HASAN BASRİ ÇANTAY VE 27 MAYIS

Üstad Bediüzzaman modern zamanlarda dalalet ehlinin özellikle âlimlerin havf(korku) damarını çok hareketlendirdiğine Mektubat'ta, 29. Mektubunda parmak basar ve der ki; "Dessas zalimler, bu korku damarından çok istifade etmektedirler. Onunla, korkakları gemlendiriyorlar. Ehl-i dünyanın hafiyeleri ve ehl-i dalaletin propagandacıları, avamın ve bilhassa ulemanın bu damarından çok istifade ediyorlar. Korkutuyorlar, evhamlarını tahrik ediyorlar.(Mektubat, s.415)

Bunun son bir misalini muhterem Ertuğrul Düzdağ beyefendinin "Üstadım Mehmed Akif(Muallim Mahir İz'in Hatıraları) adlı kıymetli eserinde rastladım. Ertuğrul Bey diyor ki; "2007 yılında bir vesileyle Balıkesir'e gitmiştim. Merhum Hasan Basri Çantay'ı yakından tanımış zevatı buldum ve onlara, merhumdan kalan evrakın ne olduğunu, nerede bulunabileceğini sordum. İşte hâlâ beynimde çınlayan cevap; "Hasan Basri Hoca, 1960 hükümet darbesinden sonra, korkusundan, bir sandık dolusu evrâkı yaktı, yok etti..."

BAYKAL GÖLÜ TUZLU MUDUR, TUZSUZ MU?

Cumhuriyet'in ilk 25 senesi la yüsel bir devredir. Bu dönemde dünya çapındaki faşist dalgaların etkisiyle ülkemizde de birbirinden garip fikirler ortaya sürülmüş, bunlardan kimileri, devlet tarafından destek görünce de, itiraz kabul etmez birer şekle bürünmüşlerdir.

İşte ortaya atılan bu safsatalardan birisi de Orta Asya'daki Baykal gölü ile alakalıdır. Güya tarih öncesi devirde Orta Asya'da büyük bir deniz varmış. Bu deniz zamanla kurumuş, Baykal gölünden ibaret kalmış. Bunun üzerine onun etrafında yaşayan Türkler büyük göçlerle dünyanın her tarafına yayılmış. Tabii bu arada kendileri Maden devrinde, diğer ırklar Yontma taş devrinde yaşadıkları için, onlara da medeniyeti biz götürmüşüz vs. vs..

Şimdi dudaklarımızı geriye götüren bu fikirlere bir zaman karşı gelmek büyük kabahat sayılırdı. Bu suçu işleyen bir bilim adamının hem de Türkistan asıllı olup Stalin'in şerrinden Türkiye'ye sığınan Prof. Dr. Zeki Velidî Togan'ın başına gelenleri Yavuz Bülent Bakiler beyin "Serdengeçti Geldi Geçti" adlı kıymetli eserinden hülasa olarak nakletmek isterim. (Tafsilat için ilgili kitabın 297-301 sayfalarına ve ayriyeten Sayın Bakiler'in Kılıçlar Ve Kalemler adlı eserinin 111-125 sahifelerine bakabilirsiniz.)

Zeki Velidi Bey kendisine bu teori söylendiğinde "ben 1890'da Türkistan'da doğdum. 1926 yılına kadar Türkistan'da yaşadım. O zamanlar Baykal gölü tuzlu değildi. 1926 yılından sonra tuzlandı ise onu bilemem" der.

Muhatapları bunun üzerine "Atatürk "Milattan önce bu denizin etrafında bizim soyumuz yaşıyordu. Bu bakımdan dünyanın en eski denizci milleti biziz' diyor" deyince, merhum Togan;

 -Milattan önce yedi binde Orta Asya'da hangi kavmin yaşadığı daha tespit edilemedi" diyor..

 Bunun üzerine kendisine yetkilerimiz şu karşılığı veriyorlar; "Atatürk'ün söylediklerine itiraz mı ediyorsun? Sen Artık Türkiye'de yaşayamazsın. Topla bavulunu, çık git bu ülkeden."

Bunun üzerine Avusturya'ya giden Velidi Bey orada üniversitelerde kürsü sahibi oluyor ve vatana ancak 1938'den sonra Milli Eğitim Bakanlığımızın daveti üzerine dönüş yapıyor.

Sonrası mı?.. 1944'de başına gelenler pişmiş tavuğun başına gelmeyen cinsten, ama inşallah o kısmı da başka sefere..

MENDERES'İ DÜŞÜNDÜREN HUSUS

Merhum âlim ve milletvekillerinden Gıyasettin Emre Bey, Demokrat Parti milletvekillerinden, kıymetli yazar merhum Samet Ağaoğlu'ndan naklen ilginç bir hatırayı bizlerle paylaşıyor. Bir bakanlar toplantısına diğer arkadaşlarından önce giren merhum Ağaoğlu, merhum Menderes'i son derece dalgın bir halde bulur. Çok nazik bir insan olan, misafirlerini kapıda karşılayıp, kapıya kadar uğurlayan merhum o gün bu eski arkadaşına sadece "otur" der. Samet Bey bu durumdan endişe duyar. Diğer bakanlar da aynı şekilde karşılanır.

Herkes büyük şaşkınlık içindedir. Menderes düşüncelidir ve ağzını bıçak açmamaktadır. O sırada bir telefon gelir. Telefona bakan merhum Menderes'in yüzünde güller açmıştır; "Öyle mi Sayın Valim, beni ne kadar memnun ettiğinizi bilseniz. Ben o kadar memnun oldum ki haddi hesabı yok. Bu arz ettiğiniz bilgilere çok teşekkür ederim" der ve telefonu kapatır.

Deminki üzüntüsünün ve şimdiki sevincinin sebebini soran bakanlara şu karşılığı verir; "Hiç sormayın beyler! 10-15 gündür uyumuyorum. Güneydoğu'ya yağmur yağmıyordu. İşte Diyarbakır valisi bana bu gece bu kadar metreküp yağmur yağdığını söyledi. Eğer bugün, yarın da yağmasaydı, o bölge kuraklıktan mahvolurdu."

Kaynaklar

1-M. Ertuğrul Düzdağ, Üstadım Mehmed Akif(Muallim Mahir İz'in Hatıraları), Gonca Yayınevi, İst. 2017 (3. Baskı)

2- Yavuz Bülent Bakiler, Serdengeçti Geldi Geçti, Yakın Plan Yayınları, İst. 2019, 1. Baskı

3- Gıyasettin Emre, Medrese'den Meclise, Meclisten Yassıada'ya, Kent Yayınları, İst. 2006, 1. Baskı