RUM MEHMED PAŞA (Ö. 1474 )

İstanbul’un fethinde esir düşen Rumlar’dan olup, saray hizmetine alınmıştır. Enderun Mektebi’nde yetiştirilerek yükselmiş ve bu arada Fâtih ’in îtimâdını kazanmıştır. 1471’de İshak Paşa, Ankara’ya kadar yürüyen Karamanoğlu Kasım Bey’e karşı başarılı olamadığından azledilince Mehmed Paşa sadrazamlığa yükseldi.


Orhan Dindar

odindar14@gmail.com

2024-01-01 00:49:27

İstanbul'un fethinde esir düşen Rumlar'dan olup, saray hizmetine alınmıştır. Enderun Mektebi'nde yetiştirilerek yükselmiş ve bu arada Fâtih 'in îtimâdını kazanmıştır. 1471'de İshak Paşa, Ankara'ya kadar yürüyen Karamanoğlu Kasım Bey'e karşı başarılı olamadığından azledilince Mehmed Paşa sadrazamlığa yükseldi.

Bu dönemde Üsküdar'daki külliyesini tamamladı. 1472 senesi yazında, Karamanoğulları'nı himayesi altına almış olan Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan'ın bir ordusunun Tokat'a ilerleyip şehri zaptederek yağma ettiği haberi üzerine veziriazamlıktan azledildi ve bir müddet sonra da îdam edildi.

Bâzı Osmanlı tarihçileri, Mehmed Paşa hakkında olumsuz ifadeler kullanmaktadır. Fetihten sonra İstanbul'a nakledilenler ve ulemâya tahsis edilen evlerden kira alınması kararındaki rolü ile vezirliği sırasında ulemâya ve fakirlere dağıtılması gereken in'amları, elbiseleri ve kumaşları verdirmediği şeklinde bilgiler bulunmaktadır.

Üsküdar'da Şemsi Paşa Câmii'nin üstündeki sırtta inşa ettirdiği Külliyesinden günümüze yalnızca câmi ile türbe ulaşmıştır. Rum Mehmed Paşa Câmii tabhâneli câmiler grubuna girer. Ancak merkezî kubbe mihrap yönünde bir yarım kubbe tarafından desteklenmiştir. Binanın iki yanındaki kubbeli ikişer küçük oda tabhâne kısmını teşkil eder. Sekiz pencereli kasnak üzerinde yükselen ana kubbenin ağırlığı geniş tuğla kemerler tarafından taşınmaktadır. Son cemaat yeri altı sütuna oturan tuğla kemerlerin taşıdığı beş kubbeli tarzda inşa edilmiştir. Harime girişin iki yanındaki ahşap mahfillerden biri hanımlar mahfili olarak kullanılır. Hoca odasına dönüştürülmüş olan Batı tarafındaki mahfil direkler tarafından taşınmaktadır. Merkezî kubbenin örttüğü mekândan geniş bir kemerle asıl ibadet mekânına geçilir. Bir sekiyle yükseltilen bu bölümün üzeri yarım kubbeyle örtülüdür. Harimin iki yanında ve harimden daha alçakta yer alan tabhâne odaları ana kubbenin örttüğü orta mekâna basık kemerli ikişer kapı ile açılmaktadır. Kubbeleri çokgen kasnak üzerinde yükselen mekânlar günümüzde depo olarak kullanılmaktadır.

Minâre, câminin beden duvarına batı yönünden bitişiktir. Tuğla malzeme kullanımı, dalgalı saçak hatları, yuvarlak kubbe kasnağı gibi özelliklerinden dolayı Bizans dinî mîmârisini andırdığı ileri sürülen câmii'nin bu özelliğinin bânisinden kaynaklandığı söylenmiş ve tenkidlere uğramıştır. Câminin güneybatı yönünde yer alan sekizgen planlı, kubbeli türbede Rum Mehmed Paşa'nın medfun olduğu kabul edilmekle birlikte bir rivâyete göre Tire'deki câminin yanındaki türbede cesedi, burada ise başı gömülüdür.

Bu yazıya yorum yazın


Not: Yanında (*) işareti olanlar zorunlu alanlardır.

Bu yazıya gelen yorumlar.

DİĞER YAZILAR

FENÂRİ İSA CÂMİİ

FENÂRİ İSA CÂMİİ

Fenâri İsa Câmii: 2. Bayezid döneminde şehirdeki terkedilmiş Bizans kiliselerinin şenlendiril

ATİK MUSTAFA PAŞA CÂMİİ

ATİK MUSTAFA PAŞA CÂMİİ

Ayvansaray semtindeki bu câmi Koca Mustafa Paşa tarafından câmiye çevrilmiş bir Bizans kilises

KOCA MUSTAFA PAŞA

KOCA MUSTAFA PAŞA

Enderun’da yetişmiş olup 2. Bayezid’in Şehzâdelik yıllarında onun hizmetine girmiştir. 2.

MESİH PAŞA

MESİH PAŞA

Rum asıllıdır. Ağabeyi Has Murad Paşa ile İstanbul’un fethi sırasında esir düşmüş ve h

ATİK ALİ PAŞA

ATİK ALİ PAŞA

Aslen Saray Bosna’lıdır. Devşirme olarak Enderun’da yetişti. Hadım lakabıyla da tanınan A

GÜLBAHAR HÂTUN

GÜLBAHAR HÂTUN

Fâtih’in hanımı ve 2. Bayezid’in annesidir. Hayatı hakkında kaynaklarda bilgi bulunmamaktad

BEYAZIT CÂMİİ VE KÜLLİYESİ

BEYAZIT CÂMİİ VE KÜLLİYESİ

Beyazıt Câmii, Bizans devrinin en büyük meydanının (forum) bir köşesinde inşa ettirilmişti

SULTAN 2. BAYEZİD (1481-1512)

SULTAN 2. BAYEZİD (1481-1512)

1448’de Dimetoka’da doğdu. Fâtih Sultan Mehmed’in Gülbahar Hâtun’dan doğan büyük oğl

BÜYÜK ÇARŞI

BÜYÜK ÇARŞI

İki bedestenin çevresinde meydana gelen ticaret merkezidir. Halk arasında Kapalı Çarşı olarak

HOCAZÂDE MUSLUHİDDİN

HOCAZÂDE MUSLUHİDDİN

Babası Bursa tüccarlarından olup, o devirde ticaretle uğraşanlar “hoca” unvanıyla anıldı

HIZIR BEY

HIZIR BEY

İstanbul’un ilk kadısıdır. Eskişehir-Sivrihisar’da doğdu. Sivrihisar’da bir medresede m

Ne yerde ne gökte zere ağırlığınca bir şey Rabbinden uzak (ve gizli) kalmaz.

Yûnus,61

GÜNÜN HADİSİ

Kur'an'ın Faziletine Dair

"Sizin en hayırlınız Kur'an'ı Kerim'i öğrenen ve öğretendir."- Buhari, Fedailu'l-Kur'an 21

TARİHTE BU HAFTA

*Kanije müdafaası(18 Kasım 1601) *Hz.Fatıma'nın(r.anha) Vefatı(22 Kasım 632) *İstanbul'un Müttefikler Tarafından İşgali(23 Kasım 1918) *Alparslan'ın Şehadeti(24 Kasım 1072) *Öğretmenler Günü(24 Kasım)

ANKET

Sitemizle nasıl tanıştınız?

Yükleniyor...

SİTE HARİTASI