1-Allah vardır. Ortağı, benzeri ve O'na rakip olacak hiçbir şey yoktur. Her şey kendisine muhtaçtır. O hiçbir şeye muhtaç değildir. Kadimdir, yani her şeyden öncedir. Ezelidir yani ondan önce hiç bir şey yoktu.

2-Varlığı daimidir.

3-Cisim olmadığı gibi, O'nda cisimlerin "yaratılmış olma" ve "parçalara bölünebilme" özellikleri de söz konusu değildir. Cevher olmadığı gibi hiçbir cevher ve araz O'na hulul etmez.

4-Hiçbir varlığa benzemez, hiçbir varlık da O'na benzemez. Misli gibi hiçbir şey yoktur. Hulul ve dokunma olmaksızın kendisine layık bir şekilde ve Kur'an'da geçtiği gibi Arş üzerine istiva etmiştir. Arş, O'nu taşımamaktadır bilakis O, kudretiyle Arş'ı ve Arş'ı taşıyanları taşımaktadır. Tüm varlıklar O'nun hükümranlığı altındadır.

5-O bir şeye hulul etmediği gibi hiçbir şey de O'na hulul etmez. Değişme ve bir halden diğerine geçmekten münezzehtir.

6-Kıyamet gününde mü'minler O'nu cennette göreceklerdir.

7-Hiçbir güç O'nu aciz bırakmaz. Sonsuz kudret sahibidir. O'nu ne uyuklama tutar ne de uyku.

8-Bütün varlıkların ilmi O'nun indindedir. Küçük büyük hiçbir şey O'nun ilmi dışında değildir. Ezelden ilim sıfatına sahip olup, insanda meydana gelecek bütün hareket ve gizlilikleri bilir.

9-Her şey iradesiyle meydana gelir. Onları tanzim eden O'dur. Ne kadar gizli olsa da her şeyi görür ve işitir.

10-

وَإِنْ أَحَدٌ مِّنَ الْمُشْرِكِينَ اسْتَجَارَكَ فَأَجِرْهُ حَتَّى يَسْمَعَ كَلاَمَ اللّهِ

"Ey Muhammed! Müşriklerden biri sana sığınırsa Allah'ın kelamını işitip dinleyinceye kadar O'nu himaye et!" (Tevbe, 6) âyetinin de işaret ettiği gibi Allah, kadim kelamıyla tekellüm eder ve (Peygamberler ve melekler tarafından) kelamı duyulur.

11-Allah herhangi bir zorlama ve mecburiyet olmaksızın kerem ve ihsanıyla kullarını yaptıkları taat ve ibadetlerden dolayı mükâfatlandırır. Hiçbir şey yapmak O'na vacib değildir, zulüm yapması düşünülemez.

12-Hz. Peygamberi tüm insanlık için göndermiştir. Kalmasına müsaade ettiği hükümler dışında onun şer'i ile önceki şeriatlar yürürlükten kaldırılmıştır. Onu tüm peygamberlerden üstün kılmıştır. Müslüman'a onun emirlerine sarılması dinî bir vecibedir.

13-Keza ölümden sonra hasıl olacağını haber verdiği münker ve nekir adındaki meleklerin sualleri, kabir azabı, mizan, hesap verme, sırat, havz-ı kevser ve şefaat gibi konulara iman etmek de vaciptir.

14-Fazilet cihetiyle önce Hz. Ebubekir, sonra Hz. Ömer, sonra Hz. Osman ve sonra da Hz. Ali gelmektedir. Tüm sahabiler konusunda iyi zanda bulunmak, onları hayırla yad etmek Ehli Sünnet'in itikad prensiplerindendir.

İTİKAD VE İRŞADDA ÖNCELİKLİ KONULAR

Yukarıda izah ettiğimiz itikadî konuları çocuklarımıza öncellikle ezberletmemiz gerekmektedir. Çocuk büyüyünce onları fehm eder ve o şekilde onlara inanır. Daha sonra yakîn derecesinde onları doğrular. Bir tohumun su ve havayla yetişmesi gibi çocuğun da inancı Kur'an âyetleriyle pekişir. Çocuğu boş ve yararsız cebelleşmeden uzak tutmak gerekir. Zira bu biçimde yapılan cebelleşmeler henüz inanç yönünden yetişmemiş çocuklar üzerinde yarardan çok zarar getirir. Çocuk, muamele konusunda delilde detaya inmeden dünya için uğraşıverse ahirette sorumlu olmaz. Çünkü Hz. Peygamber bedevîlerden detaylı bir biçimde delil istemeden onların iman etmelerini makbul görürdü.

وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا وَإِنَّ اللَّهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ

"Bizim uğrumuzda mücahede edenleri elbette yollarımıza iletiriz." (Ankebut,69) âyeti gereğince çocuk ahirete yönelip, bu konuda mücahede ve gayret gösterirse kendisine hidayet yolu açılır ve Allahu Teala kalbine nur ilka eder. Araştırmacılar bile bid'at ehlinin söylemlerini dinlerlerse kalplerinde şüpheler hâsıl olur, bu nedenle onlardan uzak durmak gerekir.

AKİDEYİ PEKİŞTİREN BİRTAKIM DELİLLER

Yaratıkların ne şekilde tanzim ve tertip edildiğini düşünen birisi onları bu hale getiren bir yaratıcının varlığını fark eder. Çünkü her hareket, mutlaka bir hareket ettiren tarafından meydana gelmektedir. Kâinat da yaratılmış olup hareket halindedir. O halde onu da yaratan biri vardır. Allah önceden yaratılmış bir varlık olsaydı O'nu da yaratan biri gerekecekti ki, Allah bundan münezzehtir ve kadimdir yani her şeyden öncedir. Allah'ın yok olması da muhaldir. Zira yokluğu meydana getirecek bir güç gerekmektedir. Allahu Teâlâ kadim olduğu için O'nun sonradan yok olması da muhaldir. Allah cevher de değildir. Zira her cevherin içinde yer aldığı veya hareket ettiği bir alan bulunmaktadır. "Hareket" ve "sabit olma" sonradan meydana gelen hadiselerdir ve yaratılmışlardır. Her yaratılan bir yaratıcıya muhtaçtır. Bu nedenle Allahu Teâlâ'nın cevher olması söz konusu olamaz. Allahu Teâlâ cisim de değildir. Zira cisimler bazı parçalardan meydana gelmiştir. Allahu Teâlâ cevher olmadığı gibi cisim de değildir. Allah araz değildir. Çünkü araz cisme hulul edebilir. Cisimden önce olan bir şey ona nasıl hulul edebilir ki? O halde Allahu Teâlâ hiçbir şeye benzemediği gibi hiçbir şey de O'na benzememektedir. Allahu Teâlâ hayat sahibidir. O'nun sonsuz ilim ve kudret sahibi olduğu ispatlanınca haliyle onun hayat sahibi olduğu da ortaya çıkar. Kur'an, bizlere Allahu Teâlâ'nın sıfatlarını detayla vermiştir. Onlarla yetinmeliyiz.