5. Müspet Hareket

"Sana uyan müminlere kanat ger!. Sana karşı gelecek olurlarsa: 'Ben sizin yaptıklarınızdan uzağım!.' de."(1)

"İşte âhiret yurdu!. Biz onu, yeryüzünde böbürlenmeyi ve bozgunculuğu arzulamayan kimselere veririz. En güzel akıbet /gelecek, takva sahiplerinindir"(2) mealindeki bir çok Kur'an âyeti, müspet hareket etmeyi (tebliğ görevi yaparken, hiç kimseyi kırmamayı) ders vermektedir. Peygamberlerin (ve diğer mürşitlerin) görevi, sadece tebliğ etmektir. Bir tebliğin (irşadın) tesirini halk etmek, onu insanlara kabul ettirmek, Allah'ın elinde olduğu için, insanların bu irşada uyup uymamaları, mürşitlere hiç bir vebal / sorumluluk yüklemez. Peygamberler Allah'ın elçileridir. Elçiye zeval olmaz. Mürşitler de Peygamberin (a.s.) yolundan gidenlerdir. Onların da durumları aynıdır.

Bediüzzaman hazretlerinin de ifade ettiği gibi, dine, imânâ ve insanlığa hizmet etmeyi vazife edinmiş kimseler açısından "müspet hareket etmek" demek, insanın kendi mesleğinin, kendi hizmet tarzının muhabbetiyle hareket etmesi; başka meslekleri (hizmet eden başka kişileri ya da cemaatleri) küçümsememesi, onların fikirlerine ve ilimlerine karışmaması, kısacası onlarla meşgul olmamasıdır. Buna göre, hak olan her meslek sahibinin, başkasının mesleğine ilişmemek noktasında kendi mesleğinin konumunu ortaya koyarken: "Mesleğim haktır, yahut daha güzeldir!." demeye hakkı vardır. Yoksa başkasının mesleğinin haksızlığını veya çirkinliğini imâ eder şekilde: "Hak yalnız benim mesleğimdir!." yahut "Güzel olan sadece benim meşrebimdir!" gibi sözleri sarf etmeye, hiç kimsenin hakkı yoktur.(3) Hakperestlik odur ki, insanların kimden, nasıl ve ne şekilde olursa olsun istifadesine taraftar olmaktır.

6. Tebliğ-Temsil İlişkisi

"Allah'a ve âhiret gününe kavuşmayı uman ve Allah'ı çok anan kimseler için, Allah'ın Elçisinde (Resulullah'da) size güzel bir örnek vardır."(4) âyeti, imânî hakikatleri tebliğ etmek suretiyle insanları Allah yoluna çağıracak kişilerin, İslam'ı temsil etmeye lâyık kişiler olması (onların Kur'an ve Peygamber ahlâkı ile donanması gereğine) işaret etmektedir.

"Şuayb kavmine dedi ki; Ey kavmim!. Size yasak ettiğim şeylerin aksini yaparak size aykırı davranmak istemiyorum!."(5) âyeti ise, davetçilerin herkesten önce kendi ilkelerine bağlı kalması gereğini göstermektedir.

"Ey imân edenler!. Yapmayacağınız şeyleri niçin söylüyorsunuz? Yapmayacağınız şeyleri söylemeniz, Allah katında gazabı celbeden büyük bir çirkinliktir!"(6) âyeti ise, insanların doğruluk üzere hareket etmelerini, söz ile davranış biçimlerinin uygunluk arz etmesini emretmektedir. Hz. Mevlâna'nın: "Ya olduğun gibi görün, ya da göründüğün gibi ol!. " sözü, bu âyetin bir tefsiri sayılabilir.

Hiç şüphe yok ki, hem ferdî hem de sosyal hayat açısından Efendimiz'i (a.s.) örnek almak, imânın gereğidir. Çünkü o yüce Resul, bir mübarek hadisinde: "Beni Rabbim terbiye etti, edebimin güzelliği ondandır!."(7) buyurmuştur. Peygamberimiz, (a.s.), Allah'ın emir ve yasaklarından ibaret olan İslâm dininin prensiplerini ilk kez ortaya koyan ve İslam'ın hükümlerini herkesten daha fazla titizlikle uygulayan bir Zattır.

Hz. Peygamber (a.s.)'e benzemenin ve onun hayatından davranış modellerini almanın üç önemli esprisi vardır:

Birincisi: İnsanın fıtratında, gördüğü şeylere inanmak vardır. Bu yüzden de eğitim ve öğretimin safhasında, en tesirli faktör görsel malzemelerdir. Televizyonları radyolardan daha etkin hale getiren husus, onun kulaklara değil de gözlere hitap ediyor olmasıdır. İnsanın gözle görülen bir modele ihtiyacı vardır. Çocukları, (iyi veya kötü özellikleriyle) yerli ya da yabancı sanatçıları taklit etmeye iten faktör de budur. 

