Hadis karşıtlarının Sünneti inkâr etmek için istismar ettikleri bir diğer hadis de ölünün üzerinde ağlanıldığı takdirde medfûn bulunan mevtânın da azap göreceğini ifade eden hadistir. Bu hadisle ilgili olarak onların üç müşkili bulunmaktadır:

Birincisi: Onlar kabir azabını kabul etmedikleri için bu hadisi anlamsız görmektedirler.

İkincisi: Onlar güya hadisi Kur'ân'a arz edip Kur'ân'da suçun şahsiliğine delalet eden âyetlere aykırı görmektedirler.

Üçüncüsü: onlara göre diri olan birisinin işlediği bir suçtan dolayı ölü olan birisini cezalandırmak; hem aklın kabul etmeyeceği bir iştir, hem de adalete sığmamaktadır. 

Bu üç husûs da onların kıyas maa'l-farık yani basit ve fasit kıyas yapmalarından, âyet ve hadisleri düz bir mantıkla değerlendirme hatalarından kaynaklanmaktadır. Bu usûlle hareket edildiği takdirde, değil hadislerle âyetler arasında çelişki iddiası, farklı âyetler arasında da çelişki iddiası ortaya çıkacaktır. Örneğin âyetlerde geçen geçmiş kavimlerin küfür ve günahları sebebiyle çocuklarının da helak edilmesini işaret eden bölümler de "Hiç kimse başkasının suçundan dolayı sorumlu tutulamaz."(1) âyetine aykırı görünecektir.

Halbuki her bir âyet ve hadisi değerlendirirken İslam alimlerinin on dört asırlık tecrübesinin bir ürünü olan tefsîr usûlü, hadis usûlü ve fıkıh usûlü kaide ve kıstaslarının göz önünde bulundurulması ve her bir âyet ve hadisin umûm mu, husûs mu, istisna mı ifade ettiğini veyahut nasih mi, mensuh mu, mücmel mi, mübeyyen mi, Mekkî mi, Medeni mî olduğunu, mecazi manada mı veya hakiki anlamda mı kullanıldığını iyice tespit etmek gerekmektedir. İşte bu açılardan sorunlu, hatalı, tutarsız ve dengesiz olan hadis karşıtlığının boş bir gayretten ibaret olduğunu ortaya koyacak bir delil de yukarıda muhtevasını bahsettiğimiz hadislerdir. Bu anlamdaki hadisler kaynaklarımızda çok yoğun rivâyet edildiğinden dolayı sadece üç kaynaktan nakledeceğiz.

a) Buhârî bu konudaki hadisi şöyle rivâyete etmektedir:

باب مَا يُكْرَهُ مِنَ النِّيَاحَةِ عَلَى الْمَيِّتِ. وَقَالَ عُمَرُ ، رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ ، دَعْهُنَّ يَبْكِينَ عَلَى أَبِي سُلَيْمَانَ مَا لَمْ يَكُنْ نَقْعٌ ، أَوْ لَقْلَقَةٌ وَالنَّقْعُ التُّرَابُ عَلَى الرَّأْسِ وَاللَّقْلَقَةُ الصَّوْتُ. حَدَّثَنَا أَبُو نُعَيْمٍ ، حَدَّثَنَا سَعِيدُ بْنُ عُبَيْدٍ عَنْ عَلِيِّ بْنِ رَبِيعَةَ ، عَنِ الْمُغِيرَةِ ، رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ ، قَالَ : سَمِعْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ : إِنَّ كَذِبًا عَلَيَّ لَيْسَ كَكَذِبٍ عَلَى أَحَدٍ مَنْ كَذَبَ عَلَيَّ مُتَعَمِّدًا فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ سَمِعْتُ النَّبِيَّ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ : مَنْ نِيحَ عَلَيْهِ يُعَذَّبُ بِمَا نِيحَ عَلَيْه. 

