Son devir Osmanlı ulemasından merhum Mehmed Zihni Efendi(1846-1913) ile alakalı nakledeceğimiz aşağıdaki hatıra, hal-i hazırda hasretini çektiğimiz bir ahlakı işaret ediyor.

Bilindiği gibi Zihni Efendi merhum 'özellikle sarf, nahiv ve belagat sahasında eserler hazırlayarak Arapça öğretiminde metot açısından yeni ve faydalı bir çığır açmış, fiilen öğretmenlik yaparak bu metodunu pratikte uygulamıştır." Bu eserlerden birisi de el-Kavlü'l-ceyyid'dir. el-Kavlü'l-ceyyid, Belagat öğretimiyle ilgili eserlerden Telhîs ve onun şerh ve haşiyelerindeki beyitleri numaralandırarak açıklayan bir eserdir.

Bu esere o sıralar bir tenkid kaleme alan Tokatlı Mustafa Sabri Efendi'yi bir yaren meclisinde Zihni Efendi'nin takdiri ibret alınacak hatıralardandır. Bu hatırayı merhum Ali Yakup Cenkçiler Hocaefendi, Mısır'da bizzat Mustafa Sabri Efendiden dinlemiştir.

Nakledildiğine göre, meşrutiyetin başındaki senelerde bir gazetede zamanın alimlerinden bahsedilmiş. Ama bunların arasında Mustafa Sabri Efendi yokmuş. Tabii Sabri Efendi o zaman genç bir âlim imiş. Neyse, Zihni Efendi gazetedeki o yazıyla alakalı olarak bir mecliste;

"Mustafa Sabri Efendi de burda zikredilmeliydi, güzel yazılar yazıyor" demiş.

O günlerde de Mustafa Sabri Efendi, Zihni Efendi'nin el-Kavlü'l-ceyyid'ine Beyanül Hak mecmuasında bir tenkit kaleme almış. Dost meclisindekilerden İpekli Hafız İbrahim Efendi;

"Efendim, siz onu övüyorsunuz ama o, sizin kitabınızı da tenkit ediyor" demiş. Bunun üzerine Zihni Efendi;

-Vallahi azizim, Beni de tenkit etse, onun ismi yazılmalıydı, o genç iyi yazıyor" cevabını vermiş. İkisinin de ruhları şâd olsun.

Kaynaklar

1-Dr. Necdet Yılmaz, Ali Yakup Cenkçiler(Hatıra Kitabı), Bilge Yayım Habercilik L.T.D Şirketi, İst.2013

2- Sakarya İlahiyat Dergisi, 11 / 2005, s. 51-68, Hamza Ermiş, Son Dönem Osmanlı Alimlerinden Mehmed Zihni Efendi'nin Hayatı Ve Eserleri