Hadisleri inceleyenlerin bildiği gibi Peygamberin hadis yazımını emreden, kısmen de buna müsaade eden pek çok hadisi vardır. Bu hadisler toplamı itibariyle manevî tevatür derecesine varmaktadır. Bununla beraber Peygamber'den (S.A.V) hadis yazımını nehyeden birkaç hadis de varid olmuştur.

Ancak günümüz müslüman yazarları ve oryantalistler nezdinde sadece nehiy hadisleri yaygınlık kazanmış görünmektedir. Hadislerin yazımını emreden ve buna müsaade eden hadisler çok olmasına rağmen göz ardı edilmektedir. Bu hadisler sünnet kaynaklarında hiç yer almamış gibi davranılmaktadır.

Kanaatimce bu durum iki nedene dayanmaktadır:

1-Hadislerin yazımını nehyetme, tabiatıya] daha dikkat çekici olduğundan nehiy hadisleri yayılmış ve meşhur olmuştur.

2-Mezkûr yazarların temellendirip pekiştirmek istedikleri bir takım emellerden dolayı nehiy hadisleri daha fazla bilinir olmuştur.

Şimdi her iki grup hadisi arzedip, bunlar arasında nasıl bir telif yapılacağını zikretmek istiyoruz.

Önce birinci grup hadisleri arzedelim:

1-Ebu Hureyre der ki: "İbn Amr hariç Allah Rasûlünün ashabından hiç kimse benim kadar hadis toplamış değildir. Zira o yazıyor, ben ise yazmıyordum."(1) 

2-Abdullah b. Amr b. As şöyle der: "Allah Rasûlü'nden duyduğum herşeyi yazıyordum. Kureyşliler beni yazmaktan nehyedip, şöyle dediler: 'Her şeyi yazıyorsun. Hâlbuki Allah Rasûlü de bir beşerdir. O da rıza ve öfke halinde konuşur.' Bundan dolayı Peygambere durumu bildirinceye kadar yazmayı bıraktım. Allah Rasûlü'ne durumu bildirdiğimde parmağıyla ağzını göstererek şöyle buyurdu: 'Yaz, nefsim elinde olan Allah'a yemin olsun ki bu ağızdan hakktan gayrısı çıkmaz."(2)

3. Ebu Hureyre şöyle rivayet ediyor: Ensardan bir adam şöyle dedi: "Ey Allah'ın Rasûlü senden bir hadis duyuyorum da bu hoşuma gidiyor; fakat onu ezberleyemiyorum." Allah Rasûlü "sağ elinden yardım dile" diyerek yazmasını işaret etti.(3)

4. Allah Rasûlü'nden şöyle dediği rivayet edilmiştir: "Ebu Şâh için yazınız." Ebu Şâh, Allah Rasûlü'nün Mekke'de îrâd ettiği hutbeyi dinleyince "Ey Allah'ın Rasûlü bunu benim için yazınız."diye istekte bulunur. Allah Rasûlü de sözkonusu emri verir.(4)

5. Hz. Aişe Allah Rasûlü'nün hastalığında kendisine şöyle buyurduğunu naklediyor: "Bana pederin ve kardeşin olan Ebubekr'i çağır ki, bir şeyler yaz[dır]ayım. Zira ben herhangi bir isteklinin temennide bulunup 'ben bu işe daha layıkım.' demesinden korkuyorum. Oysa Allah ve müminler Ebubekir hariç herhangi birinin buna kalkışmasına müsaade etmez."(5)

6. İbn Abbas der ki: Peygamber'in (S.A.V) ağrısı artınca şöyle buyurdu: "Bana kürek kemiği ve divit ya da tahta ve divit getirin. Size sayesinde asla dalâlete gitmeyeceğiniz bir şey yazayım."(7)

7. Peygamber'in (S.A.V) bazı kral ve yöneticilere mektuplar yazdığı tarihî bakımdan sabittir.

8. Peygamber'in (S.A.V) emri üzerine zekatla ilgili hükümler, zekata tabi mallar ve zekatın miktarı iki sayfayı dolduracak şekilde detaylı bir tarzda yazılıp, emîr ve valilere gönderilmiştir. Bu yazı Ebubekir es-Sıddık (r.a) ve Ebubekir b. Amr b. Hazm'ın evinde muhafaza edilmiştir.(8)

9. Vâil b. Hucr memleketi Hadramevt'e dönmek istediği zaman Allah Rasûlü (S.A.V), içinde namaz, oruç, faiz, içki v.b. şeylerle ilgili hükümler bulunan bir mektup (kitab) verir.(9)

10. Emîru'l-müminin Ömer b. el-Hattâb, ashaba dönüp kadına kocasının diyetinden bir pay verilip verilmeyeceği konusunda Allah Rasûlü'nün bir uygulamasının olup olmadığını sorunca Dahhak b. Süfyan kalkıp şöyle dedi: "Evet, Allah Rasûlü'nün mektubunda bu konu açıklanmaktadır."(10)

Dipnotlar

1-Buharî, İlm, 39, hadis nr: 113; Tirmizî, Menâkıb, 110, hadis nr: 4094; Dârimî, 483

2-Ebu Davud, İlm, 3, hadis nr: 3641; Ahmed, el-Müsned, II/162; Hâkim; el-Müstedrek; Darimî, Men Rahhasa fi Kitabeti'l-İlm, 48

3- Tirmizi, İlm, 12, hadis nr: 2803 Tirmizî, hadisi rivayet ettikten sonra şöyle der: Bu hadis, münkerdir.

4- Buharî, İlm, 39, hadis nr: 112; Buharî, Lukata, 7, hadis nr: 2434; Ebu Davud, İlm, 3, hadis nr: 3644

5- Müslim, Fezâilu's-Sahâbe, 1, hadis nr: 6131

6- Buharî, Cizye, 2, hadis nr: 3168; Müslim, Vasiyyet, 5, hadis nr: 4209

7- Darekutnî, Zekât, II/113-117; Ebubekir'in sahifesini Buharî, Zekatu'l-Ğanem adlı babta (33, hadis nr: 1454) rivayet etmiştir. Ancak Buharî'de bu yazının Peygamber (S.A.V) döneminde yazıldığına dair bir açıklama yoktur. Bu mektubu Hz. Ebubekir'in Enes'e yazdığı ve içindekileri Allah Rasûlü'ne (S.A.V) isnad ettiği kaydedilmektedir.

8- Taberanî, el-Mucemu's-Sağir, 242

9-Dârekutnî, II/485