"Elhasıl: Madem hayat, esma-i hüsnanın nukuşunu gösterir. Hayatın başına gelen herşey hasendir. Meselâ: Gayet zengin, nihayet derecede san'atkâr ve çok san'atlarda mahir bir zât; âsâr-ı san'atını, hem kıymetdar servetini göstermek için âdi bir miskin adamı, modellik vazifesini gördürmek için, bir ücrete mukabil bir saatte murassa', musanna' yaptığı gömleği giydirir, onun üstünde işler ve vaziyetler verir, tebdil eder. Hem her nevi san'atını göstermek için keser, değiştirir, uzaltır, kısaltır. Acaba şu ücretli miskin adam o zâta dese: "Bana zahmet veriyorsun. Eğilip kalkmakla vaziyet veriyorsun, beni güzelleştiren bu gömleği kesip kısaltmakla güzelliğimi bozuyorsun" demeğe hak kazanabilir mi? "Merhametsizlik, insafsızlık ettin" diyebilir mi? İşte onun gibi Sâni'-i Zülcelal, Fâtır-ı Bîmisal; zîhayata göz, kulak, akıl, kalb gibi havas ve letaif ile murassa' olarak giydirdiği vücud gömleğini esma-i hüsnanın nakışlarını göstermek için çok hâlât içinde çevirir, çok vaziyetlerde değiştirir. Elemler, musibetler nev'inde olan keyfiyat; bazı esmasının ahkâmını göstermek için lemaat-ı hikmet için de bazı şuaat-ı rahmet ve o şuaat-ı rahmet içinde latif güzellikler vardır" (Sözler, s.472)

ÅžERH:

Cevabın mütemmim/tamanlayıcı parçası da şöyledir: Hayat Esma-i Hüsnanın güzel tecellilerini, o tecellilerin güzel nakışlarını göstermek için yaratılmış bir aynadır. Allah sonsuz ilim, hikmet, kudret, rahmet, celâl ve cemâlini göstermek için hayatın hayatı olan ruhun terakki edip tekemmül etmesi için, içinde bulunduğu beden kalıbının değişik şekillerinde, türlü renklerinde, çeşitli tavırlarında, değişken hallerinde uygun hareketlerde bulunması gereği vardır. Çünkü bedenin her bir değişken suretinde yeni bir durum hâsıl oluyor. Bu yeni durumların her biri bir vücut mertebesidir, bir varlık derecesidir. Varlık ise mutlak güzelliktir. Buna mukabil, yeknesak, durağan bir kalıbın ve kalıbın içinde yer alan hayatın durumu, varlıktan ziyade yokluğa daha yakındır. Yokluk ise, mutlak çirkinliktir. İşte bütün maddi musibetler, belalar, sıkıntılar ve hastalıklar gibi acı veren haller, bir yandan Allah'ın güzel isimlerinin güzel tecellilerini gösterir. Diğer yandan manevi donanımlarını, ruhani dinamiklarini harekete geçirir. Açlıkla Rezzak ismini, hastalıkla Şafi ismini öğrendiği gibi, musibetle tasaffi ederek Kuddus ismini, âcizliğini hissederek Rahîm ismini ve hakeza yeni her bir vücut mertebesinde yeni bir ismin/veya isimlerin güzel tecellilerine mazhar olur. Burada hayatın bir model olduğu, Allah ise, isimlerinin çeşit-li nakışlarını göstermek için bu modeli istihdam eden ve buna mukabil sahibine çok büyük ücretler öder. Üstad, bu hakikate bir fakir ile onu model olarak istihdam eden zengin bir adam arasında cereyan eden farazi bir misalle açıklamaya çalışır. Hülasa; musibetler, yeni vücut mertebeleriyle-hayata hayat katar, ruha dinamizm sağlar, fikir ve düşenceye genişlik verir.