"Onun başarılarının bir benzeri birçok önceki yüzyılda bulunmaz."

Muhammed Taki Osmanî

Ülkemizde son zamanlarda birçok alanda çok güzel eserler basılmakta, okuyucu ile buluşturulmaktadır. Bütün bu güzel çalışmaları yapan herkese teşekkür borçluyuz.

Bu yayınevlerinden birisi olan ve Ehl-i Sünnet Kalesini kuvvetlendiren yayınları ile dikkati çeken Misvak Neşriyat'a -geç de olsa- bir teşekkür borcunu ifa etmek için âcizane bir yazı yazmak istedim.

Misvak Neşriyat Ve Misyonu

Özellikle 22 ciltlik "Hadislerle Hanefi Fıkhı" adıyla, meşhur İla'us Sünen'î basmasıyla öne çıkan yayınevi, sırat-ı müstakim çizgisini temsil eden ve Üstad Bediüzzaman'ın ifadesiyle "hakaik-i Kur'aniyeyi ve imaniyeyi istikamet dairesinde hüve hüvesine Sünnet-i Seniyeye ittiba' ederek muhafaza etmiş" olan " Ehl-i Sünnet ve Cemaat denilen ehl-i hak ve istikamet fırka-i azîmesi"ni teyid ve destekleme gayesiyle kurulmuştur.

Bir misal vermek gerekirse, yayınevinin bânisi Ömer Öztürk Efendi'nin İlau's Sünen'nin tercüme ve bastırılması hususunda değerli âlim Muhammed Avvame hoca ile istişare ettikten sonra, kendi cebinden 100 bin doları geri dönüşsüz olarak bu işe tahsis etmesi takdirle anılacak bir fedakârlık misalidir.

Eşref Ali Tehanevi Ve Eserleri

Yayınevi son zamanlarda, Hind alt kıtasında eserleri, vaazu nasihatleri ve tasavvufta tecdidi ile öne çıkmış olan büyük âlim merhum Eşref Ali Tehanevi'nin eserlerini dilimize çevirme gayretine girmiştir. Şu ana kadar dört kitab(Hanefi İlmihali, Tehzibul Ahlak, Hayatu'l Müslimin, Terbiye-i Evlad) Misvak Neşriyat bünyesinde basıldı. İntibahatu'l Müfide baskıda. Tehanevi hazretlerinin her konuda sorulara verdiği Eşrefu'l Cevap'ın ise tercümesi devam ediyor, sanırım 2 veya 3 cilt halinde neşredilecek inşallah.

Eşref Ali Tehanevi(1863-1943) "Şarkın Ezheri" "Doğunun Kurtuba'sı" diye de anılan ve şu an 20 binden fazla şubesiyle bütün Hind alt kıtasını ve Güney Afrika Cumhuriyeti, İngiltere gibi ülkeleri de saran Diyobend medreselerinden mezun oldu. Aynı zamanda, Hind Müslümanların yüz akı, ünlü mutasavvıf İmdadullah Tehanevi Muhaciri el Mekki(v. 1899)'den manevi terbiyesini aldı.

Eşref Ali Tehanevi merhum, çok üretken bir yazardı ve tahkik ehli ulemanın önderi konumundaydı. Düzceli Zahid Kevseri merhumun da mukatebe yoluyla kendisinden teberrüken hadis icazeti aldığı bu zat, arkasında 1000 küsur eser bırakması yönüyle geçtiğimiz asırda bir rekor kırmıştı. Bu hususa merhum Ebul Hasan en Nedvi şöyle değinir; "Bu zât asrımızın Rabbânî ulemâsının en büyüğü; kayıtsız, şartsız bu zamanın en büyük müellifidir. O, nefislerin ıslâhında, Allah'a niyâbet ve rücû'da, imân ve amelin tazelenmesinde Hint kıt'asına faydası dokunan kimselerin en ulusudur. Halk, onun kitaplarından, bu zamanda başka bir âlime nasib olmayacak ölçüde faydalanmıştır.

Şimdiye kadar gittikçe dürülen ve düğümlenen bu tarîkatı -Tezkiye-i nefs yolunu- kolaylaştırmak ve halkın istifadesine sunmak, maksadı vasıtadan, özü kabuktan ayırmak için Cenab-ı Hakk (C.C.) onun sînesini açmış ve bu yolda içtihad ve imâmet derecesine ulaştırmıştır. Büyük terbiyeciler, şeyhler ve ilim adamları O'nun bu babda tek olduğunu, bu fenni yenileme hususunda tek ve bensersiz olduğunu ikrar ve teslim etmiş bulunuyorlar."

