Acve hurması, Peygamberimizin dikmiş olduğu hurma cinsidir. Bu hurmanın zehire karşı panzehir olduğu ile ilgili çok sayıda hadis, kaynaklarda geçmektedir. Bir tartışma programında bir hadis inkârcısı iddiasını pekiştirmek için fare zehiri ile hurma getirip ilgili hadisi adeta yalanlarcasına ve istihza edercesine muhatabına takdim etmişti. Bu adam, hadisin sıhhatini, muhatabının bedeni üzerinde test etmek suretiyle belirlemek istemesi etik bir durum değildi. Hadislerin sıhhatiyle ilgili başka kriterler vardır ki, muhaddisler o kriterlerle hadislerin sıhhatini belirlerler. Biz acve hurmasıyla ilgili rivâyetlerin kaynağını belirtip bazı önemli husûsları da dikkatinize çekeceğiz, inşaallah…

باب العجو:حَدَّثَنَا جُمْعَةُ بْنُ عَبْدِ اللهِ ، حَدَّثَنَا مَرْوَانُ ، أَخْبَرَنَا هَاشِمُ بْنُ هَاشِمٍ ، أَخْبَرَنَا عَامِرُ بْنُ سَعْدٍ ، عَنْ أَبِيهِ ، قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللهِ صلى الله عليه وسلم : مَنْ تَصَبَّحَ كُلَّ يَوْمٍ سَبْعَ تَمَرَاتٍ عَجْوَةً لَمْ يَضُرُّهُ فِي ذَلِكَ الْيَوْمِ سُمٌّ ، وَلاَ سِحْرٌ(1).

باب الدواء بالعجوة للسحر. حَدَّثَنَا عَلِيٌّ ، حَدَّثَنَا مَرْوَانُ ، أَخْبَرَنَا هَاشِمٌ ، أَخْبَرَنَا عَامِرُ بْنُ سَعْدٍ ، عَنْ أَبِيهِ ، رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ ، قَالَ : قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم مَنِ اصْطَبَحَ كُلَّ يَوْمٍ تَمَرَاتٍ عَجْوَةً لَمْ يَضُرُّهُ سَمٌّ ، وَلاَ سِحْرٌ ذَلِكَ الْيَوْمَ إِلَى اللَّيْلِ وَقَالَ غَيْرُهُ سَبْعَ تَمَرَاتٍ حَدَّثَنَا إِسْحَاقُ بْنُ مَنْصُورٍ ، أَخْبَرَنَا أَبُو أُسَامَةَ ، حَدَّثَنَا هَاشِمُ بْنُ هَاشِمٍ قَالَ : سَمِعْتُ عَامِرَ بْنَ سَعْدٍ سَمِعْتُ سَعْدًا ، رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ ، يَقُولُ : سَمِعْتُ رَسُولَ اللهِ صلى الله عليه وسلم يَقُولُ : مَنْ تَصَبَّحَ سَبْعَ تَمَرَاتٍ عَجْوَةً لَمْ يَضُرُّهُ ذَلِكَ الْيَوْمَ سَمٌّ ، وَلاَ سِحْرٌ(2)

حَدَّثَنَا أَبُو بَكْرِ بْنُ أَبِى شَيْبَةَ حَدَّثَنَا أَبُو أُسَامَةَ عَنْ هَاشِمِ بْنِ هَاشِمٍ قَالَ سَمِعْتُ عَامِرَ بْنَ سَعْدِ بْنِ أَبِى وَقَّاصٍ يَقُولُ سَمِعْتُ سَعْدًا يَقُولُ سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ -صلى الله عليه وسلم- يَقُولُ « مَنْ تَصَبَّحَ بِسَبْعِ تَمَرَاتٍ عَجْوَةً لَمْ يَضُرَّهُ ذَلِكَ الْيَوْمَ سُمٌّ وَلاَ سِحْرٌ(3)

حدثنا عبد الله حدثني أبي ثنا عبد الله بن نمير ثنا هاشم عن عائشة بنت سعد عن سعد قال قال رسول الله صلى الله عليه و سلم:من تصبح بسبع تمرات من عجوة لم يضره ذلك اليوم سم ولا سحر 
تعليق شعيب الأرنؤوط : إسناده صحيح على شرط البخاري رجاله ثقات رجال الشيخين غير عائشة بنت سعد(4)

1- Konumuzla ilgili hadislerin meali şöyledir: "Kim her sabah yedi ucve hurmasını yerse, o gün ona zehir ve sihir zarar vermez."

Acve hurmasıyla ilgili hadisler; Buhârî, Müslim, Ahmet b. Hanbel, Ebû Davûd Nesâî, Sunen-i Ebi Ya'la ve İbn Şeybete gibi kaynaklar kanalıyla gelmiştir. Hadis inkârcıların itiraz ettikleri diğer hadisler sahih olduğu gibi yukarıdaki Arapça metinde de anlaşıldığı üzere acve hurmasıyla ilgili hadisler de sahihtir. Raviler güvenirdirler. Demek ki senette bir problem görülmemektedir.

