Beka, varlığının sonu olmamak, ebedi olmak demektir. Allah'ın varlığının bir sonu yoktur.

Beka, fani olmanın yani bir sonu bulunmanın zıddıdır. Adem ve fena sıfatları, hâdis olan (yaratılmış bulunan) varlıklara aittir. Allah, kıdem sıfatıyla ezeli olduğu gibi, beka sıfatıyla da ebedidir. Beka sıfatı, Allah'ın bir sonu olmasını nefyeden selbi bir sıfattır.

Kur'an'da şöyle buyrulmaktadır:

"O ilktir, sondur. …"(1)

Varlığı zatının muktezası (kesin gereği olan) Allah için, bir başlangıçtan veya bir sondan bahsetmek mümkün değildir. Başlangıcı olmak Allah için muhal, yani imkânsız olduğu gibi, sonu olmak da muhaldir.

Kur'an, Allah'ın daima diri olduğunu şu şekilde beyan etmektedir:

"Sen, o ölümsüz ve daima diri olana (Allah'a) tevekkül et. O'nu her türlü övgüyle yücelterek tesbih et. Kullarının günahlarından hakkıyla haberdar olarak O yeter!"(2)

Bu ayette, Allah'ın ebediyen ölmeyeceği haber verilerek, ona tevekkül edilmesi emredilmektedir.

Şu ayet-i kerime, Allah'ın zatından başka her şeyin yok olacağını bildirmektedir:

"Sen Allah ile beraber başka bir ilâha ibadet etme. O'ndan başka hiçbir ilâh yoktur. O'nun zatından başka her şey yok olacaktır. Hüküm yalnızca O'nundur ve kesinlikle O'na döndürüleceksiniz."(3)

Müfessir Sabuni, bu ayeti şöyle açıklamıştır: 'Her şey yok olacak, onun mukaddes zatı kalacak. Yüce Allah burada, "yüz" manasına gelen "vechi" zikretti fakat kendi zatını mu­rat etti. İbn Kesir şöyle der: Bu âyet, Yüce Allah'ın sonsuz, bakî, diri ve kâinatın idaresi ile kâini olduğunu, bütün yaratılmışların öleceğini, fakat onun ölmeyeceğini haber vermektedir. Yüce Allah, zatını vech kelimesi ile ifade etti.'(4)

Şu iki ayet, Allah'ın zatının baki olduğunu bildirmektedir:

"Yer üzerinde bulunan her canlı yok olacaktır. Ancak azamet ve ikram sahibi Rab'binin Zat'ı baki kalacak."(5)

Ömer Nasuhi Bilmen bu iki ayeti şöyle açıklamıştır: '(Onun üzerinde bulunan) Yeryüzünde yaşayan (herkes fânidir) hiçbir mahlûk bu dünyada ebedî bir biçimde yaşayacak değildir. İnsanlar da, cinler de tamamen öleceklerdir. Bilâhare Allah'ın kudreti ile yeniden hayata kavuşup âhiret âlemine sevk edileceklerdir, orada hak ettikleri akıbete kavuşacaklardır. (Celâl ve ikram sahibi olan) Tasavvurların üstünde büyüklük ve ululuk sahibi ve lûtf ile, ihsan ile vasıflanmış bulunan (Rab'binin zâtı ise baki kalacaktır.) onun mukaddes zâtı, ezelidir ve ebedîdir, fânilikten yücedir. Yerde ve gökte bulunan her hayat sahibi ise bir gün yok olmaya mâruz kalacaktır. Tekrar vücuda gelmesi de yine ilâhî takdir ile vuku bulacaktır.'(6) 

Allah, fani değil bakidir. Yokluk, onun için muhaldir.

Dipnotlar

1-Hadid-3

2-Furkan-58

3-Kasas-88

4-Sabuni, Safvetü't-Tefasir, C: 4, S: 456

5-Rahman-26.27.

6-Ömer Nasuhi Bilmen, Kur'an'ı Kerim'in Türkçe Meali Alisi ve Tesiri, C:7, S: 3572