Nedvi, Nuzhetu'l Havatır adlı eserin tekmilesinde ise onun konumuna şu ifadesiyle parmak basar; "ona bu zamanda kimseye verilmeyen bir hüsn-ü kabul rızkı verilmişti."

Taki Osmani'nin ifadesiyle; "Onun mesajını geniş bir başarıya ulaştıran ayırıcı vasfı ve temel prensibi harikulade bir denge anlayışı ve konuşmalarındaki, yazılı eserlerindeki açık sözlülüktür. İslami öğrenimin her dalı arasındaki tutarlılık onun şahsiyetinde armonisini bulmuş, derslerinde açıklanmış ve yazılı eserlerinde kayıt edilmişti.

Onun dini yaklaşımı tartışılan konunun bütün yönlerini kapsar ve değişik konulardaki bakış açıları Ehl-i Sünnet nazarının gerçek, kapsamlı bir tetkikini yansıtır. Keskin zekâsı, inkılâpçı talim ve öğretme metodu, Allah ve Resulü'ne karşı sevgisi, açık fikirliliği, hoşgörüsü ve dini disiplinlerde benzersiz ve taze ama muhafazakâr anlayışı İslam tarihinde ona kalıcı bir yer ayırdı."

Bu hususa merhum Altaf Ali Miyan da şöyle değinmektedir; "Mevlana Tehanevi'nin dengeli yaklaşımı bütün dini hükümleri ifrat ve tefrite düşmeden doğru yerlerine koyar."

Bundan dolayı, kendisinin talebelerinden, Osmaniye üniversitesi Felsefe bölümü öğretim üyesi merhum Abdulbari Nedvi şu ifadeleri kullanmaktadır; "Bilhassa Şeyh Tehânevînin külliyâtını okumak lazım. Zira bunlar, umumî ahvâle, zamanın yeni akımlarına daha uygun gelmektedir. Esasen ben, geçmiş evliyânın sözlerinin okunmasından, idrak ve anlayışta birçok hatâlar vuku' bulacağı ve haklarında sû'i zanna düşüleceği endişesiyle korkuyorum. Bu sebeble, özellikle halktan ilmi az olanlara ve bu yola yeni giren mübtedilere Tehânevî'nin eserlerini tavsiye eder ve bunu lüzumlu bulurum. Ömrüm boyunca, bu asrın fikirleriyle müteessir olan ve ve müsbet ilimleri öğrenen kimselerle münasebetim devam etmiştir. Bu insanlara, dâimâ ilk olarak Şeyhin eser ve külliyatını sundum. Derhal düştükleri çeşitli hatâlar kendilerinden gider ve fikirlerinde belirmeye başlayan yanlış düşünceler dimağlarından silinir giderdi, -Geçtik tasavvuftan- din hakkında düşmüş oldukları sû-i zan bile zâil olur, dîne karşı sevgileri artar ve kendilerinde dinî zevk doğmaya başlardı." onun için "kendilerine, Şeyh Hazretleriyle görüşmek müyesser olmayan kimselere, kendi şahsî tecrübelerime ve birçoklarının müşâhedelerine dayanarak diyorum ki, Şeyh Hazretlerinin eserleri, külliyatı, Şeyhten, sonra ikinci derecede gelir. Bizzat kendisinden istifade edemeyenler, eserlerinden kana-kana istifade etsinler. İlk defa onun sözlerini ve mev'ızalarını okumaya başlasınlar! Onun külliyâtını öne alsınlar!.. Çünkü onun külliyâtını okumak sohbetinin yerine kâim olur."

