*Malik bin Dinar(rahmetullahi aleyh) demiştir ki; "Kalbinde bir katılık, bedeninde(taat işlerine) bir zaaf ve rızkında bir mahrumiyet gördüğünde, bil ki sen muhakkak malayani(lüzumsuz) konuşmuşsundur."

*İmam Şafii(r.a) demiştir ki; "Üç şey aklı artırır; Âlimlerle oturmak, salihlerle birlikte olmak ve malayaniyi terk etmek."

*Ahnef'e(kendisi insanların en yumuşak huylularındandı) denildi; "Hilmi(yumuşak huylu olmayı) kimden öğrendin?" Dedi ki; "Nefsimden" "Bu nasıl olur" denildi. Dedi ki; "Bir başkasından hoşlanmadığım bir şey gördüğümde onu herhangi bir kimseye asla yapmadım."

*Peygamberin ashabından(radıyallahu anhum) birisine bir koç başı hediye edildi. O "Filan kardeşimin buna bizden daha çok ihtiyacı var" diye onu bir baksa sahabeye gönderdi. O da aynı düşünceyle bir başkasına gönderdi. Derken o koç başı yedi evi dolaşarak yine ilk gönderilen eve geldi. Bunun üzerine;

وَيُؤْثِرُونَ عَلَى أَنفُسِهِمْ وَلَوْ كَانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ

" Kendileri zaruret içinde bulunsalar bile onları kendilerine tercih ederler" (Haşir Sûresi, 59:9) ayet-i kerimesi nazil oldu.

*Denildi ki; "Susmanın en yakın faydası selamette olmaktır. Çok konuşmanın da en yakın faydası pişman olmaktır."

*Süfyan-ı Sevri(r.a) demiştir ki; "susmak, sözün tahrifinden emniyettir. Ve konuşmanın zayi olmasından korunmaktır. Ve fuzuli sözlerden selamette olmaktır ve sahibi için heybettir."

*Birisine "bana nasihat et" denildiğinde dedi ki; "Dilersen sana âlimlerin ilmini, hikmet ehlinin hikmetlerini ve doktorların tıbbını üç sözde toplayayım.

Amma ulemanın ilmi; "eğer bilmediğin bir konuda sana bir soru sorulursa, "bilmiyorum" de.

Amma hikmet ehlinin hikmeti; "bir toplulukla oturduğunda onların en çok sükût edeni ol. Eğer (meselelerde) isabet ederlerse, sen onlardan olursun. Eğer hata ederlerse, onların hatalarından selamette kalırsın.

Amma etibbanın tıbbı ise; "bir yemek yerken iştahlı olduğun halde(tıka basa doymadan) sofradan kalk. Böylece senin cesedin ölüm hastalığından gayrısından emin olur.."

* Birisiyle alakalı şöyle bir hikâye anlatılır; bir gün onun hizmetçisi kendisine bir tabakta sıcak bir yemekle geldi. Tam o sırada ayağı sürçtü ve yemekle beraber efendisinin üzerine düştü. Adamın yüzü öfkeyle doldu. Hizmetçisi ona dedi ki;

-Allahu Teâlâ'nın ayetini tut!

-Allahu Teâlâ ayette ne diyor?

Hizmetkâr dedi ki;

وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ

-(o takva sahipleri) öfkelerini yutarlar..(Âl-i İmran: 3/134)

Efendisi dedi ki; "Öfkemi yuttum.."

Hizmetkâr dedi ki;

وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ

- ve insanları affederler .(Âl-i İmran: 3/134)

Efendisi dedi ki; "Seni affettim." Hizmetkâr okumaya devam etti;

وَاللّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ

-Allah da güzel davranışta bulunanları sever. (Âl-i İmran: 3/134)

Efendisi ona; "Seni Allah rıza için azad ettim ve bu 1000 dinar da senindir" dedi.

Not: Buna benzer bir hadise Hz. Hüseyin(r.a) ile ilgili olarak nakledilmektedir.

Kaynak

Şeyh Muhammed bin Abdullah el Cerdani

El- Cevâhirü'l lülüiyye fi Şerh-i Erbâin-i Neveviye

Salih Kitaplar,

Fatih, İst. 2017

Terc. Salih Okur