"Şüphesiz biz insanı katışık bir nutfeden (erkek ve kadının dölünden) yarattık. Onu imtihan edelim diye, kendisini işitir ve görür kıldık."(8) âyeti, imtihanın gözleriyle gördüklerinden ya da kulaklarıyla işittiklerinden ötürü sorumlu olduklarına işaret etmektedir.

Nitekim Hz. Peygamber (a.s.) de: "Bir şeyi işitmek onu görmek gibi değildir; o daha tesirlidir!."(9) mealindeki sözleriyle bu gerçeğin altını çizmiş ve buna delil olarak, Hz. Musa (a.s.)'ı göstermiştir. Bilindiği gibi, Hz. Musa (İlahî hükümlerin yazılı olduğu mukaddes levhaları almak üzere) Tur Dağı'na çıkınca, kavmi (İsrail Oğulları) bir buzağı heykeline tapmaya başlamıştı. Hz. Musa, onların bu durumunu Allah'ın bildirmesiyle (vahiy yoluyla) öğrendiği halde buna sabretmiş, fakat kavminin yanına döndüğü zaman, onların hallerini gözleriyle görerek öfkelenmişti. Bu da görmenin, işitmeden çok daha tesirli olduğunu ispatlıyordu.

Söz konusu hakikat, Peygamberler peygamberi olan Efendimiz'i (a.s.) görerek iman eden, onunla omuz omuza çarpışan, onu savaşlarda korumak için, kendisine etten bir kalkan olan ve sohbetinde bulunma şerefine erişen sahabelerle, o Zat'ı görmeden (onun yüceliğini duyarak ya da okuyarak) iman eden diğer Müslümanlar arasındaki farkı da ortaya koymaktadır. Fakat (her ne şekilde olursa olsun) O'nu tanıyıp iman etmek ve bir örnek olarak benimsemek, yirmi dört saatin her dakikasında imtihana tabi tutulan bizler için, ebedî Cennetlerden daha da değerlidir.

İkincisi: Yüce Allah'ı sevmek ve O'nun emirlerine uyup rızası dairesinde hareket etmek, Hz. Peygamber (a.s.)'e benzemeyi gerektirmektedir. Çünkü, bu işte en mükemmel rehber, Hz. Muhammed (a.s.)'dir. 

Üçüncüsü: Madem ki, Hz. Muhammed (a.s.) Allah'ın insanlara yaptığı sayısız nimetlerinin en mühim bir vesilesidir, elbette Allah namına hadsiz bir muhabbete layıktır. İnsan ise, sevdiği kimseye eğer benzeme imkânı varsa fıtraten benzemek ister. Buna göre Hz. Peygamber (a.s.)'e benzemeye çalışması kaçınılmazdır.(10)

"Resûlüm! De ki: Eğer Allah'ı seviyorsanız bana uyun ki, Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın!. Allah çok bağışlayandır, çok merhamet edendir"(11) ayeti, manen şöyle demek istiyor: "Eğer Allah'a inancınız varsa, elbette onu seveceksiniz. Madem ki Allah'ı seviyorsunuz, öyleyse onun sevdiği tarzı yapacaksınız. Bunu da; Allah'ın tarzını beğendiği ve 'şüphesiz sen yüce bir ahlâk üzeresin' diye buyurarak övdüğü ve sevdiği Zât'a , yani onun Resulüne benzemekle yapacaksınız. O'na benzemek ise, mümkün olan her konuda O'na tâbi olmaktır. Bu taktirde Allah da sizi sevecektir. Zâten Allah'ı sevmekten maksadınız da, Allah'ın sevgisini kazanmaktır."(12)

Aşağıdaki ayetler de, Hz. Peygamber(a.s.)'i bir hayat modeli almamızı tavsiye etmekte ve onu hayatımızın merkezine yerleştirmektedir.

"De ki: Allah'a ve Resûlüne itaat edin!. Eğer yüz çevirirlerse bilsinler ki, Allah kâfirleri sevmez!."(13)

"Resûle itaat eden, Allah'a itaat etmiş olur."(14)

"Resûl / elçi size neyi getirdi / verdiyse onu alın!. Neden men etti ise, ondan sakının!."(15)

"Resulüm!. Sana biat edenler, ancak Allah'a biat etmiş olmaktadır."(16)

Dipnotlar

1-Şuara, 26/215-216.

2-Kasas, 28/83.

3-Lem'alar, 151.

4-Ahzab, 33/21.

5-Hud, 11/88.

6-Saf, 61/2-3.

7-Aclunî, I/70.

8-İnsan, 76/2.

9-Ahmed b/ Hanbel, I/215, 271.

10-krş. Nursî, Lem'alar, 58.

11-Al-i İmran, 3/31.

12-Nursî, Lemalar, 52.

13-Al-i İmran, 3/32.

14-Nisâ, 4/80.

15-Haşir, 59-7.

16-Fetih, 48/10.