KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-16
Aşağıdaki maddede cüz’î iradenin sorumluluk anahtarı olduğuna işaret edilmiştir; “Yedincisi: İrade-i cüz’iye-i insaniye ve cüz’-i ihtiyariyesi çendan
Aşağıdaki maddede cüz'î iradenin sorumluluk anahtarı olduğuna işaret edilmiştir;
"Yedincisi: İrade-i cüz'iye-i insaniye ve cüz'-i ihtiyariyesi çendan zaîftir, bir emr-i itibarîdir, fakat Cenab-ı Hak ve Hakîm-i Mutlak, o zaîf cüz'î iradeyi, irade-i külliyesinin taallukuna bir şart-ı âdi yapmıştır. Yani ma'nen der: "Ey abdim! İhtiyarınla hangi yolu istersen, seni o yolda götürürüm. Öyle ise mes'uliyet sana aittir!" Teşbihte hata olmasın, sen bir iktidarsız çocuğu omuzuna alsan, onu muhayyer bırakıp "Nereyi istersen seni oraya götüreceğim" desen, o çocuk yüksek bir dağı istedi, götür-dün. Çocuk üşüdü yahut düştü. Elbette "Sen istedin" diyerek itab edip üstünde bir tokat vuracaksın. İşte Cenab-ı Hak, Ah-kem-ül Hâkimîn, nihayet za'fta olan abdin iradesini bir şart-ı âdi yapıp, irade-i külliyesi ona nazar eder.
Elhasıl: Ey insan! Senin elinde gayet zaîf, fakat seyyiatta ve tahribatta eli gayet uzun ve hasenatta eli gayet kısa, cüz'-i ihti-yarî namında bir iraden var. O iradenin bir eline duayı ver ki, silsile-i hasenatın bir meyvesi olan Cennet'e eli yetişsin ve bir çiçeği olan saadet-i ebediyeye eli uzansın. Diğer eline istiğfarı ver ki, onun eli seyyiattan kısalsın ve o şecere-i mel'unenin bir meyvesi olan zakkum-u cehennem'e yetişmesin. Demek dua ve tevekkül, meyelan-ı hayra büyük bir kuvvet verdiği gibi; is-tiğfar ve tövbe dahi, meyelan-ı şerri keser, tecavüzatını kırar." (Sözler, 468)
ÅžERH:
7. İrade-i cüziye, irade-i külliyenin bir şartı gibidir.
Allah'ın ezeli ilmi insanın özgür iradesini ortadan kaldırmaz mı? Evet, burada şöyle bir soru akla gelebilir: İslam inancına göre, Allah'ın ilmi ezelidir, olmuş, olmakta olan ve olacak olan her şeyi, geçmiş, şimdiki ve gelecek zamanların tümünü kuşatmıştır. Kader de ezeli ilmin bir nevidir. Allah'ın ilmine ve kaderine muhalif bir şeyin olması mümkün değildir. Demek her şey Allah'ın ilmi ve kaderi doğrultusunda olmak zorundadır. O halde, insanların cüz'î iradelerinin ne anlamı var? Neye yarar?
Bunun cevabı şudur: Biz Allah bildiği için herhangi bir iş yapmıyoruz. Biz yapacağımız için Allah biliyor. ZatenAllah'ın geleceği bilmemesi düşünülemez. Bilmezse veya bilemezse yaratıcı olmaz.
Buna tekrar da olsa –yukarıda benzeri geçen- şöyle bir örnek verebiliriz; Allah dostu evliyadan bir öğretmen dü-şünelim: Öğrencilerinden birisine "Yarın seni şu kitaptan imtihan edeceğim" diyor. Fakat öğretmen Allah'ın izniyle onun oyun-eğlence ile meşgul olup sabah okula çalışma-dan geleceğini biliyor, akşamdan karnesine "0" yazıyor. Ertesi sabah öğrenci sorulan sorulara cevap veremiyor ve sıfırı hak ettiğini bildiği anda, öğretmen cebinden not def-terini çıkarıp "Senin çalışmayıp sıfır alacağını bildiğim için, önceden deftere sıfır yazmıştım" diyor. Buna karşı öğrenci "Hocam sen sıfır yazdığın için ben sıfır aldım. Yoksa geçer puan yazsaydın geçerdim" diyebilir mi? Elbette diyemez. Çünkü şayet öğretmen karnesine "0" yazmasaydı yine sıfır alıp sınıfta kalırdı.
 Hülasa: Allah'ın yarattığı işlerin insana bakan iki ciheti vardır.
 Birincisi: İnsana sorumluluk vermeyen ve din imtihanı ile ilgili olmayan hususlardır. Kâinatta yaratılan ve insanın dışında olan her şey bu kısma girer. Ayrıca, insanın ruhani ve cismani bünyesinin çalışması da bu kısma dâhildir. Bun-lara 'ızdırari/gayr-ı ihtiyari' fiiller denir.
