HADİS VE HADİS İLİMLERİNİN EN ÖNEMLİ MESELELERİNE DAİR SORU-CEVAPLAR

Soru-: Sahih-i Buhari ve Sahih-i Müslim’deki hadisler, ilim ifade eder mi? Cevap-: Muhakkik âlimlerin pek çoğuna göre, Buhari ve Müslim’de mütevatir olmayan hadisler, zan ifade ederler; çünkü ahad haberlerdir. Genel bir usul kaidesi olarak ahad haberler, zan ifade ederler. Bu konuda Buhari, Müslim ve diğer hadis kitapları arasında herhangi bir fark yoktur


Muhammed Emin Er

.

2019-11-21 09:59:53

Soru-: Sahih-i Buhari ve Sahih-i Müslim'deki hadisler, ilim ifade eder mi?

Cevap-: Muhakkik âlimlerin pek çoğuna göre, Buhari ve Müslim'de mütevatir olmayan hadisler, zan ifade ederler; çünkü ahad haberlerdir. Genel bir usul kaidesi olarak ahad haberler, zan ifade ederler. Bu konuda Buhari, Müslim ve diğer hadis kitapları arasında herhangi bir fark yoktur.(1)

Soru-: Ravinin cerhi (ravinin kendisinin veya rivayetinin kusur sebebiyle reddedilmesi), mutlak manada tadilden (onu güvenilir sayma) öncelikli midir?

Cevap: Eğer cerh, sebep ve gerekçeleri açık bir biçimde ortaya çıkmış ise, tadilden önce gelir. Eğer değilse cerh kabul edilmez.(2)

Soru: Bidatçinin (mübtedi') rivayeti geçerli midir?

Cevap: Hadis âlimleri, fakihler ve usulcüler şöyle demişlerdir: Bidatinden dolayı tekfir edilen bidatçinin rivayetli ittifakla kabul edilmez. Tekfir edilmeyenin rivayetinde ise ihtilaf edilmiştir. Kimisi bu tür bir bidatçinin, fasıklığından dolayı rivayetinin genel anlamda kabul edilemeyeceğini ve tevilin ona fayda sağlamayacağını belirtir. Diğer bir kısmı ise, kendi mezhebine destek için yardım söylemeyi caiz sayan biri olmadığı müddetçe- ister bidatinin propagandasını yapan olsun veya olmasın- rivayetlerini geçerli sayarlar. Kimisi de şöyle demiştir: Kendi bidatine çağıran bir propagandacı değilse kabul edilir, aksi halde edilmez. Bu görüş âlimlerin çoğunluğunun görüşü olup en tutarlı/dengeli ve doğru görüş de budur.(3)

Soru: Haberle şahitlik arasındaki fark nedir?

Cevap: Haber ve şahitlik bazı yönlerde ortak iken bazı yönlerden de farklılık arz eder. Ortak yönleri: Müslüman, akıl-bâliğ, adalet, mürüvvet(4), naklettiği haberi ve şahid olduğu şeyi zihnine iyice kaydedip başkalarına aktarabilecek kabiliyette olmak. Farklı yönler ise: Hürriyet, erkek olmak, sayı, töhmet (rivayette yalanla suçlama) ve aslın olduğu yerde ferin kabûlüdür. Mesela, kölenin, kadının, tek kişinin haberleri ve hocanın (asıl) huzurunda talebenin (fer') rivayeti makbuldür. Ancak bu sayılanlar içinde kadın haricindekilerin şahitlikleri kabul edilmez. Kadının da belli yerlerdeki şahitliği –diğer şahitler gibi- geçerli sayılır.(5)

Soru: Hadis ravisi veya hadis okuyan kimse, hadisin lafzında şüpheye düşerse yahut mana olarak rivayet etmek isterse ne demelidir?

Cevap: Âlimler şöyle demişlerdir: "Ravinin ve hadis okuyan kimsenin, hadis lafzında şüpheye düşmesi halinde, hadisin peşinden 'ev kemâ kâl: yahut buna benzer bir şey söyledi' demelidir." Âlimler şunu da ifade etmişlerdir: "Hadisleri mana olarak nakleden kişinin, tıpkı sahabe ve ondan sonraki nesillerin yaptığı gibi, hadisi rivayet ettikten sonra 'ev kemâ kâl, nahvu hâzâ: veya buna benzer, bunun gibi' ifadesini kullanmaları müstehaptır. Allah, yine de en doğrusunu bilir."

Soru: Yalan nedir? Bir haberin yalan sayılabilmesi için kasıtlı olması şartı aranır mı?

Cevap: Âlimlere göre yalan, bir şeyi olduğundan farklı bir şekilde haber vermektir. Ve kasıt şartı aranmaz. Fakat kasıt, yapılan işin günah sayılabilmesi için şarttır. Yine de en doğrusunu Allah Teâlâ bilir.(6)

Soru: Her insandan rivayette bulunmak caiz midir? Cerhin hükmü nedir?

