Hekim gözü ile Ramazan perhiz ayıdır. Bir çok hastalıklara karşı tıbbın tavsiye ettiği imsak rejimi de bir nevi oruçtur. İftarda ifrata gitmemek ve hadis-i şerifin her zaman için tavsiye ettiği sofra itidalinden ayrılmamak şartıyle oruç, damar sertleşmesine, kolesterol artışına, tansiyon yükselmesine, şişmanlığa, infarktüs ve angina pektoris(1) tehlikelerine, mide ülserine, çeşitli mide-barsak teşevvüşlerine, diyabete, üremiye, karaciğer, safra kesesi, böbrek hastalıklarına ve daha birçok hastalıklara karşı faydalı bir itidal ve muvazene rejimidir.

Yalnız hekim gözü ile değil, hakîm gözü ile '(frenklerin "sage" dedikleri kâmil insan ve filozof) insan nefsini maddi ve manevi bütün arsız isteklerine ve taşkın yüksek ihtiraslarına karşı feragata alıştırması bakımından yüksek bir ahlaki değeri ve mânâsı vardır.

Bu bakıma Ramazan gündüz birkaç saat açlığa dayanıp, akşama alabildiğine tıkınma ayı değildir, her bakımdan ferâgat emreder, mide ile birlikte ruhun da, her türlü ifrata ve taşkın ihtirasa karşı perhize girmesi lâzımdır ve bu ikincisi iftar topundan, hattâ Ramazan ayından sonra da devam etmelidir.

Din gözü ile Ramazan'ın Gufrân Ayı olması, insanı günaha sevkeden arsız isteklerinden ve ruh abur-cuburundan temizleyip, Allah'a saf ve berrak bir vicdanla yönelmeye hazırlamasıdır. Nefsinden uzaklaşan Allah'a yaklaşır. Tasavvufta "Fena fillâh" olmak da budur. Yahut "vâsıl-ı kurbullah" olmak (Allah'ın yanına varmak).

Ramazan, yılda bir ayın değil, her ayın itidal ferâgat içinde yaşamasına hazırlar. Hakikî bir zahidin her ayı Ramazandır. Bedenî perhizin şekli değişir, fakat ruhî perhiz aynı kalır.

Çok yemek isteği (bedenî oburluk) ve çok kazanmak, kolay kazanmak, yalnız kendisi için kazanmak, gösterişli, saltanatlı, keyfi peşinde yaşamak, başkalarına tahammül etmek ihtirasları(ruhi oburluk) bugün sona ermeye başlaması gereken beden ve ruh sapkınlıklarıdır. İnsanı insandan uzaklaştırdığı için, Allah'tan uzaklaştırır.

Ramazan insanlığımız tamamlayan riyazet ve feragatlar ayıdır. Ancak bu şartla gufrana, Allah'ın affına, müsamahasına, rahmetine ve merhametine lâyık olabiliriz. Mide perhizi kâfi değildir."

Peyami Safa,

Tercüman, 28 Şubat 1960

Kaynak

Peyami Safa, Seçmeler,

1000 Temel Eser

M. E. B. Yayınları

Dipnot 

(1)Angina pektoris: Göğüs anjini, bir kalp hastalığı.