İşârâtü'l İ'caz hakkında çok şeyler söylendi, pek çok şeyler yazıldı. Binâenaleyh, bu fakirin ilmi hüviyeti İşâr'atü'l İ'caz'ın ilmi seviyesini ihâtaya ve anlatmaya kâfi değildir. Fakirin yapacağı, olsa olsa, farklı bir pencereden bakarak, görebildiklerini dile getirmekten başka bir şey değildir.

Bir çok tefsiri mütalaa etmiş bir kardeşiniz olarak şunu söyleyebilirim ki, İşaratü'l İ'caz ne Zemahşeri'nin Keşşâf'ı, ne de demirden leblebi olan Kadı Nasirüddin'in Tefsir-i Beydavisi değildir. Kısmen benzerlik arz etmiş olsa da, Fahreddin-i Razi'nin Tefsir-i Kebir'inin bile i'caz bakımından boy ölçüşemeyeceği bir eser değil, bilakis zernişan olan bir şaheserdir.

Mazgalların üzerinde çömelmiş talebelerine zindandan kitap yazdıran İmam Serahsi'ye hayran olmamak mümkün değildir. Refah yerine zindanı tercih eden İmam-ı Azam olmak kolay değildir. Herkes İmam-ı Azam olamaz. İmam-ı Azam de, orada dur!

Zekalarıyla ve ezberleriyle öne çıkan ve İmam olmayı sonuna kadar hak eden şahsiyetlerin çektikleri çileler de en az ilimleri kadar büyüktür. Büyüklerin çilesi de büyük olur.

O çilekeşlerden birisi de Üstad Bediüzzaman Hazretleridir. Benim gibi rahle başında ders okuyanların Birinci Dünya Savaşı sıralarında at sırtında, yaralı olarak İşârâtü'l İ'caz'ı yazdıran Hazret-i Üstadı, onun ilmini ve çilesini anlaması ve anlatması mümkün değildir.

Atmış- yetmiş cild olarak yazılması tasavvur edilen, ancak Fatiha Suresinden Bakara Suresinin 33. ayet-i kerimesine kadar yazılması Rabbü'l âlemin tarafından takdir edilen İşârâtü'l İ'caz, Bedii bir âlimin eşsiz bir eseri olarak kütüphanelerin başköşesinde bir serlevha olarak bulunmayı fazlasıyla hak eden muhteşem bir tefsirdir.

Bu tefsiri muhteşem yapan sebeblerin başında gelen şey ise, söylenmemiş olan şeylerin söylenmesi ve söylenen şeylerin de sadece bir cümle ve bir kelimeden çıkarılmış olmasıdır.

Sözlerimin onlarca şahidinden sedece birisi, وَمَا اُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ ayet-i kerimesindeki وَمَا اُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ nâzm-ı celilidir. Kıyamete kadar düşünsem tasavvur edemeyeceğim manaları tasavvur eden, bir kelimeden altı değişik manayı çıkaran ve çıkardığı o manaları da akaidde delil olarak önümüze koyan bir müfessir Bediüzzaman ismini hak ettiği gibi, o işaretleri sinesinde sır yapan bu tefsir de, isminin müsemması olmayı ziyadesiyle hak eden bir tefsirdir.

"Üç boyutlu resmi görmek kolay değildir" Besmeleyi tefsir ederken, Rahman Ve Rahim isimlerinin izahı sadedinde belagattaki tecelli sanatının farklı yansımasını ortaya çıkaran üç boyutlu portre gibidir İşârâtü'l İ'caz!

Ruhsuz bedenin adı ceseddir. Lafız mana ile izdivac etmezse kelam olmaz. İncisi olmayan sadef kabuktur. İnsanı kul yapan ruh ve beden gibidir İşârâtü'l İ'caz!

Allah yolunda yürüdüğünü zannedenler ile şeriat yolunda şerefiyle sürünenlerin mürekkeplerinden dökülen şehadet kanı gibidir İşârâtü'l İ'caz!

"Din hayatın hayatı, hem nuru, hem esası. İhya-yı din ile olur şu milletin ihyası" düsturunun aydınlattığı yolda bir ahter-i kebirdir İşârâtü'l İ'caz! Vesselam!