمْ لِي سَاجِدِينَ

"Bir zamanlar Yûsuf, babasına demişti ki: Babacığım! Ben (rü'yada) on bir yıldızla, güneşi ve ayı bana secde ederlerken gördüm."(Yusuf: 12/4) âyetinden bunu anlamak mümkündür.

Ayette güneş ve ayın on bir gezegenin dışında zikre dilmesi ve "dünya" yerine dünyanın uydusu olan ve "ay gibi güzel" şeklindeki edebî teşbihlerde kullanılan aya yer verilmesi anlamlıdır. Bugün, güneşin gezegen tanımlaması dışında tutulduğu göz önüne alındığında, adı geçen âyetin gösterdiği fikir çerçevesinde, Bediüzzaman'ın ortaya koyduğu "12 gezegen" tezinin hem Kur'anî, hem de ilmî olduğu düşünülebilir.

Dikkate Değer Birkaç Nokta

1- Kur'an-ı Hakim, güneş sisteminin tasvirini, insanlık câmiasında mânevî cephesinin güzelliği yanında, fizikî yapısı itibariyle de bir güneş olduğu kabul edilen Hz. Yusuf'un hayatını anlatan Yusuf Suresi'nde yapmıştır.

2-Dünya ile beraber güneşin etrafında dolaşan on iki gezegenden bahseden Yusuf Sûresi, tertip sırası itibariyle 12.sıraya konmuştur.

3-Güneş sisteminde 12 gezegen olduğu noktasından hareketle, güneşin kendisi de 13.sıradadır. Diğer bir ifadeyle güneş sisteminin iki temel unsuru vardır. Birincisi, cemaat olan gezegen; ikincisi ise imam olan ve 13. sırada yer alan güneşin kendisi.(5)

Dipnotlar

1- krş.el-Lisan;el-Müncid;el-Veciz,(ŞMS)maddesi.

2- bk. Şimşek, Ümit, Big-Bang, s: 2.

3- bk. Tatlı, Adem,"Günümüzde İslam Tefekkürünün Temsilcisi Bediüzzaman Said Nursi'nin Fen ve Teknik Meselelere Yaklaşım Tarzı", Tebliğ, Bediüzzaman Said Nursi (Panel),98, İst.1991

4- Bu yazımızı kaleme aldıktan yaklaşık iki yıl sonra, Zafer Dergisinde(Kasım,1998 sayısı, s.10-11) "1995 yılından bu yana, Güneş sisteminde keşfedilen gezegen sayısı 12'ye yükseldi" ifadesine yer veren bir makale gördüm. Orada da yazımızdakine benzer ifadelere yer verilmiştir.

(5)- Güneş sistemine dikkat çeken Sûrenin adı olan "Yusuf" kelimesinin matematik değeri:156= 12x13'tür. Çarpanlardan biri 12; diğeri ise, 13'tür. Adetâ sistemdeki sırası olan 13 rakamı nazara alınarak "Şems" Sûresi Kur'an'da 91. Sıraya yerleştirmiştir. 91 sayısı 13'ün 7 katıdır. Yani, güneşin sistemdeki sırası olan 13 sayısını, ışığının renklerinin sayısı olan 7 ile çarptığınızda 91 yapar ki, Şems Sûresinin tertip numarasıdır.13 sayısı ile ilişkisi bulunan Şems Sûresinin nüzul sırası: (2x13=) 26