حَدَّثَنَا عَبْدَانُ قَالَ : أَخْبَرَنِي أَبِي ، عَنْ شُعْبَةَ ، عَنْ قَتَادَةَ ، عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ ، عَنْ أَبِيهِ ، رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمَا ، عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ : الْمَيِّتُ يُعَذَّبُ فِي قَبْرِهِ بِمَا نِيحَ عَلَيْهِ.
تَابَعَهُ عَبْدُ الأَعْلَى ، حَدَّثَنَا يَزِيدُ بْنُ زُرَيْعٍ ، حَدَّثَنَا سَعِيدٌ ، حَدَّثَنَا قَتَادَةُ. وَقَالَ آدَمُ ، عَنْ شُعْبَةَ الْمَيِّتُ يُعَذَّبُ بِبُكَاءِ الْحَىِّ عَلَيْهِ. 

"…Şüphesiz, ailesinin kendisine ağlaması sebebiyle ölüye azap edilir…"(2)

b) Müslim bu hadisi şöyle rivâyet etmektedir:

باب الْمَيِّتُ يُعَذَّبُ بِبُكَاءِ أَهْلِهِ عَلَيْهِ. حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ وَمُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ نُمَيْرٍ جَمِيعًا عَنِ ابْنِ بِشْرٍ - قَالَ أَبُو بَكْرٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بِشْرٍ الْعَبْدِىُّ - عَنْ عُبَيْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ قَالَ حَدَّثَنَا نَافِعٌ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ أَنَّ حَفْصَةَ بَكَتْ عَلَى عُمَرَ فَقَالَ مَهْلاً يَا بُنَيَّةُ أَلَمْ تَعْلَمِى أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ « إِنَّ الْمَيِّتَ يُعَذَّبُ بِبُكَاءِ أَهْلِهِ عَلَيْهِ ». حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ حَدَّثَنَا شُعْبَةُ قَالَ سَمِعْتُ قَتَادَةَ يُحَدِّثُ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنْ عُمَرَ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ « الْمَيِّتُ يُعَذَّبُ فِى قَبْرِهِ بِمَا نِيحَ عَلَيْهِ ». وَحَدَّثَنَاهُ مُحَمَّدُ بْنُ الْمُثَنَّى حَدَّثَنَا ابْنُ أَبِى عَدِىٍّ عَنْ سَعِيدٍ عَنْ قَتَادَةَ عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ عَنِ ابْنِ عُمَرَ عَنْ عُمَرَ عَنِ النَّبِىِّ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ « الْمَيِّتُ يُعَذَّبُ فِى قَبْرِهِ بِمَا نِيحَ عَلَيْهِ ». وَحَدَّثَنِى عَلِىُّ بْنُ حُجْرٍ السَّعْدِىُّ حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ مُسْهِرٍ عَنِ الأَعْمَشِ عَنْ أَبِى صَالِحٍ عَنِ ابْنِ عُمَرَ قَالَ لَمَّا طُعِنَ عُمَرُ أُغْمِىَ عَلَيْهِ فَصِيحَ عَلَيْهِ فَلَمَّا أَفَاقَ قَالَ أَمَا عَلِمْتُمْ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ « إِنَّ الْمَيِّتَ لَيُعَذَّبُ بِبُكَاءِ الْحَىِّ ». حَدَّثَنِى عَلِىُّ بْنُ حُجْرٍ حَدَّثَنَا عَلِىُّ بْنُ مُسْهِرٍ عَنِ الشَّيْبَانِىِّ عَنْ أَبِى بُرْدَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ لَمَّا أُصِيبَ عُمَرُ جَعَلَ صُهَيْبٌ يَقُولُ وَاأَخَاهْ. فَقَالَ لَهُ عُمَرُ يَا صُهَيْبُ أَمَا عَلِمْتَ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ « إِنَّ الْمَيِّتَ لَيُعَذَّبُ بِبُكَاءِ الْحَىِّ ». فَقُمْتُ فَدَخَلْتُ عَلَى عَائِشَةَ فَحَدَّثْتُهَا بِمَا قَالَ ابْنُ عُمَرَ فَقَالَتْ لاَ وَاللَّهِ مَا قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَطُّ « إِنَّ الْمَيِّتَ يُعَذَّبُ بِبُكَاءِ أَحَدٍ ». وَلَكِنَّهُ قَالَ « إِنَّ الْكَافِرَ يَزِيدُهُ اللَّهُ بِبُكَاءِ أَهْلِهِ عَذَابًا وَإِنَّ اللَّهَ لَهُوَ أَضْحَكَ وَأَبْكَى وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى ». قَالَ أَيُّوبُ قَالَ ابْنُ أَبِى مُلَيْكَةَ حَدَّثَنِى الْقَاسِمُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ لَمَّا بَلَغَ عَائِشَةَ قَوْلُ عُمَرَ وَابْنِ عُمَرَ قَالَتْ إِنَّكُمْ لَتُحَدِّثُونِّى عَنْ غَيْرِ كَاذِبَيْنِ وَلاَ مُكَذَّبَيْنِ وَلَكِنَّ السَّمْعَ يُخْطِئُ. حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ رَافِعٍ وَعَبْدُ بْنُ حُمَيْدٍ قَالَ ابْنُ رَافِعٍ حَدَّثَنَا عَبْدُ الرَّزَّاقِ أَخْبَرَنَا ابْنُ جُرَيْجٍ أَخْبَرَنِى عَبْدُ اللَّهِ بْنُ أَبِى مُلَيْكَةَ قَالَ تُوُفِّيَتِ ابْنَةٌ لِعُثْمَانَ بْنِ عَفَّانَ بِمَكَّةَ قَالَ فَجِئْنَا لِنَشْهَدَهَا - قَالَ - فَحَضَرَهَا ابْنُ عُمَرَ وَابْنُ عَبَّاسٍ قَالَ وَإِنِّى لَجَالِسٌ بَيْنَهُمَا - قَالَ - جَلَسْتُ إِلَى أَحَدِهِمَا ثُمَّ جَاءَ الآخَرُ فَجَلَسَ إِلَى جَنْبِى فَقَالَ عَبْدُ اللَّهِ بْنُ عُمَرَ لِعَمْرِو بْنِ عُثْمَانَ وَهُوَ مُوَاجِهُهُ أَلاَ تَنْهَى عَنِ الْبُكَاءِ فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَالَ « إِنَّ الْمَيِّتَ لَيُعَذَّبُ بِبُكَاءِ أَهْلِهِ عَلَيْهِ ». فَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ فَلَمَّا مَاتَ عُمَرُ ذَكَرْتُ ذَلِكَ لِعَائِشَةَ فَقَالَتْ يَرْحَمُ اللَّهُ عُمَرَ لاَ وَاللَّهِ مَا حَدَّثَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- « إِنَّ اللَّهَ يُعَذِّبُ الْمُؤْمِنَ بِبُكَاءِ أَحَدٍ ». وَلَكِنْ قَالَ « إِنَّ اللَّهَ يَزِيدُ الْكَافِرَ عَذَابًا بِبُكَاءِ أَهْلِهِ عَلَيْهِ » قَالَ وَقَالَتْ عَائِشَةُ حَسْبُكُمُ الْقُرْآنُ (وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى) قَالَ وَقَالَ ابْنُ عَبَّاسٍ عِنْدَ ذَلِكَ وَاللَّهُ أَضْحَكَ وَأَبْكَى. قَالَ ابْنُ أَبِى مُلَيْكَةَ فَوَاللَّهِ مَا قَالَ ابْنُ عُمَرَ مِنْ شَىْءٍ. وَحَدَّثَنَا خَلَفُ بْنُ هِشَامٍ وَأَبُو الرَّبِيعِ الزَّهْرَانِىُّ جَمِيعًا عَنْ حَمَّادٍ - قَالَ خَلَفٌ حَدَّثَنَا حَمَّادُ بْنُ زَيْدٍ - عَنْ هِشَامِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ أَبِيهِ قَالَ ذُكِرَ عِنْدَ عَائِشَةَ قَوْلُ ابْنِ عُمَرَ الْمَيِّتُ يُعَذَّبُ بِبُكَاءِ أَهْلِهِ عَلَيْهِ. فَقَالَتْ رَحِمَ اللَّهُ أَبَا عَبْدِ الرَّحْمَنِ سَمِعَ شَيْئًا فَلَمْ يَحْفَظْهُ إِنَّمَا مَرَّتْ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- جَنَازَةُ يَهُودِىٍّ وَهُمْ يَبْكُونَ عَلَيْهِ فَقَالَ « أَنْتُمْ تَبْكُونَ وَإِنَّهُ لَيُعَذَّبُ(3).
c) İbn Mace Hz. Aişe'den şu hadisi nakletmektedir:

بَابُ مَا جَاءَ فِي الْمَيِّتِ يُعَذَّبُ بِمَا نِيحَ عَلَيْهِ. 1593- حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِي شَيْبَةَ ، حَدَّثَنَا شَاذَانُ (ح) وحَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ بَشَّارٍ ، وَمُحَمَّدُ بْنُ الْوَلِيدِ ، قَالاَ : حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ جَعْفَرٍ (ح) وحَدَّثَنَا نَصْرُ بْنُ عَلِيٍّ ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الصَّمَدِ ، وَوَهْبُ بْنُ جَرِيرٍ ، قَالُوا : حَدَّثَنَا شُعْبَةُ ، عَنْ قَتَادَةَ ، عَنْ سَعِيدِ بْنِ الْمُسَيَّبِ ، عَنِ ابْنِ عُمَرَ ، عَنْ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى الله عَليْهِ وسَلَّمَ قَالَ : الْمَيِّتُ يُعَذَّبُ بِمَا نِيحَ عَلَيْهِ.

حَدَّثَنَا يَعْقُوبُ بْنُ حُمَيْدِ بْنِ كَاسِبٍ ، حَدَّثَنَا عَبْدُ الْعَزِيزِ بْنُ مُحَمَّدٍ الدَّرَاوَرْدِيُّ ، حَدَّثَنَا أَسِيدُ بْنُ أَبِي أَسِيدٍ ، عَنْ مُوسَى الأَشْعَرِيِّ ، عَنْ أَبِيهِ ؛ أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى الله عَليْهِ وسَلَّمَ قَالَ : الْمَيِّتُ يُعَذَّبُ بِبُكَاءِ الْحَيِّ ، إِذَا قَالُوا : وَاعَضُدَاهُ ، وَاكَاسِيَاهُ ، وَانَاصِرَاهُ ، وَاجَبَلاَهُ ، وَنَحْوَ هَذَا ، يُتَعْتَعُ , وَيُقَالُ : أَنْتَ كَذَلِكَ ؟ أَنْتَ كَذَلِكَ ؟. قَالَ أَسِيدٌ : فَقُلْتُ : سُبْحَانَ اللهِ ، إِنَّ اللَّهَ يَقُولُ : {وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى} قَالَ : وَيْحَكَ , أُحَدِّثُكَ أَنَّ أَبَا مُوسَى حَدَّثَنِي عَنْ رَسُولِ اللهِ صَلَّى الله عَليْهِ وسَلَّمَ ، فَتُرَى أَنَّ أَبَا مُوسَى كَذَبَ عَلَى النَّبِيِّ صَلَّى الله عَليْهِ وسَلَّمَ ؟ أَوْ تُرَى أَنِّي كَذَبْتُ عَلَى أَبِي مُوسَى ؟.1595- حَدَّثَنَا هِشَامُ بْنُ عَمَّارٍ ، حَدَّثَنَا سُفْيَانُ بْنُ عُيَيْنَةَ ، عَنْ عَمْرٍو ، عَنِ ابْنِ أَبِي مُلَيْكَةَ ، عَنْ عَائِشَةَ ، قَالَتْ : إِنَّمَا كَانَتْ يَهُودِيَّةٌ مَاتَتْ ، فَسَمِعَهُمُ النَّبِيُّ صَلَّى الله عَليْهِ وسَلَّمَ يَبْكُونَ عَلَيْهَا ، قَالَ : فَإِنَّ أَهْلَهَا يَبْكُونَ عَلَيْهَا ، وَإِنَّهَا تُعَذَّبُ فِي قَبْرِهَا.(4)

