YA HAYIR KONUŞ YA SUS

Soru: Peygamber Efendimizin “ya hayır konuşsun ya da sussun” sözünün anlamı nedir?


Muhammed Emin Er

.

2019-11-29 14:36:49

Soru: Peygamber Efendimizin "ya hayır konuşsun ya da sussun" sözünün anlamı nedir?

Cevap: Bunun manası: Eğer kişi konuşmak istediğinde, konuşacağı şey, farz veya mendûp türünden, gerçekten hayırlı ve kendisine sevap kazandırabilecek bir söz olacaksa, o zaman konuşsun. Yok, eğer böyle bir sevabı elde edebileceği bir hayrı göremezse, o zaman da sussun. Bu noktada bizzat sözün haram yahut mekruh veya mubah olması arasında hiçbir fark yoktur.

Buna göre mubah olan bir sözün, harama veya mekruha yol açabileceği endişesiyle, terk edilmesi emredilmiş veya söylenmemesi mendup sayılmıştır. Zira genelde veya çoğunlukla böyle olmaktadır. Nitekim şeriat da, haram veya mekruhlara düşülebileceği endişesiyle mubah olan pek çok söz ve işten el çekmeye teşvik etmektedir.

Bu çerçevede İmam Şafii (r.a.) hadisi şu şekilde anlamaktadır: "Biriniz konuşmak istediği zaman, iyice düşünsün, eğer sözlerinin kendisi için zararlı olmayacağını anlarsa konuşsun. Ama eğer zararlı çıkacağını hissederse veya en azından bu yönde bir şüphesi olursa o zaman vazgeçsin."

Üstaz Ebu'l-Kâsım el-Kuşeyrî ise (rh.a.) şunları söyler: "Suskunluk selamettir ve aslolan da budur. Gerektiği yerde susmak faziletli insanların özelliklerinden biri olduğu gibi gerektiği yerde de konuşmak en güzel huylardan biridir.

Ebu Ali ed-Dekkak'ın şöyle dediğini işittim: 'Haksızlık karşısında susan, dilsiz şeytandır'. (el-Kuşeyrî der ki:) (Nefis ve şeytanla) mücahede edenlerin suskunluğu tercih etmelerinin sebebi, konuşmanın afetleri, nefsin konuşmaktan aldığı hazzı, güzel konuşmaktan ötürü akranı içerisinde temayüz etme eğilimi ve övgü özelliklerini sergilemeye sebep oluşu gibi daha pek çok afeti bilmeleridir. Riyazet ehlinin temel vasfı; münazele(1) hükmünde ve ahlak tezhibindeki(2) rükünlerinden biridir.

El-Fudayl b. Iyâz şöyle der: 'Sözlerini amelinden sayan kimsenin, malâyânî konuşmaları azalır'. Zünnûn-i Mısrî de şöyle demektedir: 'Nefsine en çok hâkim olan insan, dilini en fazla tutandır'. Allah en iyisini bilir."(3)

Dipnotlar

1- Münâzele: Sözlükte, mesafe alma, menzillerde yol alma, biri iniş, diğeri çıkış halinde bulunan iki zatın yüz yüze gelmeleri anlamına gelir. Tasavvufi bir terim olarak ise, Hakk'ın kuluna inmeyi irade etmesi ve kulunun kalbinde ona doğru gitme arzusunu yaratması ve böyle bir karşılaşma halinin vukûa gelmesidir. Gerçekte kulun Hakk'a doğru menzil alması çıkış (su'ûd, 'uruc), Hakk'ın kuluna yaklaşması iniş (nüzûl) dur. Fakat yine de her ikisinin birbirine yaklaşması karşılıklı iniş (münâzele) terimi ile ifade edilir (bkz. Süleyman Uludağ, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, s. 386)

2-Tehzib: Düzeltme, halis hale getirme, ıslah etme. İlmi ve ameli, bunlara yakışmayan şeylerden arındırmak, hem bilgi, hem davranış yönünden temiz ve pâk olmak, ilmi cehaletten, ameli riyadan arındırmak. (bkz. Uludağ, a.g.e, s. 521)

3-Nevevi, a.g.e., c.2, s. 19

 

 

Bu yazıya yorum yazın


Not: Yanında (*) işareti olanlar zorunlu alanlardır.

