1-Çözümü şiddette ve kaba kuvvette gören, önüne gelene kâfir damgasını vuran, kâfir damgasını vurduğu kimselerin her şeyini yağmalamayı mubah sayan, kelle uçuran Müslüman. İslâm'da bu, asla makbul bir Müslüman tipi değildir.

2-Haram ve günahlarla entegre olmuş, bütünleşmiş, Müslümanlığı keyfine uydurmuş, "dünya yansa bir horom otu yanmayan, mazlumların iniltilerine aldırmayan, kendi çıkarından başka bir şey düşünmeyen Müslüman. İslâm'da, bu da asla makbul bir Müslüman tipi değildir.

3-İslâm'ın ahkâm ve ahlakına inanan, ilim, hikmet ve güzel öğütle mücadeleyi esas alan, en büyük düşman olarak nefsini gören, nefisle savaşı, düşmanla savaştan öne alan, eliyle-diliyle başkasına eziyetin haram olduğuna inanan ve bundan uzak duran, İslam'ı yaşama azmi ve kararlılığı içinde olan Müslüman. İşte İslam'da makbul Müslüman tipi budur.

Birinci Müslüman tipinde iman var, hoşgörü yok. Halbuki İslam hoşgörüdür, müsamahadır. Yani, yanlışları düzeltmek için eziyetlere göğüs germe, tahammül etme, fırsat ele geçince de af ve şefkatle ıslah etmektir.

İkincisinde iman var, İslam yok. Adam Müslüman ama Müslüman gibi yaşamıyor.

Üçüncüsünde hem iman var hem de İslâm. 

İşte bunun için makbul Müslüman tipi olarak üçüncüsünü söyledik.

Çünkü bu tipte hem güzel öğütle tebliğ vardır hem de güzel hal ile İslam'ı temsil vardır. Yani İslâmiyet'i usulüne uygun anlatma, yine usulüne uygun yaşama makbul Müslüman tipin özelliğidir.

İslâmiyet, imanın uygulamasıdır. Bu cümleyi şöyle de söyleyebiliriz: İslâmiyet salih ameldir. Salih amel de imanın gereği ve uygulamasıdır. İman, İslamiyet'le, (İslâmiyet'in ahkâm ve ahlakıyla) görünür. İslamiyet de imanla makbul ve mükemmel olur. Bir insanda İslam'ın güzellikleri görülse, ama o insan, Allah'a ve İslam'ın Allah'ın sistemi olduğuna iman etmezse, bu insan, Allah'ın rızasına kavuşamaz, azaptan kurtulamaz.

-Neden?

-Çünkü sergilediği güzellikleri Allah hesabına sergilememiştir. Güzelliklerin asıl sahibinin Allah olduğunu ilan ve itiraf etmemiştir. Güzelliklerin kendi meziyeti olduğunu sanmıştır.

Veya bir insan, İslam'ın, Allah'ın sistemi olduğuna inansa, ama İslam'ı yaşamazsa, ahkâmıyla amel etmezse bu insan da yakasını azaptan kurtaramaz.

–Neden?

Çünkü inandığını yaşamamıştır.

Kurtarıcı olan yol, yukarıda arz ettiğim üçüncü tipte bir Müslüman olmaktır. İki dünyanın cenneti ve saadeti buna bağlıdır.