Görüldüğü üzere hadis en sahih kaynaklarda geçmektedir. Biz sadece üç kaynaktan farklı rivâyetlerini naklettik. Bununla birlikte diğer kaynaklara da işaret etmek gerekmektedir. Bu hadisi Müslim, Buhârî, Nesâî, Tirmizi, İbn Mace ve Ahmed b. Hanbelin Müsned'inde, Bezzar'ın Müsned'inde, Beyhâkî'nin es-Sünenü'l-Kübra'sında, Taberani'nin el-Mu'cemu'l-Kebir'inde, Beğavi'nin Şerhu's-Sünne'sinde ve daha birçok hadis kaynağında geçmektedir. Bazı âlimler bu hadisin kâfirler hakkında söylendiğini ifade etmişler. Nitekim yukarıda geçen hadisler içerisinde Hz. Aişe bu hadisin mü'minler hakkında değil de kâfirler veya Yahudi bir kadın hakkında olduğunu ifade etmiştir. Bazı âlimler ise Müslüman birisi kendisi için ağlanılmasını vasiyet ederse bu ölüye azap verilir, demişler. Nitekim yukarıdaki diğer bazı hadislerden anlaşıldığı gibi Hz. Ömer, Abdullah b. Ömer, Ebû Musa el-Eş'ari gibi sahabilerin ve Katade, Şa'bi, Said b. Müseyyeb gibi selef âlimlerinin bu kanaatta oldukları anlaşılmaktadır.

 Hadisi Hz. Ömer (r.a) rivâyet etmiştir. Hadisin vurûd sebebi ise şöyledir: Hz. Aişe demiştir ki, yaşlı bir kadın ölmüş ve üzerine ağıtlar yakmışlar, bunun üzerine Resûlullah (s.a.v.) ölü üzerine ağlamanın kendisine azaba sebebiyet vereceğini söylemiştir. Hadislerden anlaşıldığına göre bu yaşlı kadın Yahudi idi. Yahudilerde de öldükten sonra cenaze üzerinde ağlanılmasını tavsiye etmek bir adet haline dönüşmüştü. Bu sebeple cenaze üzerindeki ağlamalar sadece ağlayan kişilerin değil, ağlanılmasını tavsiye eden ölünün de sebep olduğu bir günah olarak işlenmekteydi. Bu sebeple Fıkhi açıdan bu hadisin izahını yapan fakihler "eğer ölen kişi öldükten sonra üzerine ağlanılmasını vasiyet ederse bu günahtır. Kendisine azap verilir. Vasiyet etmese herhangi bir günah yoktur" şeklinde ictihad etmişlerdir. Buradaki azap, kendisi suç işlemeden başkasının işlediği günaha terettüp eden bir azap değil, ölmeden önce yaptığı vasiyet üzerine günaha sebep olmaktan dolayıdır. 
Hz. Aişe'nin de buna yakın bir anlayışı benimsediğini şu hadis göstermektedir:

عَنْ عَائِشَةَ ، قَالَتْ : إِنَّمَا كَانَتْ يَهُودِيَّةٌ مَاتَتْ ، فَسَمِعَهُمُ النَّبِيُّ صَلَّى الله عَليْهِ وسَلَّمَ يَبْكُونَ عَلَيْهَا ، قَالَ : فَإِنَّ أَهْلَهَا يَبْكُونَ عَلَيْهَا ، وَإِنَّهَا تُعَذَّبُ فِي قَبْرِهَا.

"Hz. Aişe bir Yahudi kadın ölünce Hz. Peygamber (s.a.s), onların bu kadın üzerine ağladığını işitti ve şöyle buyurdu: 'Onun akrabası kadının ölümünden dolayı ağlıyorlar. Şüphesiz o kadın kabrinde azap görüyor."