Bu yazıya gelen yorumlar.

DİĞER YAZILAR

AFETLER VE KURTULMA YOLLARI

AFETLER VE KURTULMA YOLLARI

A-ZAHİRİ AFAT: -İflas. Müslümanların çoğu iflasla kuşatılmasının sebebi: bilgi azlı

TEŞRİK TEKBİRLERİ

TEŞRİK TEKBİRLERİ

Teşrik tekbirlerinin ve ihlas suresinin Arefe gününde 1000 defa okunmasının bazı hikmetleri:

İSTİKBAL İSLAM’INDIR-3

İSTİKBAL İSLAM’INDIR-3

Bediüzzaman’ın Müdellel Ümidi: Bediüzzaman hazretleri, (31 Mart hadisesinden bir müddet son

İSTİKBAL İSLAM’INDIR-2

İSTİKBAL İSLAM’INDIR-2

II. HZ. PEYGAMBERDEN GELEN BEŞARETLER Hayatı boyunca ümmetine karşı gösterdiği ilgi, şefkat

İSTİKBAL İSLAM’INDIR-1

İSTİKBAL İSLAM’INDIR-1

Gelecekte İslamiyet’in hâkimiyetine işaret eden beşaretler: Kur'an-ı Kerim'in istikbalin hâ

ÖLENLER EŞİT DEĞİLDİRLER

ÖLENLER EŞİT DEĞİLDİRLER

İnsanların ölüme negatif düşüncelerle bakmalarındaki sıkıntılardan biri de şudur ki, onu

CENNET VE CEHENNEM SADECE MANEVİ DEĞİLDİR

CENNET VE CEHENNEM SADECE MANEVİ DEĞİLDİR

Cennet ve Cehennem iki yurttur; birisi sevaba birisi azaba, birincisi muttakilere, ikincisi kâfirle

ACBU’Z ZENEB HADİSİ

ACBU’Z ZENEB HADİSİ

Bir sorunun cevabı; “Müzedeki bir insanın iskeleti 2.000 senedir var olduğu söyleniyor. Halbu

NAMAZDA 17 SIRRI

NAMAZDA 17 SIRRI

İslam Literatüründe “el-Mabud” kelimesi hakiki mabud olan Allah’ın bir vasfıdır. Ebced d

İNSANLARIN AYIBINI GİZLEMEK

İNSANLARIN AYIBINI GİZLEMEK

Kişi kendisine nasıl davranılmasını istiyorsa, başkalarına da öyle davranmalıdır. Bu minva

CEHENNEM NEREDEDİR?

CEHENNEM NEREDEDİR?

Soru: Cehennem Nerededir? Cevap: Cennet ise Kur’an-ı Kerim'de zikredildiği gibi yüksektedir ve

"Ey Rabbimiz! Nurumuzu tamamla ve bizi bağışla, şüphesiz ki sen her şeye kadirsin."

Tahrim, 8

GÜNÜN HADİSİ

Herhangi bir kişi, mükemmel bir abdest alıp da namaz kılarsa, o namazla gelecek namaz arasında işlediği bütün günahları bağışlanır.

Buhari

TARİHTE BU HAFTA

*Cumhuriyet'in ilanı(29 Ekim 1923) *Sütçü İmam Maraş'ta direnişi başlattı(31 Ekim 1919) *I.Dünya Harbine girdik(1 Kasım 1914) *İmam-ı Rabbani Hz.lerinin İrtihali(2 Kasım 1624) *Hz.Ömer(r.a.)'in Şehadeti(3 Kasım 644)

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...

SİTE HARİTASI