İkincisi: İnsanın özgür iradesine bakan fiillerdir. Bunlara "ihtiyarî' fiiller denir. Bunlar da her ne kadar Allah tara-fından yaratılıyorsa da, yaratma noktaları dışındaki işlerinfaili/öznesi insandır. Örneğin; -su-i istimali olmadığı süre-ce-insan, gözü, kulağı, midesi, bağırsağı, akciğerleri ve saireorganlarının çalışıp çalışmadığından sorumlu değildir. Fakat bunları özgür iradesiyle yanlış yolda, haram yolda, gayr-ı meşru yollarda kullanırsa sorumlu olur.
-devam edecek-Â
Bu yazıya yorum yazın
Bu yazıya gelen yorumlar.
DÄ°ÄžER YAZILAR
KADERLE ALAKALI BAZI ISTILAHLAR
Cüz’-i İhtiyarî: 1.Lügat manası: İhtiyarî kısım, tercih edilen ihtiyarî parça, seçile
KADERÄ°N MERTEBELERÄ°
Kaderin dört mertebesi vardır: a. Olmuş, olacak ve olmakta olan bütün herşeyin Allah’ın
KADERÄ°N KISIMLARA AYRILMASI
3.Muhtevası itibariyle Kaderin Çeşitleri: a). Bedîhî ve Nazarî Kader: Kader, dışa yansıyan
KADER
1. Lügat manası: Ölçüp biçmek, takdir etmek, bir şeyin sınırlarını tayin etmek. Kader,
KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-23
“Elhasıl: Madem hayat, esma-i hüsnanın nukuşunu gösterir. Hayatın başına gelen herşey has
KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-22
DÖRDÜNCÜ MEBHAS Eğer desen: “Birinci Mebhas’ta isbat ettin ki: Kaderin her-şeyi güzeldir,
KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-21
EÄŸer desen: "Kader bizi böyle baÄŸlamış. Hürriyetimizi selbetmiÅŸtir. Ä°nbisat ve cevelana müÅ
KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-20
Zikredilen delillerle varılan netice şöyle özetlenmiştir: “Netice-i meram: Madem bilmüşahe
KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-19
. Kitab-ı Mübin-İmam-ı Mübin hakikatı Kur’an-ı Hakîm’de bu iki kavrama da yer verilmi
KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-18
Üstadın aşağıdaki ifadelerinde bu hakkatlerin açıklaması vardır: “Hem herşeyin miktar-ı
KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-17
ÜÇÜNCÜ MEBHAS: Kadere iman, imanın erkânındandır. Yani: "Herşey, Cenab-ı Hakk'ın takdiriy
- KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-16
- KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-15
- KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-14
- KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-13
- KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-12
- KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-11
- KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-10
- KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-9
- KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-8
- KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-7
- KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-6
- KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-5
- KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-4
- KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-3
- KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-2
- KADER RÄ°SALESÄ° ÅžERHÄ°-1
- KADER RİSALESİ ŞERHİ ÖNSÖZ
Her can ölümü tadacaktır. Sonra bize döndürüleceksiniz.
Ankebut, 57
GÃœNÃœN HADÄ°SÄ°
"Oruçlu için iki sevinç vardır: Biri, orucu açtığı zamanki sevincidir, diğeri de Rabbine kavuştuğu zamanki sevincidir. Oruçlunun ağzından çıkan koku (haluf), Allah indinde misk kokusundan daha hoştur."
Ebu Hüreyre
SON YORUMLAR
- Bütün beytlerin tercümesini gönderebilir misiniz? sitede sadece son birkaç...
- Fıtrat, namaz, tevafuk, sırlar ve tüm bunların sahibi zişanı İlahi kusur...
- Selamünaleyküm Ä°nternette mütalaalı risale i nur dersleri diye arama yaptÄ...
- bu kıymetli yazıdan dolayı ahmed izz kardeşimize teşekkür ederiz çok mani...
- selamün aleyküm Ahmed kardeşimizi tebrik ediyor ve bu faideli tercümelerin...
- Yanında okuyan diğer öğrencileri; Molla Muhammed Kasori Molla Muhammed Era...
- Benim merhum babam Molla İbrahim Azizi de onun yanında icazeti tamamlamıştı...
- Teşekkürler. Sanırım Envar neşriyat idi.Tam hatırlayamıyorum.....
- Çok güzel bir çalışma Rabbım ilminizi arttırsın bu çalışmalarınızı...
- Merhaba, Ben Foliant yayınlarından uğur. Sizinle iletişim kurmak istiyoruz ...
TARÄ°HTE BU HAFTA
*Cumhuriyet'in ilanı(29 Ekim 1923) *Sütçü İmam Maraş'ta direnişi başlattı(31 Ekim 1919) *I.Dünya Harbine girdik(1 Kasım 1914) *İmam-ı Rabbani Hz.lerinin İrtihali(2 Kasım 1624) *Hz.Ömer(r.a.)'in Şehadeti(3 Kasım 644)
ANKET
Sitemizle nasıl tanıştınız?
Yükleniyor...