Soru: Okunan mukabeleyi baştan sona dinlemekle hatim yapılmış olur mu? "Kur'an'ı okumakla dinlemek aynı" deniyor. Eğer hatim yapmış olmuyorsak herkesin evine çekilip okuması gerekecek. Böylece mukabele geleneği ölecek. Mukabelenin aslını ve bu hususta yapmamız gerekeni açıklar mısınız?

Cevap: Rasûlullah (s.a.) her sene Kur'an'ı Cebrail ile mukabele eder, karşılıklı okurdu. Vefat senesi bu mukabele iki kere olmuştur. (Buhari, Fedailu'l Kur'an; 7) Aynî'nin izahına göre bu mukabele ders vermek şeklinde oluyordu. (16/205) Yani Cebrail (a.s.) okuyor, Rasûlullah (s.a.s) dinliyor, Rasûlullah okuyunca Cebrail dinliyordu.

Önceleri Rasûlullah (s.a.) gelen vahyi unutmamak için henüz kendisine okunup bitirilmeden acele ile tekrarlamaya çalışıyordu. Cenab-ı Hak Kıyame Süresi 17-18 ayetlerini indirdi. "Şüphe etme ki, Kur'an'ı kalbine yerleştirmek bize aittir, o halde biz okuduğumuz zaman sen onun okunuşunu takip et."(Kıyame: 17-18) (Buhari, Fedailu'l Kur'an: 28)

Günümüzde mukabele olarak bilinen okuma şekli bu sünnetin devamıdır. Kur'an'ı iyi okuyanları dinleyerek hatalarını düzelten cemaat, Kur'an talebeliği yapmaktadırlar. Ancak "kıraat" ile "dinlemek" ayrı şeylerdir. Rasûlullah (s.a.) Kur'an'ı hem kendisi okur, hem de Ashabından bazılarına okutturur ve dinlerdi. Biz de hem camilerimizde okunan mukabeleyi takip edelim, hem de gerek evimizde gerek sair yerlerde kendimiz okumayı ihmal etmeyelim. Yalnız mukabele dinlemekle hatmetmiş olmadığımızı, bundan dinleme sevabı alacağımızı, bilelim.