43. beyit

نَفسِ ظُلْمَتْ رَوْ بَه حَبْلِ اللّٰهْ زِ جُنْبِشْ بازِ مانْدْ

رُشْتَهءِ خُورْشِيدِ بَنْدِ بالِ مُرْغِ شَبْپَرَسْتْ

43

Nefs-i zulmet rev be habli'llâh zı cunbiş bâzı mând

Ruşte-i hurşidi bendi bâl-i murğ-i şebper-est

Açıklaması

[Karanlık yolcusu olan nefsi emmare, Allah'u Teâlâ'nın ipiyle zikri ve ibadetiyle, tevfikiyle, Kur'ân-ı Kerîm ile amel etmekle, hareket etmekten geri kalır, gücü yetmez. Güneşin ışını yarasa kuşunun kanadının bağlayıcısıdır .]

Yani nasıl ki yarasa güneşin önünde hareket etmekten güç yetmiyorsa aynen o şekilde karanlıkta giden nefsi emmare da Allah teâlânın ipi ile hareket etmekten geri kalır.

44. beyit

بِی گُنَاهِی را زِ جُرْمِ دِیگَرِی أَزْ رُویِ جَهْلْ

سَرْزَنِشْ کَرْدَنْ نَه رَسْمِ عاقِلُ و دانِشْوَرَسْتْ

 

44

Bi-günâhî râ zı cürm-i digerî ez rûy-i cehl

Serzeniş kerden ne-resm-i âkil u dânişver-est

Açıklaması

[Suçsuz ve günahsız bir kimseyi başkalarının günahı ve isyanından ötürü cahilce başını eğmek (azarlamak), akıllı ve bilgin kimselerin adetlerinden değildir.]

45. beyit

کَرْمِ را کَشْ مِی تُوانْ عَیْنِ کَرَمْ خَوانْدَنْ چِه عَيْبْ

گَرْ بَزَعْمِ مَرْدُمَشْ أُم ُّ الْـخَبائِثْ دُخْتَرَ اسْتْ

45

Kermi râ k'eş mî tuvân ayn-i kerem hânden çı ayb

Ger be-ze'm-i merdumeş ümmü'l habâis duhter-est

Açıklaması

[Arapça'da üzüme (كَرْم kerm ) denilir . Çok bereketli bir meyve olduğundan dolayı kendisine ( كَرْم kerm yerine كَرَم kerem) diye tabir edilmekte hangi bir ayıp vardır ki, her ne kadar adamın batıl sözü üzerine (kötülüklerin anası olan) şarap kızıdır.] Bu beyt 44 beytin misalidir.