Birinci Dünya Savaşı'nın ayak seslerinin duyulduğu çalkantılı yıllarda Van'daki Horhor Medresesi'nde talebelerine yüzyüze dersler okutan Üstâd Hazretleri, 1913'te Mantık ilimine dair Gelenbevî'nin "el-Burhân" adlı kitâbını talebelerinden Molla Habib'e ders verirken kendi takrîrlerini yani aktarım ve açıklamalarını yazdırmak suretiyle Ta'lîkât eserini te'lif etmiştir.

Risâle-i Nûr Külliyâtı'nda bir kaç yerde Ta'lîkât eserine şu şekilde değinilmiştir.

"Hem Eski Saîd'in ilm-i mantık noktasında bir şâheser hükmünde bulunan gayr-ı matbû' Ta'likât'tan süzülen i'câzlı bir îcâz-ı hârikada, müdakkik ulemâları hayret ve tahsînle dikkate sevk eden, matbû' "Kızıl Îcâz" nâmındaki Risâle-i Mantıkiye ...." (Kastamonu Lahikası, s.153, Tenvîr Neşriyât)

"Ta'lîkât mantıkta bî-nazir bir eserdir, nazariyât-ı mantıkiyeyi tatbikata takrib eder." (İçtima-i Reçeteler-II, s.11, Tenvîr Neşriyât)

"Ve İlm-i Mantıkta, İbn-i Sina'nın te'lifatından geçecek "Ta'lîkât" namında hârika bir risâlesi var. İşkâl-i mantıkiyeyi "Kıyâs-ı İstikraî" cihetiyle on bine kadar iblâğ edip hiçbir âlimin yetişemediği bir derece-i ihâta göstermiş." (Barla Lahikası, s.141, Tenvîr Neşriyât)

Tenvir Neşriyat olarak , elinizdeki eseri Molla Habib ağabeyin el yazma nüshalarını esas alarak Üsküdar Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Niyazi Beki Hocamızın titiz çalışması neticesinde tercüme ettirerek siz azîz okuyucularla buluşturmuştur.

Arapça metin ve bu metne ait tercüme karşılıklı sayfalara gelecek şekilde düzenlenmiş ve bununla birlikte azâmî istifadeye sebep olması için sayfa altlarına lugatçe ve kitabın sonuna da genel bir indeks eklenmiştir.

ÖNSÖZ

Rahmân ve Rahîm olan Allâh'ın adıyla.

İnsânı rahmin duvarına ta'lîk ettiği bir nutfeden ve insân olmaya namzed bir 'alaka'dan yaratan, onu konuşma kâbiliyeti olarak nutuk ve mantıkla donatan sonsuz ilim ve hikmet sâhibi Allâh'a hamdolsun. Mantıkla müşeyyed olup hem akla hem kalbe hitâb eden Kur'ân'ın vahyine muhâtab olan Hz. Muhammed'e (s.a.v), onun âline ve ashâbına salat ve selâm olsun.

Ta'lîkât adlı eser Bedîüzzamân tarafından, Gelenbevî'nin Mantıkla ilgili yazdığı "el-Burhân" adlı kitâbına bir şerh olarak yazılmıştır. Ancak açıklamanın çok yönlü ve kapsamının geniş olması sebebiyle bir nev'i bağımsız bir eser olarak algılanmakta ve "Ta'lîkât" denildiğinde Bediüzzamân'a ait müstakil bir mantık kitâbı akla gelmektedir.

Üstâd'ın meşhûr "Kızıl Îcâz" adlı mantık kitâbının da ondan süzüldüğü, mantık ışıklarını ondan aldığı "Ta'lîkât"ın tarafımızdan tercüme edilmesini takdîr eden Hakîm-i Rahîm'in hikmet ve rahmetinin katreleri sayısınca O'na şükürler olsun.

Daha önce tercüme ve şerhini yaptığım "Kızıl Îcâz" kitâbı beklentimizin ve haddimizin çok üstünde Mantık ilminin mütehassısı olan muhterem âlimlerimiz tarafından tasvîb görmesi ve bu vesiyle ile "Ta'lîkât"ın da tarafımızdan tercüme edilmesine dair isteklerin bulunması, "Tenvîr Neşriyât"taki değerli kerdeşlerimin de bu konudaki ısrarları karşısında olumsuz bir tavır takınmanın hiçbir açıdan faydalı olmayacağı, bilakis özellikle uhrevî ticâret açısından zararlarının olacağı kanâatına vardım ve bu zor çalışmayı deruhte ettim. Bununla beraber -klasik medreselerimizde mantık ilmini okuyup, okutmama rağmen- bu konuda yaptığım işin boyumu aştığını biliyorum. Ancak bu iki kitâbın da müellifi olan Bedîüzzamân'ın ihlâsı, samîmiyeti ve mevhibe ilminin imdâdına İlâhî inâyetin koştuğunu düşünüyor ve tavus kuşunun sırtında yolculuk yapan karınca misâli, bu mantık yolculuğumuzda inâyete mazhar Üstâd'ın gölgesinde tevfîk-i İlâhiyeye nâil olmayı temennî ediyorum.

Bu çalışmamızda ortaya çıkan bütün güzelliklerin kaynağının lütf-u İlâhî olduğu, her türlü kusurun menbaının ise kendim olduğu konusunda asla şüphe etmemekteyim.

Vesselâm...