2- Bu hadisin metin kriterini yaptığımızda Kur'ân'a aykırı olmadığını görürüz. Onlar, hadisleri Kur'ân'a arz edelim diyorlar, ancak bu davalarında da dürüst değillerdir. Nitekim Kur'ân'da hurmanın faydasına işaret edilmiştir. Örneğin Kur'ân-ı Kerim'de Hz. Meryem'e doğum öncesinde hurma yemesi tavsiye edildiği zikrediliyor: "Derken doğum sancısı onu bir hurma dalına sürükledi. Dedi ki: 'Keşke bundan önce ölseydim de, hafızalardan silinip unutuluverseydim.' Altından (bir ses) ona seslendi: 'Üzülme, Rabb'in senin altında bir su arkı kılmıştır. 'Hurma dalını kendine doğru salla, üzerine henüz oluşmuş taze hurma dökülüversin.' Artık, ye, iç, gözün aydın olsun."(5)

İlgili âyet ve hadisler hakkında tıpçıların araştırma yapmaları gerekir. Bu bizim değil, onların görevidir. Bize düşen nassları doğru sunmamız ve doğru okumamızdır.

3- Doktorlar hurmanın faydalarıyla alakalı çok şey zikretmişlerdir. Biz de hurmanın faydalarını onların sözlerine dayanarak şöyle özetleyebiliriz: Bedene güç verir, iltihapları söker, ishala ve ağız içi yaralara iyi gelir, bol miktarda fosfor içerdiğinden dolayı kısırlık tedavisinde kullanılır, balgam, öksürük ve grip için faydalıdır, kasları güçlendirir, kanser ve şeker hastalarına iyi gelir, kan yapıcıdır, hazmı kolaylaştırır, vücuttaki zehirleri atar, bağırsakları çalıştırır, B1 ve B2 vitaminlerini içerir, diş etini güçlendirir v.s. Belirttiğimiz gibi bu tıpçıların işidir. Onların laboratuar ortamlarında bunları araştırmaları ve incelemeleri gerekir. Nitekim bilimsel olarak bazı araştırmalar da yapılmıştır. O, çalışmaların sonuçlarına da bakılabilir. Bize düşen Peygamberimizin tavsiyesi ise 'duyduk, itaat ettik' demektir.

4- Medine hurmasını (acve hurması) diken bizzat Hz. Peygamber (s.a.v.)'dır. Bu hadiste bahsedilen hurmadaki şifa o dönemde gerçekleşmiştir. Burada dikkat edilmesi, gereken nokta bütün hurma çeşitleri değil acve hurmasıdır. Bu hurma bazı beldelerde etkili olurken bazılarında ise sonuç vermeyebilir. Bazı yerlere sonuç vermemesi, Hadisin inkârını gerektirmemektedir. Başka bir görüşe göre buradaki şifa hurmanın kendisi değil, Hz. Peygamber (s.a.v.)'in duasıyladır.(6)

Sonuç olarak diyebiliriz ki, ele aldığımız acve hurmasıyla ilgili hadis, sahih bir hadistir. Mutlaka birçok fayda barındırır. Zehirlenmelere karşı panzehir de olabilir. Benim Peygamberim zehire karşı yememizi tavsiye etmişse ve hadis de sahih ise kabullenmekten başka yapacağımız bir şey olamaz. Birisine zehir verip hemen ardından yedi tane hurma verelim de panzehir olsun gibi bilimsellikten ve etikten uzak bir davranış içinde olmak, iyi niyetli insanların işi değildir.

Her gün hurma yemeğe devam etmek, vücudun direncini artırmaya sebeptir. Herhangi bir olay vukû bulduktan sonra çareler aranır. Aksi durum olamaz. Bir doktor alerjik bir madde verir, sonra da antihismatik/antialerjik bir ilaç vererek hastasını tedavi etmeye hakkı yoktur, aklı başında olan bir doktor bunu yapamaz. Kimi zaman olumlu sonuç elde edilemez. Peygamberimizin tavsiyesi ise koruyucu hekimliktir. Hadis düşmanları hadisleri yüzeysel eleştireceklerine, akıllarını başlarına alıp araştırmaları ve bu şeytanî vesveselerden vazgeçmeleri gerekir. Hidayete tabi olanlara selam olsun…

Dipnotlar

1-Buhârî, 43/5445.

2-Buhârî, 52/5768-5769.

3-Müslim, III, 1618.

4-İbn Hanbel, III, 140.

5-Meryem 23-26.

6-İbn Hacer, Fethu'l-Bâri, X, 250.