Cevap: Sadece güvenilir (sika) ravilerden rivayette bulunmak caizdir. Ravileri, taşıdıkları kusur ve yaptıkları yanlışlardan dolayı cerhetmek caiz, hatta farzdır. Üstelik bu tür bir eleştiri, haram olan bir gıybet değil, tam tersine yüce şeriatı savunma sayılır.(7)

Dipnotlar

1-Nevevi, Mukaddimetu Şerhu Müslim, c. 1, s. 20

2-A.g.e., c. 1, s. 25

3-A.g.e., c. 1, s. 60

4-Sözlükte adamlık ve insaniyet anlamına gelen mürüvvet, hadis ıstılahında ravinin rivayetinin kabul edilebilmesi için onda bulunması gereken adaleti sağlayacak meleke olarak tanımlanır. Adalet ise en azından takvayı bırakmamak, mürüvveti ihlal edecek şeylerden kaçınmakla olur. Buna göre mürüvvet, halk nazarında hoş karşılanmayan davranışlardan kaçınarak güzel ahlakın tamamlayıcısı olan davranışlar içinde bulunmak ve müslüman şahsiyetini en mükemmel seviyeye çıkarmak anlamında bir haslet olmaktadır. (bkz, Mücteba Uğur, Hadis Terimleri Sözlüğü, s. 273 vd., T.D.V.Y, Ankara-1992) [M].

5-A.g.e., c. 1, s. 61

6-A.g.e., c. 1, s. 75

7-A.g.e., c. 1, s. 84

Bu yazıya yorum yazın


Not: Yanında (*) işareti olanlar zorunlu alanlardır.

Bu yazıya gelen yorumlar.

DİĞER YAZILAR

ALLAH RASULÜ HAKKINDA ÖZ BİLGİ

ALLAH RASULÜ HAKKINDA ÖZ BİLGİ

Annem, babam ona feda olsun. O, zamanen, şanca, cemâlen ve kemâlen Peygamberlerin hâtemidir. Onl

PEYGAMBER EFENDİMİZ’İN “İSMET”İ VE “İSTİĞFAR”I

PEYGAMBER EFENDİMİZ’İN “İSMET”İ VE “İSTİĞFAR”I

Özet: Kulun işlediği günahlardan pişmanlık duyma ve Allah’ın affına sarılma anlamını i

ALLAH RASULÜNÜN MANEVİ ŞAHSİYETİ-3

ALLAH RASULÜNÜN MANEVİ ŞAHSİYETİ-3

Fahr-ı Kâinat Efendimize Ta’zîm edip Saygı Göstermeyi Emreden Ayetler: 1- Yüce Allah Kur’

ALLAH RASULÜNÜN MANEVİ ŞAHSİYETİ-2

ALLAH RASULÜNÜN MANEVİ ŞAHSİYETİ-2

Fahr-ı Kainat’a Nasıl Bakmalıyız: Kur’ân’da, “Muhakkak ki, Allah katında sizin en d

ALLAH RASULÜNÜN MANEVİ ŞAHSİYETİ-1

ALLAH RASULÜNÜN MANEVİ ŞAHSİYETİ-1

Fahr-ı Kâinat Efendimiz, (Aleyhissâlatü vesselâm) Kur’ân’ı Mekkelilere tebliğe başladı

HADİS DEĞERLENDİRMELERİNDE MODERNİST BAKIŞIN ÇIKMAZLARI

HADİS DEĞERLENDİRMELERİNDE MODERNİST BAKIŞIN ÇIKMAZLARI

Muhâl ve münker muhteva taşıyan veya bu türden bir sonuca götüren hadislerin isnadı nasıl o

MODERN DÖNEMDE SÜNNETİN HÜCCET DEĞERİNE DİL UZATILMASI

MODERN DÖNEMDE  SÜNNETİN HÜCCET DEĞERİNE DİL UZATILMASI

FİTNENİN TARİHÇESİ Dr. Mustafa el-A’zamî “Dirasat fi’l-Hadisi’n-Nebevî” adlı kita

SİYER OKUNURKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN BİR HUSUS

SİYER OKUNURKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN BİR HUSUS

Bu güne kadar Hz. Peygamber hakkında birçok kıymetli eser kaleme alınmıştır. Bu eserlerin ç

HATEMİYYET’E DAİR FARKLI BİR TAHKİK

HATEMİYYET’E DAİR FARKLI BİR TAHKİK

Bu yazıda Muhammed Mustafa’nın (sallallahu aleyhi ve sellem) son Peygamber, Kur’an’ın da im

MEALCİLERİN SÜNNET HAKKINDAKİ ŞÜPHELERİ VE BUNLARA VERİLEN CEVAPLAR

MEALCİLERİN SÜNNET HAKKINDAKİ ŞÜPHELERİ VE BUNLARA VERİLEN CEVAPLAR

Hadisleri inkar edenlere mealciler, akılcılar ve Kur'an'cılar denilir. Bunlar kendilerine nispet

HZ. PEYGAMBERE KARŞI GÖREVLERİMİZ

HZ. PEYGAMBERE KARŞI GÖREVLERİMİZ

İslâm bir dindir. Bu dini gönderen Allah (cc)'dır. Bu dinin bir kutsal kitabı, bir peygamberi,

Ey insanlar! Allah'ın size olan nimetini hatırlayın; Allah'tan başka size gökten ve yerden rızık verecek bir yaratıcı var mı? O'ndan başka tanrı yoktur. Nasıl oluyor da (tevhidden küfre) çevriliyorsunuz!

Fatır, 3

GÜNÜN HADİSİ

"Kim ilim tahsili için bir yola girerse Allah ona cennete gidecek yolu kolaylaştırır."

Müslim

TARİHTE BU HAFTA

*Cumhuriyet'in ilanı(29 Ekim 1923) *Sütçü İmam Maraş'ta direnişi başlattı(31 Ekim 1919) *I.Dünya Harbine girdik(1 Kasım 1914) *İmam-ı Rabbani Hz.lerinin İrtihali(2 Kasım 1624) *Hz.Ömer(r.a.)'in Şehadeti(3 Kasım 644)

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...

SİTE HARİTASI