O halde bu hadisin uydurma olduğu ve bir hüküm ifade etmediği konusunda Hz. Aişe'ye isnad edilen umûmî hükmün doğru olmadığı, Hz. Aişe'nin bu şekildeki ağlamayı tavsiye eden âdete bağlı olmayan Müslümanlar hakkında hadisin hükmünü icra etmenin {وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى}(5)âyetine aykırı olduğunu ifade ettiği anlaşılmaktadır. Bu durum Hz. Aişe'nin şu sözünde daha net şekilde anlaşılmaktadır: "فَقَالَتْ لاَ وَاللَّهِ مَا قَالَ رَسُولُ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- قَطُّ « إِنَّ الْمَيِّتَ يُعَذَّبُ بِبُكَاءِ أَحَدٍ ». وَلَكِنَّهُ قَالَ « إِنَّ الْكَافِرَ يَزِيدُهُ اللَّهُ بِبُكَاءِ أَهْلِهِ عَذَابًا وَإِنَّ اللَّهَ لَهُوَ أَضْحَكَ وَأَبْكَى وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى ». قَالَ أَيُّوبُ قَالَ ابْنُ أَبِى مُلَيْكَةَ حَدَّثَنِى الْقَاسِمُ بْنُ مُحَمَّدٍ قَالَ لَمَّا بَلَغَ عَائِشَةَ قَوْلُ عُمَرَ وَابْنِ عُمَرَ قَالَتْ إِنَّكُمْ لَتُحَدِّثُونِّى عَنْ غَيْرِ كَاذِبَيْنِ وَلاَ مُكَذَّبَيْنِ وَلَكِنَّ السَّمْعَ يُخْطِئُ." Buna göre Hz. Aişe, ölünün sağ kişinin ağlamasından dolayı azap gördüğünü umûmen reddetmemekte, bu hükmün mü'minler hakkında da teşmil edilmesini reddetmekte ve ilgili âyete aykırı görmektedir. Zira mü'minler öldükten sonra cenazeleri üzerinde ağlamayı tavsiye etmiyorlar ki hiçbir suçu yokken azaba maruz bırakılsınlar. Kâfirlere veya Yahudilere gelince onlar kibir, asabiyet, gurûr, şan ve şöhret gibi duygularını ölümünden sonraya da intikal ettirmek üzere evlatlarının ve akrabalarının üzerlerinde ağlamasını tavsiye ettiklerinden dolayı suçludurlar ve bu suçları karşılığında ölümden sonra azaba duçar olmaları âyete aykırı değildir. İşte Hz. Aişe annemizin görüşü budur. Ama hadis inkârcıları güya hadis uydurulmasına karşı çıkarken, aslında kendi görüşleri doğrultusunda Allah'ı, Peygamberi, sahabeyi ve Hz. Aişe'yi konuşturup, ham âyet ve hadis uydurmaktadırlar, hem de âyet ve hadislerde olmayan manaları onlara yüklemektedirler. Bunun vebali, öldükten sonra ağlanmasını tavsiye edenlerin vebalinden daha büyüktür.

Hadis inkârcıları, tenkid ettikleri hadislerin vürûd sebebinden ve fıkhi yönünden habersiz olarak konuştuklarından dolayı karanlığa taş atan çocuklar gibi taşın nereye düştüğünü bilmez bir durumdadır. Akla uymuyor zehabına kapılarak hevasına uymadığı için hadisleri bu şekilde reddetmek yerine, hadislerin farklı rivâyetlerini araştırmak, onların şerhlerine müracaat etmek, derin bir İslam kültür ve medeniyeti bilgisini gerektiren hadis usûlü, hadis tarihi ve hadis ilmi konusunda mütehassıs ulemaya başvurmak gerekir. Aksi takdirde Hz. Peygamber'e ait birçok hadis, ona ait değildir zannıyla reddedilmiş olur. Peygamber Efendimiz söylemediği halde ona uydurma hadis nispet etmek ne kadar kötü ise, onun söylemiş olduğu şeyleri söylemedi diyerek reddetmek de o kadar kötüdür. Biri dinde olmayanı dine eklemek, diğeri de dinde olan şeyi dinden çıkarmak anlamına gelmektedir. Bu nedenle hadis konusunda çok hassas davranmak zorundayız.

Dipnotlar

1-En'âm, 6/164.

2-Buhârî, "Cenâiz", 33.

3-Müslim, "Cenâiz", 16, 22.

4-İbn Mâce, Cenâiz, 54.

5-Enâ'm, 6/164.