Tehanevi merhum için en veciz tariflerden birisini İla'us Sünen'in müellifi merhum Zafer Ahmed Tehanevi yapmıştır, onu nakletmek ile yetinelim; "hem ilimde hem de amelde sultan olan, hedefi ne ve amacına ulaşmak için var gücüyle koyan, kerametler sahibi, Ümmetin hakimi, hak dinin müceddidi, velilerin ve kemal sahibi kimselerin şereflisi, ilmi ile amel eden âlimlerin önde geleni, hadis hafizı, muhaddislerin önderi, edip ve belig olan müfessirlerin umdesi, ilimde derinlen olanların iftiharı, talebelerin sığınağı, mutasavvıfların en büyük yardumcısı, kendisine sığınanların güven kaynağı, mürşidimiz, hüccetü'l-İslâm, zamanının biricik ve çağının da eşsiz âlimi, nesilden nesile tevârüs edilen şanlı bir geçmişin vârisi, munkati rivâyetleri görüp bunları mevsul hale, mevsul olanları da görüp, bunları, söyleyene ve nakledene göre mevkûf hâle getirmek suretiyle büyük akılların bile kusurlu olabildiği böyle yerlerde ilim ve her türlü kemalin sahibi olan, yaptıklarını da güzel yapan, hoş sohbetliliği tevâtür haline gelip aktarıla gelen, sünnet-i seniyyeye olan bağlılığı şöhret bulup her tarafa yayılmış olan, hadîslerde var olan bütün sırlann âlimi, hadîslerin sahîhi haseninden kendisi ile ayırt edilip bileneni, takva sâhibi, tertemiz, muhaddis, müfessir, fakih, Allâh dostu, büyük âlim, hadîs hâfızı, sika, allâme, efendimiz, mütekebbirlere karşı zamanının hüccetullâhı, yüce hikmetleri karşısında insanların boyunlarının eğildiği, kapısı ve eşiği, her türlü kerâmetin elde edildiği yer, her türlü yüce değer ve kemalin de kaynağı olan yüce zât..."

Eşref Ali Tehanevi'nin Dilimize Çevrilen Eserleri;

1-Hayatül Müslimin; Ali Genceli tarafından tercüme edilen bu eser, Tehanevi'nin dilimize ilk çevrilen eseridir. Konya merkezli İslami Neşriyat Yayınlarından 1970'li yıllarda "Müslümanlara Hayat Ruhları" adıyla neşredilmiştir. Elimdeki 2. baskısı 1977 tarihlidir. Gözden geçirilip 2024 tarihinde tekrar basımı yapılmıştır.(Misvak Neşriyat)

2- Amellerin Karşılığı; Hayri Demirci Hocaefendi tarafından tercüme edilen eser, 1990'lı yıllarda, İstanbul'da Seha Neşriyat tarafından yayınlanmıştır. Daha sonraları Gülistan Neşriyat tarafından muhtelif baskıları yapılmıştır. 

3-Hadislerle Tasavvuf: Dr. H. Zaferullah Daudi ve Ahmed Yıldırım'ın bu tercümesi 1990'lı yılarda Umran Yayınları, akabinde Seytac Yayınları tarafından okuyucunun istifadesine sunulmuş, daha sonra İnsan Yayınları tarafından ta'b edilmiştir.

4-Halk Arasında Yanlış Bilinenler: Hayri Demirci hocamızın Urduca'dan tercüme ettiği bu kıymetli eser de Gülistan Neşriyat tarafından neşredilmiştir.(2019)

5-Muhtasar'ul Fıkh'ul Hanefi: Macit Bilge'nin eserin Arapçaya tercümesinden dilimize kazandırdığı bu eser, 2023'de baskıya girmiştir(Misvak Neşriyat)

6-Yeni İlm-i Kelam(Modernizmin Şüphelerine Cevaplar) Din İşleri Yüksek Kurulu eski üyelerinden Mehmed Keskin hocamızın Arapça tercümeden dilimize kazandırdığı bu eser, Tahkik Yayınları'nın güzel bir baskısıyla yine 2023'de basılmışyır. Şu anda Urduca aslından yapılan tercümesi ise Misvak Neşriyat tarafından basım aşamasındadır.

7-Tehzibü'l Ahlak: Aminu'l İslam hocamızın Urducadan yaptığı tercüme, 2024 Şubat Ayında Misvak Neşriyat'ça basılmıştır.

8-Terbiye-i Evlad: İslamda Çocuk Terbiyesi adlı bu kıymetli eser de Misvak Neşriyat tarafından 2024'de hizmete sunulmuştur.

Temenni ve duamız, Kadı Mücahidul İslam Kasımi'nin dediği gibi " İslami ilimlerden onun yazılı eserleriyle el atılmamış olanını bulmak zor" olan ve Abdülfettah Ebu Gudde merhumun ifadesiyle "seksen bir yıllık ömrünün yaklaşık kırk yılında yazdığı eserlerin bini aştığı" Mevlana Tehanevi'nin daha çok eserinin Türk okuyucusu ile buluşturulmasıdır. Kendisine Cenab-ı Haktan rahmet dilerken, bu uğurda gayret gösterenlerin sa'ylerinin meşkûr olmasını Cenab-ı Haktan niyaz ederim.